Konutta 2023 karnesi

Kredi faizlerinin ortalama yüzde 3.5 ile zirveyi gördüğü, kredi sınırlamalarının getirildiği, hızı azalsa da fiyatların yükselişine devam ettiği 2023 yılı, konut sektörünün en çok zorlandığı yıllardan biri oldu. Bu gibi etkenler nedeniyle tüketici alımda zorlanırken, geliştirici tarafında da yükselen maliyetler ve finansman sorunu gündemdeydi. Kredi kullanımının dibi gördüğü, birinci el satışların azaldığı 2023’te piyasayı peşin alım yapanlar sürüklerken, ikinci el satışlar ağır bastı. Bu ortamda konut satışları 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 17.5 azalarak 1 milyon 225 bin 926 oldu. Bu rakam, 2014 yılındaki 1 milyon 165 bin 381 adetlik satıştan sonra son 9 yılın en düşük satışına işaret etti. Konut satışları, 2020’de 1.5 milyon adet ile rekor kırmıştı.

KREDİLERDE DİP SEVİYE

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Aralık 2023’e ait konut satış istatistiklerini açıkladı. Buna göre, Türkiye genelinde konut satışları aralıkta yüzde 33.4 azalarak 138 bin 577 oldu. Bu, 2023 yılının en iyi aylık satış rakamı oldu. Aralıkta kredili (ipotekli) satışlar bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 72.3 azalarak 6 bin 42’ye kadar indi. Toplam satış içinde kredinin payı aralıkta yüzde 4.4’e kadar düştü. Bu oran, tarihin en düşük kredili satış payı oldu. 2023 yılının tamamına bakıldığında ise kredili konut satışları bir önceki yıla göre yüzde 36.6 azalışla 177 bin 748 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı 2023 yılında yüzde 14.5 olarak gerçekleşti. Yıllara göre bakıldığında da kredili satış payı tarihi dip seviyeye indi.

PEŞİNCİLER SÜRÜKLEDİ

Kredili satışların dibi görmesinde yüzde 3.5 ile zirveye çıkan faizlerin yanı sıra yapılan düzenlemeler de etkili oldu. 2023 yılında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), önce konut fiyatına göre kredi limitleri belirledi, sonra da ikinci ve daha fazla konut alacaklara yönelik kredi miktarını yüzde 22.5 ile sınırladı. Kredilere yönelik bu kısıtlamalar, talep olsa da kullanımı azalttı. Kredi kullanılamayan bu ortamda, peşin, senet gibi diğer satış türü piyasayı sürükledi. Aralıkta diğer satışlar yüzde 28.8 azalarak 132 bin 535 oldu. Toplam içinde diğer satışların payı aralıkta yüzde 95.6 ile tarihi rekor kırdı. Yıllık bazda da diğer satışların payı en yüksek seviyeye çıktı. 1 milyon 48 bin 178 adet ile diğer satışların payı 2023 yılında yüzde 85.5’e ulaştı.

TAPUDA AĞIRLIK ERKEKLERİN

Türkiye genelinde 2023 yılında, kadınlar yüzde 32.8 pay ile 401 bin 933, erkekler yüzde 56.3 pay ile 690 bin 438 konut sahibi olurken, yüzde 1.6 pay ile 19 bin 610 konut kadın ve erkek tarafından ortaklaşa alındı. Kadın, erkek ve ortak satışın dışında kalan tüzel ve yabancı satışlarını ifade eden diğer satışlar ise yüzde 9.3 pay ile 113 bin 945 adet oldu.

YÜZDE 4.4

Aralık 2023’te toplam konut satışları içinde kredinin payı.

YÜZDE 14.5

2023’te toplam konut satışları içinde kredinin payı.

İKİNCİ EL AĞIRLIKTA

Artan fiyatlar ve kredi sınırlamaları nedeniyle sıfır konuta erişim zorlaşınca, talep ikinci ele yöneldi. İlk el konut satışları 2023 yılında yüzde 17.5 azalışla 379 bin 542 seviyesinde kaldı. Toplam içinde ilk el satışların payı 2023 yılında yüzde 31 oldu. İkinci el konut satışları ise 2023 yılında yüzde 17.5 azalışla 846 bin 384 olarak gerçekleşti. Toplam konut satışları içinde ikinci el satışların payı 2023 yılında yüzde 69 oldu. Bu oran, geçtiğimiz 3 yıl ile benzer seviyede.

YABANCIDA YARI YARIYA FARK

Yabancılara yapılan konut satışları, 2022’de 67 bin 490 adetle rekor kırmıştı. 2023 yılında ise yüzde 48.1 azalarak 35 bin 5’e indi. Yabancıda da son 6 yılın en düşük seviyesi gerçekleşti. 2023 yılında toplam konut satışları içinde yabancıların payı ise yüzde 2.9 oldu. Yabancıya satışta ilk sırayı 12 bin 702 konut satışı ile Antalya aldı. Antalya’yı 11 bin 229 konut satışı ile İstanbul, 3 bin 16 konut satışı ile Mersin izledi. En çok alım yapanlar ise 10 bin 560 konut ile Rus vatandaşları oldu. Rusları 4 bin 272 konut ile İran vatandaşları ve 1917 konut ile Irak vatandaşları izledi.