İşçi-patron anlaşmazlığına 1 saatte çözüm

Bilal Emin TURAN

Türkiye'de sigortalı 14 milyona yakın işçi ve 1 milyon 750 bine yakın işyeri bulunuyor. İşçi ile işveren arasında işler her zaman yolunda gitmiyor. Bazı konularda anlaşmazlıklar çıkabiliyor.

Bu durum daha çok kıdem, ihbar tazminatı, izin ve fazla mesai alacaklarından kaynaklanıyor. İşçi isteyip, işveren de diretince konu İş Mahkemelerine gidiyor.

600 BİN DOSYA

​
İş Mahkemelerindeki davalar da en az 1 yıl sürüyor. 3-4 yıl çözülemeyen davaların olduğu biliniyor. Adalet Bakanlığı'nın verilerine göre; mahkemelerde iş uyuşmazlıklarıyla ilgili 600 bine yakın dosya var.

Şimdi yıllarca süren, çalışanı ve patronu zor durumda bırakan anlaşmazlıkların kısa sürede çözülmesi için yeni bir düzenleme geliyor. Düzenlemenin en önemli kısmı 'arabuluculuk' makamını zorunlu hale getirmesi.

Konuyla ilgili düzenleme Meclis Genel Kurulu'nda görüşülmeye başlandı.

ZORUNLU HALE GELECEK

​
Peki yeni yasa ne getiriyor? 2012'den itibaren faaliyet gösteren arabulucuya başvurmak şu anda isteğe bağlı. Arabulucular, tarafları 1-2 günde anlaştırarak, yıllar alan anlaşmazlıkları kısa sürede çözüyor.

Yeni sistemle taraflar önce arabulucuya başvuracak. Bu zorunlu olacak. Arabulucuya başvurmadan açılan dava reddedilecek. Bu yolla mahkemelerin iş yükünün hafifletilmesi, yıllarca süren dava nedeniyle işçi mağduriyetlerinin azaltılması hedefleniyor.

AYNI GÜN, HATTA 1 SAATTE!

​
Yakında yürürlüğe girmesi beklenen yasayla; işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklar 1 günde hatta birkaç saatte sonuçlandırılacak. Anlaşmazlığın çözümü için arabulucuya en fazla 4 hafta süre verilecek.

Bu sürede anlaşma sağlanırsa arabuluculuk ücreti işçi ve işveren tarafından eşit bir şekilde ödenecek. Sorun arabulucu aracılığıyla çözülemezse İş Mahkemesi'nde dava açılabilecek. Davanın iki hafta içinde açılması da zorunlu hale getirilecek.

İSTİSNASI VAR

Dava açmadan önce arabulucuya başvuru zorunlu ama bunun bazı istisnaları da olacak. İş kazası veya meslek hastalığı kaynaklı maddi-manevi tazminat ile bunlarla ilgili rücu davaları hakkında arabulucuya gitme zorunluluğu olmayacak.

İŞE İADE İÇİN DE ARABULUCU

* Arabulucu huzurunda anlaşılan konular hakkında taraflar dava açamayacak. Yani temyiz yolu kapalı.
* İşe iade talebiyle ilgili arabulucuya başvuru 1 ay içinde yapılacak.
* İş sözleşmesi feshinin geçerli bir sebebe dayandığını işveren ispatlamak zorunda olacak.
* Kıdem, ihbar ve kötü niyet tazminatındaki zaman aşımı süresi 10 yıldan 5 yıla inecek.
* Gazeteci ve gemi adamı işçi kabul edilecek ve kıdem tazminatına hak kazanacak.
* İş kazası ve meslek hastalığı kaynaklı maddi ve manevi tazminatları için arabulucu şartı olmayacak.
* Arabulucuya başvurmadan açılan dava reddedilecek.
* Arabulucu anlaşmazlığı en fazla 4 haftada çözecek.
* Mevcut verilere göre arabulucu 100 anlaşmazlığın 95'ini 1 günde çözüyor.
* Arabulucuya başvurudan itibaren zaman aşımı süresi dondurulacak.
* Sigortayla ilgili anlaşmazlıklarda önce SGK'ya başvuru yapılacak.