Özel okullarda yemek fırsatçılığı

Özel okul ücretlerine bu yıl için yüzde 36.72’lik artış sınırı getirilmişti. Bu oranı düşük bulan bazı özel okullar, yemek, kırtasiye, kıyafet ve servis gibi hizmet ve ürünlerden ek ücret talep etmeye başladı. Öyle ki daha 2-3 ay önce peşin aldıkları yemek fiyatını okulların açılmasına sayılı günler kala 2 katına çıkaranlar oldu. Duruma tepki gösteren ve bu fahiş artışı ödemeyi reddeden velilere de aksi halde öğrencinin kaydının yenilenmeyeceği bildirildi.

GEREKÇE ENERJİ MALİYETİ

Bu fiyat artışına yönelik, bir okul yönetimi velilerin cep telefonlarına bilgilendirme mesajı atarak, gıda ve enerji fiyatlarının hızla yükselmesini gerekçe gösterdi. Mesajın devamında ise ‘2022-2023 eğitim döneminde toplam yemek ücretimiz 18 bin 674 lira olarak güncellenmiştir’ denildi. Söz konusu bu okulda, velilerden haziran ayında 10 bin 800 lira tahsil edilmişti. Bir başka deyişle gıda ve enerji enflasyonundaki artış ortadayken 2 ay sonra 8 bin liralık (yüzde 74) zam yapılmıştı. Mesajı gören Türkiye Yemek Sanayicileri Federasyonu Başkanı Hüseyin Bozdağ da “Bu kesinlikle büyük bir fırsatçılıktır” dedi.

50 TL’YE VERMEYE HAZIRIZ

18 bin 674 liralık yemek ücretinin okulun açık olduğu gün sayısı yani 148 gün hesap edildiğinde öğün başına 126 liraya denk geldiğini ifade eden Bozdağ, “Böyle bir rakam lüks restoranlarda olur. Maliyetlere yüzde 100 zam geldiği doğru ancak geçen yılki personel yemeği 20 liraydı bu sene 40 ile 42 liraya çıkardık. Yani veliler, işyerlerinde bu fiyata yemek yerken öğrencinin 126 liraya yemesi normal değil. Federasyon olarak bu özel okullara 50 liradan en iyi yemeği vermeye hazırız” dedi.

ÖNGÖRÜLEN 52.8 LİRA

Devletin, bu yılki kişi başı 4 çeşit yemek maliyetinin 52.8 lira olmasının kabul edilebilir bir masraf olarak onayladığını da vurgulayan Hüseyin Bozdağ, şöyle devam etti: “Bu rakama rağmen biz ortalama yüzde 8 kârlarla satışımızı yapıyoruz. Yani 40 ile 42 bandındayız. O rakamdan satabilecek olmamıza rağmen bunu bile fırsata çevirmedik. Bu kadar enflasyona rağmen özel okullar böyle bir fiyat koymamalı.

VELİNİN ONAYI ŞART

Tüketici Dernekleri Federasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu da özel okullar yönetmeliğine göre, yemek ücreti zamlarının velinin onayına bağlı olduğunu belirterek, “Bazı okullar zammı kabul etmeyen velinin çocuğunu kayıt etmiyorlar. Bunlara hakları yok. 6502 sayılı yasa, ‘tüketicilerle akdedilen sözleşmeler, tüketici aleyhine değiştirilemez’ diyor. Okuldan sonuç alamayan veliler derhal Tüketici Mahkemesi’ne başvurmalı ve tazminat talep etmeli. Öğrenci müşteri gibi görülemez” diye konuştu.

YÖNETMELİK NE DİYOR?

Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği gereğince özel okullarda velilerden eğitim, yemek ve diğer hizmetler için tahsil edilen ücretler, bir sonraki ücret ilanına kadar değiştirilemez. Aynı yönetmelikte ücret artışının da yıllık bazda ÜFE + TÜFE artış oranına göre tespit edilen bir sistem ile belirleneceği ifade ediliyor. Bu oran yüzde 60 ama bu yıl okul ücretleri yüzde 36.72 ile sınırlandırıldı. Diğer hizmetlerde sınır yok.

İKİ AYDA HANGİ ÜRÜNÜN FİYATI YÜZDE 70-80 ARTTI?

Çocuğunu Avcılar’daki bir özel okula gönderen veli yaşadığı durumu şöyle anlattı:

“Özel okullara erken kayıtla birlikte yemek parasını da peşin ödedik. Mayıs-haziran gibi toptan tahsil edilen bu rakamların üzerine daha 2 ay geçmeden fark istemeleri haksızlık. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) her ay enflasyon verilerini açıklıyor. Bu veriler arasında gıda enflasyonu da yer alıyor. Son 2 ayda enflasyon geçtiğimiz aylara göre daha çok artmamasına rağmen yüzde 70-80’lik yemek ücreti farkını anlamakta zorlandık. Okul yönetimi aylık açıklanan enflasyon verilerine göre hesap yapıp, erken kayıt döneminde ona göre ücret talep etmeliydi. Sonradan bu tarz fark getirilmesi tamamen fırsatçılık. Elbette çocuklarımız iyi beslensin ama normal çalışanlar için bile sunulan günlük yemek ücretleri ortadayken bizden istenen rakamlar çok fazla. Zaten 11 parça kıyafet için 3 bin 500 lira, kitaplar için 8-9 bin lira ödüyoruz. Tane başına hesap yapılırsa piyasada 50-100 lira olan tişörtler 300 liraları buluyor. Bu tarz, sonradan yapılan zam uygulamaları bizi zor durumda bırakıyor.”

ERKEN KAYIT YÜK GETİRDİ

Türkiye Özel Okullar Derneği Başkanı Zafer Öztürk de özel okul ücretleri için yüzde 36.72’lik artış oranı uygulanmasının zorunlu tutulduğunu anlatarak, “Diğer taraftan velilere kolaylık olması bakımından yapılan erken kayıtlarda eğitim ücretleriyle birlikte yemek dahil hizmet verilen her alanda yüzde 36.72’lik artış uygulandı. Ücret ilanlarından kısa bir süre sonra ekonomide meydana gelen dalgalanmalar sonucu, gıda ve alkolsüz içeceklerde yıllık enflasyon oranları yüzde 70 ila yüzde 159.6 arasında değişti. Bu durum erken kayıt yapan okullara ciddi bir ekonomik yük getirdi. Ancak yemek ücretlerinde aşırı ücret taleplerinde bulunulması kabul edilemez. Aşırı ücret artışı talebinde bulunan okullar hakkında velilerimizin, resmi makamlar ve Tüketici Hakem Heyetleri nezdinde haklarını mutlaka aramalarını isteriz” diye konuştu.

SOSYAL MEDYADA TEPKİ YAĞDI

Özel okulların talep ettiği ek ücretler sosyal medyada da gündem oldu. Bazı veliler ise dertlerini Twitter’dan şöyle anlattı:

• “13 yaşında 8’inci sınıf öğrencisi çocuğum var. İlk kayıt yaptırdığımızda fiyat artışlarının yüzde 10’u geçmeyeceği söylenmişti. Şimdi fahiş fiyat artışında bulundular. Kıyafet, kitap ve yemek ücretlerine yüzde 300 zam yaptılar. Geçen yıl 5 bin TL olan yemek bu yıl 12 bin TL’ye çıkarıldı.”
• “Özel okullar baktılar sene başında belirledikleri okul ücretleri enflasyona yenik düştü, onlar da bu farkı yemek ve kitaptan çıkaralım dediler.”
• “Maalesef özel okullar fahiş fiyata yemek, kırtasiye ve kıyafet parası alıyorlar. Normal okul ücreti yanında buradan da kazanıyorlar.”
• “4 bin lira olan kitap ücretini ilk önce 8 bin 650 lira olarak açıklayıp 1 hafta sonra 12 bin liraya yükselttiler. Geçen yıl 5-6 bin lira olan servis ücreti bu yıl 14 bin liraya çıkmış. Çocuk burslu olduğu halde okul+yemek+kitap 52 bin lirayı aştı.”
• “….O da bir şey mi? Geçen sene 4-5 bin TL olan özel okul yemek ücreti şimdi 13 bin TL oldu.”