Paranın rotasını çizen ilaç gibi rehber

PORTFÖYÜ ÇEŞİTLENDİRMEK ÖNEMLİ

RİSK NE DEMEK?

Risk en basit anlamıyla yatırılan paranın kaybedilme, yatırılan tutarın altına inmesi tehlikesi anlamına geliyor. Risk ileride olacak olayların belirsizliğinden kaynaklanıyor. Anaparanın geri ödenmemesi riskinden başka, faiz oranlarındaki ya da döviz kurundaki değişiklikler gibi yatırım aracının getirisini etkileyen pek çok risk bulunuyor. Vaat edilen getiri yükseldikçe riskin de arttığı unutulmamalı. Bu, finansal piyasaların temel kuralı.

RİSKTEN TÜMÜYLE KAÇINMAK MÜMKÜN MÜ?

Bütün finansal araçları etkileyen genel faktörlerden kaynaklanan riskten kaçınmak mümkün olmasa da, finansal aracın kendine has özelliklerinden kaynaklanan risklerden farklı araçlardan oluşan bir portföy oluşturmak yoluyla kaçınmak mümkün.

YUMURTALARI AYNI SEPETE KOYMAYIN!

DALGALARDAN NASIL KORUNURUZ?

Yatırımcı, çeşitli yatırım araçları arasında parasını dağıtarak bir yatırımdan para kaybederse diğerinden para kazanacağını umarak toplam riske karşı kendisini koruyabilir. Buna ‘çeşitlendirme’ denir. Buradaki temel fikir ‘bütün yumurtaları aynı sepete koymamak’ şeklinde özetlenebilir. Çeşitlendirme, yatırımınızın piyasadaki düşüşlerden etkilenmeyeceği anlamına gelmemekle beraber, yine de dalgalanmalar karşısında riski dengelemenize yardımcı olur.

FONLAR VATANDAŞIN HAYATINI NASIL KOLAYLAŞTIRIYOR?

* Her yatırımcı tipine uygun portföyler sunulduğu ve içerdikleri sermaye piyasası araçlarına göre ayrı fon tipi bulunduğundan, istenilen risk derecesine göre seçim yaparak yatırım yapabilirsiniz.
* Yatırım fonlarına istediğiniz zaman istediğiniz küçük veya büyük miktarlarda yatırım yapabilirsiniz.
* Yatırım fonu, yatırımınızı çeşitlendirmenin en iyi yoludur.

YA BEKLENECEK YA DA ‘ZARAR KES’ YAPILACAK

İSTEDİĞİM ZAMAN ELDEN ÇIKARABİLİR MİYİM?

Borsada işlem gören bir hisseyi alıcı olduğu sürece istediğiniz anda satarak paraya dönüştürebilirsiniz. Ancak, satış anındaki piyasa fiyatı alış fiyatından daha düşükse bir zarar oluşur. Piyasa fiyatının yükselmesini bekleyerek bu zarardan kaçınabilirsiniz. Ya da piyasalar sürekli düşüş gösterdiği durumlarda hisse senetlerinizi satarak zararınızın daha da büyümesini engelleyebilirsiniz. Özel veya kamu sektörü tahvili ve hazine bonosunu da istediğiniz anda piyasada geçerli satış fiyatından satarak paraya dönüştürebilirsiniz.

VADEYİ İYİ AYARLAYIN

YATIRIM İÇİN NE KADAR BEKLENMELİ?

Yatırım yapacağınız miktar kadar, yatırım yapacağınız süre de önemli. Yatırım yapacağınız sürenin uzunluğu sizin paraya ne zaman ihtiyacınız olacağına bağlı bir durum. Uzun vadeli bir yatırımınızı vadesinden önce paraya çevirmek isterseniz zarar edebilirsiniz. Eğer yakın bir zamanda paraya ihtiyacınız olacaksa kısa vadeli yatırımları tercih etmeniz gerekir. Örneğin; çocuğun gelecek ayki okul taksitiyle hisse senedi alınmamalı.

GETİRİ TERCİHİNİZİ İYİ BELİRLEYİN

PARA KOYACAĞIM ENSTRÜMANI NASIL SEÇERİM?

Yatırımımızı sabit getirili araçlara mı, değişken getirili araçlara mı veya her ikisine birden mi yapacağız? Öncelikle buna karar vermemiz gerekir.

* Paranızın belirli aralıklarla sabit veya değişken miktarda olmak üzere düzenli bir gelir getirmesini ve bütçenize katkıda bulunmasını istiyorsanız, tahvil alma yolunu seçebilirsiniz. Örneğin; özel sektör tahvil faizleri genellikle banka mevduat faizinden daha yüksek oluyor.
* Risk almak istemiyor paranız devlet güvencesinde olsun istiyorsanız devlet tahvili veya hazine bonosu alabilirsiniz.
* ‘Biraz daha riski göze alarak yatırım yapabilirim’ diyorsanız, hisse yatırımını tercih edebilirsiniz.
* Bu araçları tek tek belirleyip yatırım yapmak yerine, bunların hepsine yatırım yapmak istiyorsanız, bu araçlara değişik oranlarda yatırım yapan yatırım fonlarına yatırım yapabilirsiniz.

SOSYAL MEDYA ÖNERİLERİNE AMAN DİKKAT!

KİMDEN TAVSİYE ALINIR?

Sermaye piyasalarında yatırım yaparken yalnızca SPK tarafından yatırım danışmanlığı hizmeti verme konusunda yetkilendirilmiş yatırım kuruluşlarının tavsiyelerini dikkate alın, bunların dışındaki kişi ve kurumların yorum ve değerlendirmelerine itibar etmeyin. Sosyal medyadaki paylaşımlar her zaman iyi niyetli olmayabilir.

HER ŞİRKETİN HİSSESİ ALINMAZ

Hissesini veya tahvilini alacağım şirkette nelere dikkat etmeliyim?

* Şirketin sektördeki rakiplerinden daha iyi performans göstermesine.
* Şirket yöneticilerinin dürüst, çalışkan ve yetenekli olmalarına.
* Şirketin mali yapısının sağlıklı olup olmadığına.
* Şirketin kamuyu aydınlatma ve genel olarak sermaye piyasası düzenlemelerine uyumuna.

KULAKTAN DOLMA BİLGİLERLE HAREKET ETMEYİN

Arkadaşlarım hangi hissenin yükseleceğini önceden haber aldıklarını söylüyor... Lütfen boş söz ve vaatlere kulak asmayın! Hemen ve çok yüksek kâr edeceğiniz vaadi ile çok acele yatırım yapmanızı söyleyen beklenmedik telefon, mektup, elektronik posta veya tanımadığınız bir kişinin ziyaretinde çok dikkatli olun. Kısa zamanda yatırımınıza yüksek getiri verileceği veya paranızın iki katına çıkarılacağı gibi sözlere şüpheyle bakın. Yatırım öncesinde, ilgilendiğiniz yatırım aracı ve şirketle ilgili izahname, halka arz belgesi, mali tablolar veya benzer belgeleri sorun. Şirketlerle ilgili tüm bilgilerin yer aldığı ‘kap.gov.tr’ adresini ziyaret edin.