Milyonlarca çalışanı ilgilendiriyor! Haklı fesih sebebi sayıldı: Uzman isim Yargıtay kararı ile anlattı

ÖMER FARUK EKİNCİ / POSTA.COM.TR | Çalışma saatleri ile ilgili gelişmeler milyonlarca çalışanın gündeminde yer almaya devam ediyor. Geçtiğimiz haftalarda gündeme gelen çalışma saatleri kısalacak mı sorusuna Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, net bir şekilde yanıt vermişti.

Çalışma saatleri dediğimizde de fazla mesaiyi anmadan olmaz. Pek çok çalışanı ilgilendiren konu ile ilgili nelerin haklı fesih sebebi sayılıp sayılmayacağı da büyük soru işaretlerinden biri. Günlük çalışma saatlerinde sınır var mı, yıllık ne kadar fazla mesai yapılabilir? sorularını İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Musa Çakmakçı’ya sorduk.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ekonomiye yönelik çalışmaları yıl sonuna doğru hız kazanırken, 'mesai saatleri düşecek' iddialarına Bakan Işıkhan bir kez daha yanıt verdi. Daha önce mesai saatlerinin kısaltılmasıyla ilgili çalışmanın gündemde olmadığını söyleyen Işıkhan, esnek çalışma modeliyle ilgili detayları paylaştı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, esnek çalışma neyi kapsıyor? Nasıl bir esnek çalışmadan bahsediliyor? Sorularına Bakan Işıkhan şu yanıtı verdi:

"Bizim ifade etmek istediğimiz yeni nesil çalışma modelleri bunun ötesinde bir şey. Biz Çalışma Bakanlığı olarak çalışmadan, üretmeden ve katma değer yaratmadan yanayız. Çalışma saati ile ilgili herhangi bir konu gündeme geldiği zaman da bizim sosyal paydaşlarımızla yaptığımız tüm toplantılarda ifade ettiğimiz konu bu; bizim güçlü bir Türkiye oluşturabilmek için, güçlü bir ekonomiye sahip olabilmek için bırakın çalışma saatlerini daha fazla çalışmamız gerek, daha fazla üretmemiz gerek.

2 gün izin konusunun iddia edildiğinin hatırlatılması üzerine Işıkhan, "Öyle bir şey söz konusu değil ki zaten yasalar da belli. Kamu görevlisinin izinleri belli, özel sektörün belli. Biz bu çerçevede esnek çalışma modelleri derken biraz kısmi çalışma çünkü çok farklı çalışma modelleri var ve iş kanunu kapsamında bu modelleri işveren projesine çalışma tarzına göre yada işin yapısına göre iş koluna göre de değişiklik arz ederek bu modelleri kullanıyor. Bizim istihdamı artırmamızın en önemli araçlarından birisi esnek çalışma olacak." dedi.

GÜNDE EN ÇOK NE KADAR FAZLA MESAİ YAPILABİLİR?

Fazla mesai ile ilgili Posta.com.tr’ye açıklamalarda bulunan Sosyal Güvenlik Uzmanı Musa Çakmakçı, iş kanunu ile çalışma sürelerinin gündüz mesaisi için günlük 11 saati aşamayacağı şekilde düzenlendiğine dikkat çekti.

Çakmakçı, Yargıtay kararı ile ise gündüz mesaisinde 11 saati aşan çalışma halinde çalışanın dinlenme hakkının ihlali sebebiyle haklı nedenle fesih imkânı doğacağının vurgulandığını belirtti.

Genel bakımdan çalışma süresinin haftada en fazla 45 saat olduğunu söyleyen Çakmakçı, “Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok 7,5, haftada en çok 37,5 saattir” şeklinde konuştu.

NORMAL HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİNİ AŞAMAZ

Öte yandan tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde 11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabileceğine dikkat çeken Çakmakçı, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamayacağının da altını çizdi.

İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin 3 ve 4. Maddelerini örnek gösteren Çakmakçı, şöyle devam etti:

*Madde 3 —Çalışma süresi, işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği süredir. İş Kanunu’nun 66 ncı maddesinin birinci fıkrasında yazılı süreler de çalışma süresinden sayılır. Aynı Kanunun 68 inci maddesi uyarınca verilen ara dinlenmeleri ise, çalışma süresinden sayılmaz. Ara dinlenmeleri, iklim, mevsim, yöredeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak, yirmidört saat içinde kesintisiz oniki saat dinlenme süresi dikkate alınarak düzenlenir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 69 uncu maddesinin son fıkrası hükmü saklıdır.

*Madde 4 —Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Haftanın iş günlerinden birinde kısmen çalışılan işyerlerinde, bu süre haftalık çalışma süresinden düşüldükten sonra, çalışılan sürenin çalışılan gün sayısına bölünmesi suretiyle günlük çalışma süreleri belirlenir.

YILLIK 270 SAAT FAZLA MESAİ HAKLI FESİH SEBEBİ Mİ?

İş Kanunu’nun işçiye bazı temel kurallar koyarken bazı sınırlamalar da getirdiğini söyleyen Çakmakçı, “Bu sınırlamaların başında fazla çalışmalar gelmektedir. Fazla çalışmada işçini onayına ihtiyaç vardır. İş Kanunu’nun 41. maddesinde fazla çalışma süresi yıllık 270 saatten fazla olunamaz denilmektedir” dedi.

*Fazla çalışma ücreti Madde 41: Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir. Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamaz hükmü bulunmaktadır.

Konu ile ilgili Yargıtay kararını da açıklayan Çakmakçı şu ifadeleri kullandı:

İş Kanunu’nun 41. maddesinde öngörülen fazla çalışmanın yıllık 270 saati aşamayacağına ilişkin düzenleme emredici nitelikte bir düzenleme değildir. Buna göre davacının yıllık fazla çalışma süresinin 270 saati aşması, bu fazla çalışmaların karşılığı olan fazla çalışma ücreti, işçiye tamamen ödendiği sürece işçiye sırf bu sebeple haklı fesih hakkı vermez.

“GÜNLÜK 11 SAAT MESAİ HAKLI FESİH SEBEBİ SAYILIR”

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi tarafından alınan kararı açıklayan Musa Çakmakçı yılda 270 saati aşan fazla mesai süresinin haklı fesih sebebi vermediğinin altını çizerek, “Diğer taraftan, günlük çalışma süresinin 11 saati aşamayacağına ilişkin kural, işçinin dinlenme hakkı bağlamında emredici nitelikte bir düzenleme olarak kabul edilmelidir” şeklinde konuştu.

Yargıtay’a giden ve 270 saati aşan fazla mesai ücretinin ödenmesi sebebiyle haklı fesih sebebi sayılmayan olayda, davacının ara dinlenme süresi hariç olmak üzere günlük 11 saati aşan çalışmalarının bulunduğu tespit edildi.

Yargıtay kararında şu ifadeler kullanıldı:

 Davacının fazla çalışma yapılmasına onay vermesi halinde dahi, bu onayın 11 saati aşan çalışma süresini kapsadığı kabul edilemez. Yapılan bu açıklamalara göre, fazla çalışma süresinin yıllık 270 saati geçmesi davacıya salt bu sebeple haklı fesih imkanı vermez ise de, günlük çalışma süresinin 11 saati aşması “yasak çalışma” kapsamında değerlendirileceğinden, bu durumun davacıya haklı fesih imkanı tanıdığı dikkate alındığında, davalının yerinde bulunmayan tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun kararın bu ilave değişik gerekçeyle onanması, ile karar hüküm altına alınmıştır.