İstanbul'da dönüşüme büyük kaynak

Deprem kuşağında yer alan Türkiye’de, Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra kentsel dönüşümün hız kazanması için önemli adımlar atıldı. Yasada yeni düzenlemeler yapılarak süreç kolaylaştırıldı, vatandaşa yapılan desteklerde artışa gidildi. Bu kapsamda büyük depremin beklendiği İstanbul’da da seferberlik başlatıldı.

ESASLAR RESMİ GAZETE’DE

Geçtiğimiz yılın sonunda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın katıldığı törenle ‘Yüzyılın Dönüşümü İstanbul’ programı açıklandı. Program kapsamında ‘Yarısı Bizden’ kampanyası ile İstanbul’a özel yeni yardımlar açıklanmıştı. Bu yardıma ilişkin esasları içeren Cumhurbaşkanı Kararı dün Resmi Gazete’de yayımlandı. İşte merak edilenler...

HANGİ ŞARTLARDA VERİLECEK?

* Öncelikle, bu desteğin kentsel dönüşüm kapsamında yapım yardımı olduğunu vurgulayalım. Yani 6306 sayılı kanun kapsamındaki riskli yapıların yeniden yapımı için verilecek. Destekten yararlanabilmek için ruhsatın alınması ve kat irtifakının kurulması şart.

* 1 Nisan 2023 tarihinden önce ruhsat alan dönüşüm projeleri, bu destekten yararlanamayacak. Ayrıca yeni projedeki bağımsız bölüm sayısı veya inşaat alanı, mevcut bağımsız bölüm sayısı veya inşaat alanının bir buçuk katını geçerse de verilmeyecek.

KİMLER YARARLANABİLECEK?

* Hak sahibine bir konut için 700 bin liraya kadar hibe, 700 bin liraya kadar kredi, bir işyeri için 350 bin liraya kadar hibe, 350 bin liraya kadar kredi verilecek. Birden fazla konut ve işyeri sahibi olanlar için de diğer her bir konut için 1 milyon 400 bin liraya ve diğer her bir işyeri için 700 bin liraya kadar kredi verilebilecek. Birden fazla konut için verilecek kredilere herhangi bir adet sınırı da koyulmadı.

* Tahliye için bağımsız bölümde ikamet eden/ kullanan maliklere, kiracılara ve sınırlı ayni hak sahiplerine bağımsız bölüm başına bir kereye mahsus ve karşılıksız 100 bin lira tahliye desteği verilebilecek.

2 YIL ÖDEMESİZ 1 YIL FAİZSİZ

TÜFE’NİN YARISI KADAR

Kredilerin geri ödemesinde 24 ay geri ödemesiz dönem uygulanacak. Bu süre, ruhsatın alınması ile başlayacak. 24 ayın sonunda 12 taksit faizsiz ödenecek. Tüm ödemeler en fazla 120 ayda tamamlanacak. Faizsiz dönem de bittiğinde, ilk taksit ödemesinden önce başlangıç güncellemesi yapılacak. Bu güncelleme, her yılın ocak ayında yıllık TÜFE artışının yarısı dikkate alınarak yapılacak.

NASIL HESAPLANACAK?

Güncellenmiş kredi borcu belirlenirken, kredi borcundan yapılan geri ödemeler düşülecek. Kalan kredi borcu güncelleme oranının uygulanması suretiyle artırılarak yeni borç tutarı bulunacak. Güncellenen borç kalan taksit sayısına bölünerek, aylık ödenmesi gereken taksit tutarı belirlenecek. Bu işlem kredi borcu bitene kadar devam edecek. Kredi verilirken hak sahiplerinin gelir ve kredi puanı durumlarına bakılmayacak.

DİREKT MÜTEAHHİTE AKTARILACAK

Hibe ve kredi desteği, inşaat ilerleme seviyesi esas alınarak, subasman seviyesinde, taşıyıcı sistemin bitiminde ve inşaat bitiminde olmak üzere Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’nca üç eşit taksitle, hak sahiplerinin anlaştığı yüklenicinin bankadaki vadesiz hesabına ödenecek.

HIZLANDIRACAK ADIMLAR

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, yaptığı paylaşımda “İstanbul’un kentsel dönüşümü için başlattığımız “Yarısı Bizden” kampanyası kapsamında vereceğimiz destek paketi yürürlüğe girdi. Bu kapsamda; 700 bin TL hibe, 700 bin TL kredi, 100 bin TL tahliye desteği olmak üzere toplam 1.5 milyon TL destek ile İstanbul’un kentsel dönüşümünü hızlandıracağız” dedi.

ZEMİN UYGUN DEĞİLSE İSTANBUL DIŞI MÜMKÜN

Yapının bulunduğu parselin zemin ve plan durumunun yeniden inşaat yapımına uygun olmaması durumunda, tüm hak sahiplerinin muvafakatiyle, yapım yardımı yapılaşmaya uygun il sınırları içinde veya dışında başka bir parselde kullanılabilecek. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Vedad Gürgen, isteyenlerin İstanbul dışına çıkabilmesinin de önünün açıldığını belirterek, “İster İstanbul’da ister İstanbul dışında, ister köyüne gitmek isteyene uygun yerlerde imkan verilecek” dedi.

ERKEN BİTİRENE AVANTAJ

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Vedad Gürgen, kredilerde 24 aylık geri ödemesiz dönemin ruhsatın alınmasıyla başladığını belirterek, “İnşaat 24 aydan daha kısa süre içerisinde biterse bu geri ödemesiz dönem devam ediyor. Örneğin 18’inci ayda inşaat biterse vatandaş evinde 6 ay geri ödemesiz oturabiliyor. İnşaatı erken bitirene avantaj oluyor” dedi.

BAŞVURU YAPMAYANLARIN ŞANSI VAR MI?

Kampanyaya başvurular geçen yıl alınmış, 1 milyon 233 bin bağımsız bölüm için başvuru gelmişti. Başvuru yapmayan vatandaşların da kapsama alınabileceğini ifade eden Gürgen, “Kendi aralarında uzlaşı sağlarlarsa onları da kapsama alacağız. Öncelik başvuru sahibinin olacak, sonra diğer talepleri değerlendireceğiz” dedi. Kampanyadan yararlanabilmek için yüzde 100 uzlaşı şart.

SON TARİH NE?

Hibe taahhütnamesi ve kredi sözleşmesinin İstanbul Dönüşüm Kampanyası Finansmanı bütçe imkanları doğrultusunda 31 Aralık 2026’ya kadar yapılması gerekiyor. 2024-2026 yılları için bu yardıma yönelik 480 milyar lira kaynak ayrıldı.

YARISI BİZDEN DIŞINDA SUNULAN DESTEKLER

Yarısı Bizden dışında Türkiye genelinde uygulanan dönüşüm projelerine de birçok destek sağlanıyor:

* Kira yardımı İstanbul’da 5 bin 500 lira olmak üzere illere göre 3 bin ila 4 bin lira arasında değişiyor.

* Konut için 1 milyon 250 bin lira, işyeri için 800 bin lira, güçlendirme için 320 bin lira devlet destekli kredi veriliyor. Devletin faiz desteği yüzde 0.40 ile 0.70 arasında değişiyor.

* Evini kendi dönüştürenler yüzde 1 KDV öderken diğer harç ve vergilerden muaflar.

* Deprem bölgesindeki ‘Yerinde Dönüşüm’ kampanyası ile konutlar için 750 bin lira hibe, 750 bin lira kredi veriliyor.

İnşaat ruhsatının 2024 yılında alınması durumunda, geri ödemesiz dönem 2026’da bitecek. Bu tarihte 12 aylık faizsiz ödemeler başlayacak. 4’üncü yıl itibarıyla TÜFE’nin yarısı yüzde 5 öngörülerek hesaplanmıştır. Enflasyonun daha düşük ya da daha yüksek çıkması durumunda taksit rakamları değişkenlik gösterebilir. İlerleyen yıllarda da aynı güncelleme şartları devam edecek.