İşte çalışan anneler için yasaların sağladığı ayrıcalıklar...

Her yıl mayıs ayının ikinci pazar günü ‘Anneler Günü’ olarak kutlanıyor. Bu yıl 9 Mayıs’a (bugün) denk gelen bu özel günde, annelerin toplum ve insanlık tarihindeki kutsal yeri ve önemi bir kez daha hatırlanacak. Biz de bu önemli gün dolayısıyla çalışan-çalışmayan tüm annelerin karşılaştığı sorunları araştırdık ve yasaların sağladığı ayrıcalıkları derledik. İşte detayları...

DOĞUM İÇİN 16 HAFTA

Yasaya göre; kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık izin hakkı var. Çoğul gebelikte bu süreye 2 hafta daha ekleniyor. Hamilelik süresince periyodik kontrollerde işveren ücretli izin vermek durumunda. Kadın çalışanlar, hamile olduklarını sağlık raporuyla tespit ettirdikten sonra vardiya ile bile olsa doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamaz. Yine hamile veya emzirenler günde 7.5 saatten fazla çalıştırılamaz.

HER GÜN 1.5 SAAT...

Annelere 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1.5 saat süt izni veriliyor. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirliyor. Memur annelerde bu süre ilk 6 ay günde 3 saat, ikinci 6 ayda günde 1.5 saattir.

YARIM ÇALIŞMA

Anneler, yasal doğum izinleri bittikten sonra ilk çocuk için 2 ay (60 gün), ikinci çocuk için 4 ay (120 gün), 3 veya daha fazla çocuk için 6 ay (180 gün) yarım gün çalışarak, çalışmadığı mesainin ücretini devletten alabiliyor. Çocuk engelli doğarsa süre 360 güne çıkıyor. Yarım çalışma ödeneği için doğum izni bittikten sonra 30 gün içinde İşkur’a başvuru yapılmalı. Bu haktan yararlanmak için kadın işçi adına son 3 yılda en az 600 gün prim bildirilmesi gerekiyor.

ÜCRETSİZ İZİN HAKKI

Doğum yapan memur anne, talep ederse 16 haftalık analık izninin veya 6 aya kadar olan yarım gün çalışma döneminin bitiminden itibaren 24 aya kadar ücretsiz izin kullanabiliyor. SSK’lı anneler ise 16 hafta analık izni süresinin bitiminden itibaren 6 aya kadar ücretsiz izin alabiliyor.

232 LİRA EMZİRME ÖDENEĞİ VERİLİYOR

Doğum yapan kadına süt parası da denilen emzirme ödeneği (232 lira) veriliyor. Kadın çalışmıyorsa bu para sigortalı erkeğe ödenir. 5 yıl içinde bu para talep edilebilir. Başvuru SGK il müdürlüğüne, Sosyal Güvenlik Merkezi’ne yapılıyor. Bağkur’lu anneler de süt parası alabiliyor.

ÇOCUK OKULA GİDENE KADAR YARI ZAMANLI

2016 yılında yapılan düzenlemeyle çalışan anne babalara, çocuk okula başlayıncaya kadar yarım zamanlı çalışma hakkı tanındı. Bu kapsamda, işçi ve memurlara doğum sonrası 2 ay ile 6 ay arasında değişen yarım gün çalışma hakkını kullandıktan sonra, çocukları ilköğretime başlayıncaya kadar yarım zamanlı çalışma olanağı sağlandı.

ENGELLİ ÇOCUĞU OLANLAR

Başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan annelerin erken emeklilik hakkı var. Engelli çocuğuna bakarken sigortalı olarak çalışmaya devam eden veya isteğe bağlı sigorta primi ödeyen annelerin prim süresine, bu şekilde geçen günlerin dörtte biri ilave yapılıyor. Bu süre emeklilik yaş haddinden de indiriliyor.

24 AY EK YARDIM

‘Çoklu Doğum Yardım Programı’ ile ikiz, üçüz gibi çoklu doğumla karşılaşan ihtiyaç sahibi ailelere yönelik 0-2 yaş aralığında çocuk başına 2 yıl boyunca aylık 150 lira ödeme yapılıyor. Bunun için il/ilçedeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’na başvuruluyor.

HER ÇOCUKTA DESTEK VAR

Doğum yapan tüm annelere çocuk parası veriliyor. İlk çocukta 300, ikincide 400 ve üçüncüde 600 lira ödeniyor. Yeni doğan çocuk yardımı için başvuru Aile Bakanlığı İl Müdürlükleri’ne, ilçede ise kaymakamlıklara yapılıyor. TC kimlik numarasıyla ‘aile.gov.tr’den de başvuru imkanı var.

BORÇLANMAYLA 2160 GÜN PRİM

Doğumdan önce sigortası olan anneler, doğumdan sonra boşta geçen sürelerinin 2 yıla kadar olan kısmı için borçlanabiliyor. Borçlanma hakkı, 3 çocuğa kadar kullanılabiliyor. Üç çocuğu olan anne, 6 yıla kadar borçlanabiliyor. Bu yıl borçlanmanın tutarı aylık 941 lira, yıllık 11 bin 301 lira, 2 yıllık ise 22 bin 602 lira.

STAJ SİGORTASI BELİRLER

Staj emeklilik hesabında dikkate alınmasa da doğum borçlanmasında hesaba katılıyor. Her bir çocuk için 2 yıl olmak üzere, 3 çocuk için 6 yıla kadar varan doğum borçlanması hakkından yararlanmada staj sigortası kadınlara erken emeklilik hakkı sağlıyor.

EŞİ VEFAT EDENLER

Eşi vefat eden, geliri ve sosyal güvencesi olmayan kadınlara her ay yardım veriliyor. Başvuru, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na yapılıyor. Ödemeler 2 ayda bir 650 lira.

TOPLAMDA 13 BİN TL

Anne doğum izninde geçen süreler için de devletten para alıyor. Doğum parası 112 gün üzerinden hesaplanıyor. En az doğum parası 8.904 lira. Para annenin adına açılan Ziraat Bankası hesabına yatıyor. Paranın yatıp yatmadığı doğum izni biter bitmez ‘turkiye.gov.tr’ adresinden kontrol edilebiliyor. Çalışan anne ilk çocuktan sonra tüm ödemeleri alır ve yarım gün çalışırsa eline 13 bin liradan fazla para geçer.