Kullanılamayan iznin parası işten ayrılırken ödenir

Yasaya göre; çalışırken kullanılmayan yıllık izin ücretleri, iş sözleşmesinin herhangi bir sebeple sona ermesi halinde, son ücret üzerinden hesaplanarak ödeniyor. Buna karşılık çalışırken izin yerine ücret istenmesi söz konusu olmuyor. İşçi kendi isteğiyle bile olsa yıllık izin haklarından vazgeçemiyor.

İSTİFA ETSE BİLE ALIR

Hak kazanılmış izinler iş akdi feshedilene kadar kullanılmazsa, iş akdinin ne şekilde sona erdiğine bakılmadan bunun parası ödenir. Burada işçinin haklı olup olmadığına bakılmaz. Yani işveren haklı sebeple işten çıkarsa da işçi hiçbir gerekçe göstermeden istifa ederek işten ayrılsa da kullanılmayan ücretsiz izinlerin parasının ödenmesi şart. Yıllık izinlerin kullanıldığını ispatlama yükümlülüğü işverene aittir.

5 YILLIK ZAMANAŞIMI

Yıllık izin hakkıyla ilgili taleplerde zamanaşımı, iş akdinin sona ermesinden itibaren başlar ve bu süre 5 yıldır. Örneğin, 2010-2022 yılları arasında bir işyerinde çalışan işçinin iş akdinin 1 Aralık 2022 tarihinde feshedildiğini düşünelim. Bu durumda işçi 1 Aralık 2027 tarihine kadar önce arabulucuya gidip sonuç alamazsa dava açarak, kullanmamış olduğu izinlerin ücretini isteyebilir.

HİÇ KULLANMADIYSA NE OLACAK?

Bazı mesleklerde çalışanlar yıllarca ya hiç ya da çok az izin kullanıyor. Ancak mahkemeler hiç izin kullanılmayan durumları ‘hayatın olağan akışına aykırı’ olarak değerlendiriyor. Bu yüzden yıllık izinlerin bir kısmının, ilgili yılda kullanılmasında fayda var. Bir işçi yıllık izne, işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere bir yıllık çalışma süresinin tamamlanmasıyla hak kazanır.

ÇALIŞMA YILINA GÖRE SÜRELER

Yıllık izin süresi için, aynı işyerindeki toplam çalışma süresi dikkate alınır. İzin süreleri kanunda belirlenen bu sürelerin altında olamaz ama toplu iş sözleşmesiyle veya işverenle işçi arasındaki iş sözleşmesiyle artırılabilir. Buna göre yasal yıllık izin süreleri şöyle:

• Çalışması bir yıldan beş yıla kadar olanlara 14 gün;
• Beş yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün;
• 15 yıl ve daha fazla olanlara 26 gün izin kullanır.
• 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık izin süresi hiçbir şekilde 20 günden az olamaz.

EMEKLİ OLANLARDA DURUM

Emekli aylığı bağlattıktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam eden işçi kıdem tazminatını sıfırlamış olsa bile, izin parasını almadıysa yine eski çalışma sürelerine göre izin kullanır. Öte yandan, yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin sürelerinden sayılmaz.