Tarımda 35 milyar dolarlık fırsat

Türkiye tarımsal üretimde kendi kendine yeten nadir ülkelerden biri. Fındıkta, kirazda, incir ve kayısı üretiminde dünya lideri. Küçükbaş ve büyükbaş hayvan varlığında Avrupa’da birinci. Su ürünleri yetiştiriciliğinde de Avrupa’da ilk sırada. Yıllık 25 milyar dolarlık ihracatı olan Türkiye, yaklaşık 48 milyar dolarlık tarımsal hasılasıyla dünyanın en büyük 10 tarım ülkesinden biri. Özetle ülkemiz sebze, meyve ve diğer emtiaları hem üretip hem ihraç ediyor. Tarımda, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 148 seviyesinde. Yani bu alanda ticaret açığı yok, net ihracatçı durumdayız.

HOLLANDA’DA 30-35 KAT FAZLA

Üretimde Türkiye’nin çok güçlü olduğu alanlar olmasına rağmen ihracat maalesef istenen seviyede değil. Örneğin; taze sebze ve meyvede yıllık ihracat 3-3.5 milyar dolar seviyesinde. Konya Ovası kadar toprağa sahip Hollanda’da bu rakam 104 milyar dolara ulaşıyor. Uzmanlara göre; ihracat pazarlarında etkili olunamamasının üç önemli nedeni var: 1-Ürün çeşitliliği az, 2- Zararlı etken madde (ilaç kalıntısı) içermeyen üretim sınırlı, 3-En büyük ihracat pazarlarımızdan Avrupa’da İspanya, Hollanda, İtalya gibi ülkelerin pazar hakimiyeti.

RAFLARI RAKİPLER KAPMIŞ

Avrupalı üreticilerin hakimiyeti nedeniyle daha düne kadar Türkiye’de üretilen ürünler Avrupa’da Lidl gibi market zincirlerinin raflarında kendine yeterince yer bulamıyordu. Ancak Rusya-Ukrayna savaşı sonrası patlak veren enerji (doğalgaz) krizi nedeniyle Avrupalı çiftçiler üretimden vazgeçip seraları kapatınca işin rengi değişmiş. Alanya Ziraat Odası Başkanı Tahir Göktepe, tropikal meyve üreticisi Mustafa Ezici ve Almanya’da yaklaşık 40 yıldır yaş sebze-meyve ihracatı yapan iş insanı Mirbey Adam, son dönemde yaşanan bu durumu ve Türkiye’nin önündeki tarihi fırsatları anlattı.

SAKIN KİMSEYE MAL VERME BAŞKA FİRMA DA BUL’

TÜRK SEBZE MEYVESİ KIYMETE BİNDİ

Savaşın etkilerinin en çok hissedildiği Almanya’ya dikkat çeken Mirbey Adam, şunları söyledi: “Hollanda, İspanya ve Belçika’da yüzde 30-40’lık üretim kaybı var. Avrupa’da üretim düşünce, zincir marketler açığı kapatmak için Türkiye’deki üreticilere yöneldi. Şimdiden kontratlar dahi imzalandı. 1 yıldır ulaşamadığımız Alman market sahibi şimdi bizden ürün istiyor. ‘Sakın kimseye mal verme, başka firma da bul’ diyor. Türkiye’nin elinde müthiş bir fırsat var. Bu kışı iyi değerlendirirsek 3.5 milyar dolarlık sebze-meyve ihracatımızı rahatlıkla 10 milyar dolara çıkarabiliriz. 2 yıl içerisinde sadece bu iki kalemde 35 milyar dolarlık ihracatı yakalamamız hiç de zor değil.”

UZAYAN TIR KUYRUKLARINA KARASU-KÖSTENCE RO-RO FORMÜLÜ

Sınırda uzayan TIR kuyruklarına da dikkat çeken Mirbey Adam, “Normalde Türkiye’den çıkan bir sebze 5 günde Almanya’ya ulaşıyor. Bulgaristan’ın keyfi uygulamaları nedeniyle süre uzuyor, ihracatçı mağdur oluyor. Bulgaristan bize ciddi engel. Bunun için Karadeniz yolu açılmalı. Karasu-Köstence (Romanya) hattı bu anlamda çok önemli. Karasu’dan çıkan Ro-Ro gemisi 8 saatte Köstence’ye varıyor. Bu yolla Bulgaristan’ın tekeli kırılır ve tarım ihracatına büyük destek sağlanır. Türkiye’den çıkan sebze ve meyveler Avrupa’da, 5 gün yerine 2 günde market raflarında olur. Türkiye ve Romanya bu konuda anlaştı. Savaş nedeniyle çok büyük yığılma vardı. Bu güzergah yakında kullanılmaya başlanacak. Ancak gemi sayısı artırılmalı” diye konuştu.

TROPİKAL MEYVELERLE DE REKABET EDEBİLİRİZ

Tropikal meyve ve fidan üreticisi Mustafa Ezici de mango, avokado, çarkıfelek (passion fruit), ejder meyvesi gibi ürünlerin ihracatta, Türkiye’nin elini güçlendireceğini söyledi. Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin yılda 650 bin ton mango ithal ettiğini belirten Ezici, şöyle devam etti: “Bunun 132 bin tonu Brezilya’dan, 55 bin tonu Güneydoğu Asya’dan 19-35 günde geliyor. Türkiye’de üretilen mangolar, karayoluyla 3-4 günde Avrupa’ya 3 saat uçuş mesafesinde 80 komşu ülkeye ulaşabilir. Ham mangonun kilosu Avrupa’da 4-5 Euro’ya satılıyor. Dalında olgunlaşmış kilosu 3 Euro olan mango, Avrupa’ya günlük uçak ile giderse kilosu 17 Euro’dan satılabiliyor. Mangonun ihracattaki kilogram birim değeri daha yüksek. Mangoyu Avrupa ve Rusya’ya ağustos-aralık döneminde ihraç edebiliriz. 1 dönüm seraya 167 tane mango ağacı dikiliyor. Bu ağaçlar 3 yaşında 1 dönümde 15 ton mango veriyor.”

MANGODA 1 DÖNÜMDE 500 BİN LİRA KAZANÇ

Alanya Ziraat Odası Başkanı Tahir Göktepe ise tropik meyve üretimi anlamında Türkiye’de önemli potansiyel olduğunu mangoda üreticilerin dönüm başına 500 bin lira kazanç sağlayabildiğini söyledi. Göktepe, “Şu anda üretim maliyeti dönüm başı 50 bin lira, gerisi kâr. Mango üretiminin tarımsal ürün ihracatında katkısı büyük olacak” dedi. Göktepe, Mersin ve Antalya’da orman vasfını yitirmiş arazilerin tarıma açılması gerektiğini belirterek, “Buralara mango, avokado, ejder meyvesi ve diğer tropik meyve fidanları dikilmeli. Sözleşmeli tarım da yaygınlaştırılmalı” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin 10 yıl içinde 10 milyar dolarlık tropik meyve ihraç edebilecek potansiyele ulaşabileceğini belirten Göktepe, “15 Eylül 2022 tarihi itibarıyla, tebliğle örtüaltı muz seralarında yatırım kredisi sonlandırıldı. Devletimizin örtüaltı mango üretimi için 10 milyon TL’ye kadar sübvansiyonlu kredileri devam ediyor. Bu nedenle yatırımcılar ve üretime dahil olmak isteyen çiftçi adaylarımız mango seraları için yatırım yapabilirler” dedi.