İstifa edenlere 5 şartla tazminat

Kıdem tazminatı için aynı işyerinde en az 1 yıl sigortalı çalışmak gerekiyor. Tazminat genelde çalışanın kusuru olmadan işverenin sözleşmeyi feshetmesi durumunda ödeniyor. Durum böyle olsa da bazı istisnalar söz konusu. Yani sigortalı çalışan istifa ederek de tazminat alabilir. Bunun da 5 farklı yolu var. Bu detaylara geçmeden önce ödenen en düşük ve en yüksek güncel kıdem tutarlarını hatırlayalım. Asgari ücrete göre değişen kıdem tazminatının taban tutarı 19 bin 850 lira. Asgari ücrete gelecek zamma göre bu oran 1 Ocak’ta yükselecek. Kıdem tazminatının tavan tutarı ise 35 bin 58 lira. Ocak zammıyla kıdemin tavanı 40 bin liraya ulaşacak.

1 EVLENDİKTEN SONRA

Kadın sigortalıların evlilik nedeniyle işten ayrılması durumunda, çalışma süresine göre hesaplanan kıdemini alır. Bu haktan yararlanabilmek için evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde evlilik cüzdanıyla işveren başvurmak gerekiyor. Hamilelik veya doğum sebebine dayalı işten ayrılmalar istifa olarak değerlendirildiğinden, bu nedenlerle işten ayrılan işçi tazminat haklarından vazgeçmiş sayılıyor. Yani tazminat ödenmiyor.

2 EMEKLİLİK HAKKI ELDE EDİLİNCE

Emekliye, yaş dışında emeklilik hakkı elde edene kıdem tazminatı ödeniyor. Burada prim ve sigortalılık yılına dikkat edilmeli. 8 Eylül 1999’dan önce ilk kez sigortalı olup da 15 yıl 3600 gün sigortalılık süresini dolduran yani yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getiren işçiler, SGK’dan ‘Kıdem tazminatı alabilir’ yazısını temin ederek işverene verip, istifa ederse kıdem tazminatı alabiliyor. Yine bu tarihten önce sigortalı olanlar EYT hakkıyla emekliliği hak ettiğinde kıdemini alabilir.

4500 GÜN PRİM YETER

8 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 arasında sigortalı olanların ise iki farklı emekli seçeneği bulunuyor: mİlki 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün prim. Bu şartı tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşında emekli olur. mDiğeri ise 7000 gün prim ödeme süresi. 7000 günü tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak koşuluyla emekli olabiliyor. Dolayısıyla burada sigortalılık süresi aranmıyor. Yani 19 yıl 5 ay 10 gün prim ödemek yetiyor.

2008 SONRASI KADEME VAR

30 Nisan 2008 sonrası sigortalı çalışmaya başlayanlarda ise prim şartı 4500’den 5400 güne kadar kademeli değişiyor. 30 Nisan 2008 sonrası çalışmaya başlayanlarda 25 yıllık sigorta süresi aranmıyor. Sadece, işe başladıkları tarihe göre değişen prim günü koşulunu yerine getirip getirmediklerine bakılıyor.

3 ASKERE GİDERKEN

4857 sayılı İş Kanunu’na göre; askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılan işçi, kıdem tazminatını alabilir. Askerlik görevi sebebiyle işçiye sağlanan bu hak, bedelli askerlik için de geçerli. Ancak askere gidecek kişiye ihbar tazminatı ödenmiyor.

4 TEHLİKELİ İŞ VE HASTALIK RİSKİ

* İşin işçinin sağlığı veya hayatı için tehlike oluşturması; işçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren veya başka bir işçinin bulaşıcı ya da işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulması işçiye iş akdini feshetme hakkı verir.
* İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıktığında da işçi iş akdini feshedebilir. Bu durumlarda da yine tazminat hakkı elde edilir.
* İşyeri, bir belediye (büyükşehirlerde büyükşehir belediye) sınırını aşacak şekilde taşınırsa, işçi ile işveren arasında var olan hizmet sözleşmesinde aksi yazmıyorsa işçi yeni adrese gitmek zorunda değil ve kıdemini alarak ayrılabilir.

5 HAKLI SEBEPLER VARSA

Çalışanına kötü muamelede bulunan işveren, işçisi işi bıraktığında kıdem tazminatı ödemek zorunda kalır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24’üncü maddesi, işçinin hangi hallerde iş akdini haklı nedenle feshedebileceğini düzenliyor. İşte o maddeler:

* İşverenin iş sözleşmesi yapıldığı sırada sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış bilgiler ve sözler vermesi.
* İşverenin işçinin veya aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler söylemesi, davranışlarda bulunması veya işçiye cinsel tacizde bulunması.
* İşverenin işçiye veya aile üyelerinden birine karşı sataşmada bulunması, gözdağı vermesi, işçiyi veya aile üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirmesi; hapis cezası gerektiren bir suç işlemesi, işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnat veya ithamlarda bulunması.
* İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemlerin alınmaması.
* İşçinin ücretinin eksik ödenmesi, kazancın bordroda eksik gösterilmesi, SGK’ya eksik bildirim.