Promosyona kredi freni

Bankalar, 2017’de Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile yapılan anlaşma gereği, kendileriyle 3 yıllık sözleşme imzalayan emekli müşterilerine promosyon veriyor. Promosyon tutarı son yapılan zamla maaşa göre değişmekle birlikte kamu bankalarında 3-5 bin liradan 8-12 bin liraya çıkarılmıştı. Özel bankalar da daha çok emekli müşteri sayısına ulaşmak için promosyon tutarını daha yukarı çekmişti. Güncel kampanyalar kapsamında 18 bin liraya varan tutarlarda promosyon ödeyen bankalar var. Bu tutarı duyan emekliler bankalara akın etti.

MAAŞLAR TEMİNAT OLUYOR

En cazip promosyondan yararlanmak için ya sözleşmenin yenilenmesi ya da maaşın ilgili bankaya taşınması gerekiyor. Fakat emeklilerin daha yüksek promosyon alabilmek için hesaplarını başka bir bankaya taşıma isteği, kredi engeline takıldı. Çünkü bankalar, sözleşme hükümlerini ileri sürerek maaş hesabı olan emeklinin, var olan kredisini kapatmadan başka bir bankaya geçmesini kabul etmiyor. Konuyla ilgili konuşan Tüketiciler Derneği Başkanı Levent Küçük, “Bankalar bireysel ihtiyaç kredisi verirken, emeklinin maaşını teminat olarak görüyor. Bu nedenle kredi devam ederken banka değiştirilmesine izin vermiyor” dedi.

BLOKEYİ KALDIRMIYORLAR

Bankaların verdikleri promosyonlara bloke koyduklarını belirten Küçük, şöyle konuştu: “Emekli 3 yıllık promosyon olarak 10 bin lira aldıysa, bunun 1.5 yılında 5 bin lirayı kullandı demektir, geriye 5 bin lira kalmıştır. Normalde 1.5 yılın sonunda emekli banka değiştirmek isterse kalan 5 bin lirayı bankaya ödeyip promosyon blokesini kaldırabilmeli. Ama bankalar kredi kullanılmışsa kredi bitene kadar bu blokeyi kaldırmıyor. Böylece emekliler diğer bankaların daha yüksek olan promosyonundan faydalanmıyor. Yani banka “Benim teminatımı alıp gidemezsin. Ben bu krediyi emekli maaşının karşılığı olarak kullandırdım” diyor.”

BAŞKA BORCU VARSA...

Bu uygulamanın doğru olmadığını ifade eden Küçük, “Bankalar, emekli vatandaşın kamu veya özel başka bir borcu olmasından da korkuyor. Çünkü böyle bir borç varsa, emekli maaşını başka bankaya taşıması durumunda, bu defa diğer alıcı öne geçebilir yani maaştan borcu daha önce çekebilir. Bu nedenle bankalar yakaladığı teminatı bırakmak istemiyor” dedi. Küçük, bu sorunun çözülmesi için emeklilerin çok iyi bilgilendirilmesi gerektiğini söyledi.

FAİZ TALEP EDİYORLAR

Emeklilerin promosyon güncellemesi talep ettiğinde karşılaştığı bir başka sorun ise promosyon için faiz istenmesi. Normalde güncelleme yapmak isteyen emekli, 3 yıllık taahhüt süresinin kalan kısmı için aldığı promosyonu iade etmek zorunda. Yani örneğin 3 yıl için 12 bin lira promosyon alan bir emekli, 2 yılın sonunda banka değiştirmek istediğinde son 1 yıla tekabül eden 4 bin lirayı bankaya iade etmekle yükümlü. Ancak bazı bankaların, emekliye verdiği promosyon için faiz talep ettiğini söyleyen uzmanlar, üstelik bu faizin de güncel faiz oranları üzerinden hesaplandığını dile getiriyor.

YARDIM İSTİYORLAR

Konuyla ilgili açıklama yapan Tüm Emekliler Derneği Başkanı Satılmış Çalışkan da “Bankalar emeklinin maaşı kendisinde olduğu için emekliye kredi veriyor ve dolayısıyla kredi kullandırdığı müşterisini kaybetmek istemiyor. Bunu anlıyoruz ama bu enflasyonist ortamda promosyon ödemeleri emekliye oldukça önemli bir avantaj sağlıyor. Dolayısıyla bu konuda emekli vatandaşlara yardımcı olunması gerekiyor. Örneğin kredisini düzenli ödeyen ya da maaşı dışında başka bir teminat gösterebilen emeklilerin banka değiştirebilmesine olanak tanınmalı” diye belirtti.

TAKSİT ÖDEMESİNE SAYANLAR DAHİ VAR

Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Hukuk Danışmanı Cafer Tufan Yazıcıoğlu da uygulamanın emekliler açısından çok sorunlu olduğunu dile getirerek, şunları söyledi: “Bu konuda bankalar nasıl istiyorsa öyle davranıyor. Öyle ki bazı bankalar promosyonu kredi taksitine sayıyor. Yani taksit ödemesini promosyondan tahakkuk ediyor. Konuyla ilgili davalar açıldı lakin Yargıtay da Tüketici Mahkemeleri de konuya sözleşme hukuku çerçevesinden bakıyor. Bizler konuyu hem SGK’ya hem de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) ilettik ama henüz bir yanıt gelmedi.” Yazıcıoğlu, özel bankaların bazılarının promosyon iadelerini faiziyle istediğini de ekledi.

KONU YARGITAY’A TAŞINDI

Konuyla ilgili davalar da mevcut. Emekli maaş hesabının bulunduğu bankadan kredi kullandığını, bankanın maaş hesabına bloke koyduğunu ve promosyon hakkından istifade ettirmediğini belirten bir emekli, hesap üzerindeki blokenin kaldırılması talebiyle bankasına dava açtı. İlk Derece Mahkemesi, davacının kullandığı kredinin teminatı olarak emekli maaşından kesinti yapılmasına izin verdiği ve taksitlerin maaşından ödenmesini kabul ettiği için davanın reddine karar verdi. Ancak emekli vatandaş, istinaf başvurusunda bulundu. Bölge Adliye Mahkemesi, maaş hesabı üzerindeki blokenin kaldırılmasına karar verdi. Bu kez davalı banka temyiz isteminde bulundu ve Yargıtay 3. Hukuk Dairesi bu kararı bozdu. Yargıtay kararında, “İlk derece mahkemesince davanın reddine yönelik verilen karar usul ve yasaya uygun olup, bir isabetsizlik bulunmadığından bozmayı gerektirir” denildi.