Krediyi firma verdi parası olan harekete geçti

YILIN EN YÜKSEĞİ

Konut satışları bu yılki düşüş serisini temmuz ayında kırdı. Türkiye genelinde konut satışları temmuzda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16 artarak 127 bin 88 oldu. Bu rakam, hazirandaki dip seviyeden sonra önemli bir sıçramaya işaret ederken bu yılın en iyi satış adedi oldu. Ayrıca Aralık 2023’ten itibaren 7 ay sonra gelen en yüksek satış olarak kayıtlara geçti. Kredi faizlerinin ortalama yüzde 3.5 seviyesinde bulunduğu ve kredili satışların halen düşük seyrettiği piyasada satışların hızlanması, ‘nakit alım’ları işaret ediyor. Alternatif yatırım araçlarında getirinin stabil seyretmesi, mevduatta faizlerin düşeceği beklentisi nakit parayı konuta çeviriyor. Bu artış, alıcıların konutta yakın gelecekte fiyat artışı olabileceği endişesi ile artık harekete geçmeye başladığını gösteriyor.

PEŞİN, SENET, VADE

Konut kredi faizleri şu anda ortalama yüzde 3.65 seviyesinde bulunuyor. Bu oranlar kamu bankalarında yüzde 3.30 ile 3.49 arasında değişiyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı temmuz ayı konut satış istatistiklerinin detayına bakacak olursak, kredili satışlardaki gerileme devam ediyor. Temmuzda bir önceki yıla göre yüzde 20.9 azalışla 11 bin 496 konut için kredi kullanıldı. Toplam konut satışları içinde kredili satışların payı yüzde 9 oldu. Toplam satışların yüzde 91’i ise diğer yöntemler yani peşin, senet, firma bünyesinde vadelendirme gibi yöntemlerle gerçekleşti. Diğer konut satışları temmuzda yüzde 21.7 artarak 115 bin 592’ye çıktı. Özetle, satılan her 100 konuttan 91’i nakit, senet gibi yöntemlerle satılırken, yalnızca 9 konut için kredi kullanıldı.

SIFIRDA KAMPANYA ETKİSİ

Temmuzda sıfır konut satışlarındaki artış da firmaların kendi bünyelerinde düzenlediği düşük peşinat, düşük faiz gibi kampanyaların etkisi olarak yorumlandı. Sıfır konut satışları yüzde 28.9 artarak 40 bin 784 olurken, bu yıl ilk kez 40 bin seviyesini aştı. Toplam konut satışları içinde sıfırın payı da yüzde 32.1 oldu. Uzun zamandır piyasayı domine eden ikinci el konut satışları ise yüzde 10.8 artış göstererek 86 bin 304’e ulaştı. Toplam içinde ikinci el satışın payı yüzde 67.9 oldu. 7 aylık verilere (ocak-temmuz) bakıldığında da satışların geçen yılı yakalaması dikkat çekti. Konut satışları 7 ayda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0.5 azalışla 672 bin 162 olarak gerçekleşti. Bu dönemde kredili satışlar yüzde 53.8 azalışla 62 bin 911 olurken, diğer konut satışları ise yüzde 13 artışla 609 bin 251 oldu. Yani piyasayı krediler değil nakit alımlar domine etti.

MALİYETLER YÜKSEK

Konut fiyatlarında belirleyici olan inşaat maliyetlerindeki artış, hızı yavaşlasa da devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu, haziran ayına ilişkin inşaat maliyet endeksi verilerini açıkladı. Buna göre endeks, haziranda aylık bazda yüzde 0.40, yıllık bazda yüzde 66.12 artış gösterdi. Yıllık bazda malzeme endeksi yüzde 51.55, işçilik endeksi de yüzde 105.5 artış kaydetti.

‘FAİZ DÜŞERSE FİYAT ARTAR’ ENDİŞESİ ÖNE ÇIKTI

Sektör temsilcileri, temmuz satış rakamlarını ‘nakdi olan alıcının harekete geçmesi’ olarak yorumladı.

* Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici, “Bu tablo bize, şirketlerin kendi kampanyalarının işe yaradığını, daha da önemlisi peşinatı olanların yakın gelecekte fiyat artışı olabileceği endişesi ile harekete geçmeye başladığını gösteriyor. Alternatif yatırım araçlarından da beklentiler sınırlı hale geldi. Kısa vadede faizlerin düşeceği, konut fiyatlarında da yukarı yönlü bir hareket olacağı ihtimali gündemde. Ayrıca konut fiyatları reelde 7 aydır geriliyor” değerlendirmesini yaptı.
* Fuzul Topraktan Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Akbal, konuta erişimi kolaylaştıran alternatif ürünlerin de etkisi ile bekleyen talebin harekete geçmeye başladığını belirterek, “Peşinatı olanlar, bankaları beklemeden şirketlerle ödeme planı üzerinde anlaşıyor ve kârlı bir alım yapmış oluyor. Bu pozitif etkinin kalan aylarda da yayılımını göreceğiz. Ayrıca tasarruf finansman sektörü de banka kredilerinin kısıtlandığı bu dönemde konut finansmanında önemli bir rol alıyor” dedi.
* Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt, konut satışında yukarı yönlü hareketin başladığını belirterek, “Son dönemde konut fiyatlarındaki yüksek artışın stabil hale gelmesi, elinde parası olan kesimi harekete geçirdi” diye konuştu.
* Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik, mevduat faizlerindeki artışın alıcıyı konuttan uzaklaştırdığını hatırlatarak, şunları söyledi: “Konut satışlarındaki durağanlıkla birlikte fiyat artışlarındaki durgunluk, hatta fiyatlarda reel olarak düşüş yaşanması alıcıları harekete geçirdi. Burada bir etken de uzun vadeli bakabilmek. Faizler aşağı yönlü oldukça konut fiyatları da artacaktır. Bu da konut alımı için doğru zaman olduğunu gösteriyor.”

YABANCIDA GERİLEME SÜRÜYOR

Yabancılara yapılan konut satışları temmuzda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16.1 azalarak 2 bin 350 oldu. Toplam satışlar içinde yabancının payı yüzde 1.8’e indi. Yabancılara yapılan konut satış sayısının en fazla olduğu iller sırasıyla 878 ile Antalya, 752 ile İstanbul ve 218 ile Mersin oldu. En fazla konut satışı sırasıyla 485 ile Rusya, 171 ile Ukrayna ve 162 ile Almanya vatandaşlarına yapıldı. Yabancıya konut satışı ocak-temmuz döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 42 azalarak 12 bin 811’e indi.