Marina maliyeti tekne fiyatıyla yarışıyor

Türkiye, dünya çapında çok önemli süper yat üreticilerinden biri. Tekne ve yat ihracatından yılda 2 milyar dolar döviz girdisi sağlayan sektörün en önemli pazarı Avrupa ve Amerika. Son dönemde Rusların da önemli alıcılardan biri haline geldi. İç piyasada ise pandemiden sonra yakalanan hareketlilik azalmış. Bunun da farklı nedenleri var. Tekne ve yat sektöründe yaşanan sorunlara dikkat çeken Yat ve Tekne Endüstrisi Derneği (YATED) Murat Bekiroğlu, “Sektörümüzde yaşanan en büyük sorunlar arasında marina yetersizliği ve kapasite sorunu nedeniyle yükselen tekne bağlama fiyatları yer alıyor” dedi.

KOYLARA PARK EDİYORLAR

Yüksek marina fiyatlarının tekne ve yatlara olan ilgiyi düşürdüğünü kaydeden Bekiroğlu, şunları söyledi: “Sektör olarak bu durumdan ciddi şekilde etkileniyoruz. Örneğin; tüketici fiyatı 200 bin TL’den başlayan 7-8 metrelik bir tekne almak istiyor. Bu tekneyi alanların marina için bir yılda ödemesi gereken ücret 70-80 bin TL. Bu orantısızlık nedeniyle orta segmenti tamamen kaybettik. Sadece üst segment kaldı. Marinalarda yaşanan sıkıntılar nedeniyle tekne sahipleri bir araya gelip balıkçı barınaklarına ödeme yapıp, orada bir görevli çalıştırmaya başladı. Koylarda yıl boyu park eden tekneler görmeye başladık. Bu da kirliliği artırıyor.”

DÖVİZ BAZINDA 2 KAT ARTIŞ

Marinalardaki pahalılık sadece küçük teknelerle sınırlı değil. 2023 yılında Monaco’da 42 metrelik bir teknenin günlük bağlama fiyatının 650 Euro’yken, Göcek’te 1.200 Euro olduğunu hatırlatan Bekiroğlu, “2024 yılı itibarıyla fiyatlar yükselmeye devam etti. 2023-2024 arasında TL bazında 3 kat, döviz bazında ise 2 kat artış yaşandı. Burada marinaların da çok fazla yapacağı bir şey yok. Çünkü kapasite düşük, talep yüksek olunca fiyatlar da artıyor. Bunun çözümü ise marinaların sayısını artırmak. Kısa süreli bir çözüm için balıkçı barınakları marinalara dönüştürülebilir” diye konuştu.

ONLARCA SEKTÖRE KATKISI VAR

550 yat kapasiteli 5 yıldızlı bir marinanın bugün yatırım değerinin 80 milyon dolar seviyelerinde olduğuna işaret eden Murat Bekiroğlu, “Eğer bu yatırımları yaparsanız yurt dışındaki tekne ve yat sahiplerini Türkiye’ye çekiyorsunuz. Sadece yazın kalmıyor, kış aylarında da marinada kalıyor. Bakım, onarım ve teknik işlerini de orada yaptırıyor. Kitle turizmine göre yat turizminden elde edilen gelirler kişi başına 10-15 kat daha fazla. Tekne ve yat turizminde sadece sektör ya da marinalar değil, berber, market, restoran herkes kazanıyor. Marinalar bu yüzden çok önemli. Şu anda marina fiyatları bakımından Avrupa’nın en pahalısı konumundayız” şeklinde konuştu.

RUSLARIN İLGİSİ BÜYÜK

Rusya-Ukrayna savaşından sonra Rusların teknelerini Türkiye’ye getirdiğine ve alımları Türkiye’den yaptığına dikkat çeken Murat Bekiroğlu, “Öte yandan, Avrupa pasaportu taşıyan ve Rus gemilerinde çalışan personele ambargo gelince herkes kaçtı. Bu personelin yerini Türk personel aldı. Türkiye’den ev ve oturum alan birçok Ukraynalı ve Rus, küçük ve orta boy tekne satın alıyor” bilgilerini paylaştı. Sektörde gemici, kaptan ve aşçı sıkıntısı olduğu belirtiliyor. Kaptan maaşları 2 bin dolardan başlıyor.

KAPASİTE FUL, 2 YIL SONRASINA GÜN VERİYORLAR

Küçük teknelere talep azalsa da büyük süper yatlarla ilgili talebin devam ettiğini ifade eden Murat Bekiroğlu, “24 metre üzerinde kapasite şu anda dolu. Tekne modeline göre 2-3 yıl sonrasına gün veriyoruz. Tekne fiyatlarında geçen yıla göre yüzde 7-8 artış var” dedi. 45 metre ve üzeri teknelerde fiyat-kalite olarak Türkiye’nin halen rekabetçi olduğunu vurgulayan YATED Başkan Vekili Cem Hüroğlu da şöyle konuştu: “Bu grupta talep hiç bozulmadan devam ediyor. Küçük tekne boylarında bir yavaşlama var. Dünyada kaçıncı olduğumuzu sınıflandırırken adet ve boya bakmamız gerekiyor. Adet anlamında İtalya önde. Boya göre baktığımızda Almanya ve Hollanda’dan sonra Türkiye üçüncü. Mega yatların müşterileri ağırlıklı olarak Avrupa ve ABD.”

İYİ TEKNİSYEN ÜNİVERSİTE MEZUNUNDAN ÇOK PARA KAZANIYOR

Son dönemde iş dünyasının en büyük sorunu kalifiye ara eleman bulamamak. Aynı durumun yat ve tekne sektöründe de olduğuna işaret eden Bekiroğlu, “Sektörde genç arkadaşları istihdam ediyoruz. Mülakatlarda ‘usturmaça’nın ne demek olduğunu bilmeyen gemi mühendisleri çıkıyor. Ya da CV’de ‘İngilizce çok iyi’ yazıyor. İngilizce konuşmaya başladığımızda konuşamıyor. Her çocuğumuza ‘üniversite okumak zorundasın’ı empoze etmemeliyiz. İşletmelerimizde meslek lisesinden mezun iyi bir teknisyen bugün üniversite mezunundan çok kazanıyor” bilgisini paylaştı.

FUARDAN 1 MİLYAR DOLAR GELECEK

YATED tarafından İstanbul Fuar Merkezi’nde 17-24 Şubat tarihleri arasında düzenlenecek ‘Bosphorus Boat Show’da 250’den fazla katılımcı, 1500’den fazla ürün ve hizmeti, 45 bin metrekarelik bir alanda sergileyecek. Motoryatlardan katamaranlara, yelkenlilerden küçük teknelere, deniz motorlarından tekne ekipmanlarına kadar sektörün tüm bileşenleri İstanbul’da karada düzenlenen dünyanın ikinci, Türkiye’nin en büyük fuarında buluşacak. Fuara 65 binden fazla ziyaretçinin katılımı bekleniyor. Fuarda 1 milyar dolarlık ciro hedefleniyor. YATED Başkan ve üyelerinin fuar hakkında bilgi verdiği toplantı öncesinde Türkiye’nin dünya çapında şeflerinden biri olan Vedat Başaran ve yeni nesil şeflerden Mahmut Faruk Yardımcı’nın yönetiminde ‘Deniz Gastronomisi Workshop ve Sunumu’ da gerçekleştirildi.