Giriş
Ticaret Bakanlığı teyakkuza geçti! Oto piyasasına sıkı denetim
Liste fiyatının üzerine fiyat koymalar, ‘stokta araç yok’ yanıtları, aksesuar ve takas dayatmaları vatandaşı canından bezdirdi. Yaptırımlara rağmen mağduriyetler devam ederken Ticaret Bakanlığı, oto piyasasını yakın markaja aldı ve ek önlemlerin mesajını verdi. Bu yolla ‘araç bulunurluğu’ sorununun aşılması hedefleniyor.
Otomotiv piyasasında son günlerde alışılmışın dışında gelişmeler yaşanıyor. Her ay satış rekorları kırılıyor. İlk 5 ayda yüzde 60.5 artan satışlar 445 bini aştı. Talep artıyor ama piyasada sıfır araç bulunamıyor. Diğer yandan AVM otoparklarında bekleyen sıfır araç görüntüleri soru işaretleri yaratıyor. Araç bulunsa bu sefer bayilerin ekstra para talepleri vatandaşı canından bezdiriyor. Bu gelişmeler yaşanırken fiyatlara da her hafta zam geliyor. Sıfır otomobil fiyatlarındaki bu artış, araç kıtlığı ikinci eli de uçuruyor.
ARZ-TALEP DENGESİZLİĞİ
Özetle pazarda arz-talep dengesizliği yaşanıyor. Bu durum bazı kesimler tarafından da fırsata dönüştürülmüş durumda. Ticaret Bakanlığı piyasada yaşanan bu sorunlar ve artan şikayetler üzerine geçen yıl ağustos ayından beri sert tedbirler almaya devam ediyor. Bunlardan ilki ikinci elde ‘6 ay 6 bin kilometre’ sınırlamasıydı. Bu önlemle bayilerden sıfır araç toplayıp bu araçları ikinci el olarak daha yüksek fiyata satanların önüne geçilmeye çalışıldı.
6001 İLANLARI DEVAM EDİYOR
Denetimlerin artırılmasına rağmen 6 ay ve 6 bin kilometre dolmadan, sıfır araç için ‘6001 kilometre’ ilanı vererek bu yasağa uymayan galericiler oldu. Halen ‘6001 km’ ilanları yayınlanmaya devam ediyor. Ticaret Bakanlığı bu kısıtlama kapsamında yaptığı denetimler neticesinde bugüne kadar, yetkili bayi ve oto galerilere 35.1 milyon lira idari para cezası kesti. Satış kısıtlaması 1 Temmuz 2023’te sona erecek. Ancak bakanlık bu tarihi 6 ay daha uzatma yetkisine sahip.
200 BİN LİRAYI AŞAN EK TALEP
6 ay ve 6 bin kilometre yasağı devam ederken bu kez bayiler ‘araç fiyatı daha da artacak, araç sınırlı geliyor’ bahanesiyle hem liste fiyatının üzerinde 200-300 bin lira fiyat talep etmeye başladı hem de stoklarda olsa bile ‘araç yok’ diyerek vatandaşı geri çevirdi. Yeni araçlar için 2-3 ay sonrasına gün verdi. El altından para talep edenler, takasa zorlayanlar, aksesuar adı altında ek ücret isteyenler piyasayı tam anlamıyla kilitledi. Ticaret Bakanlığı bu konuda da düzenlemeye gitti. Stokçuluk yapanlar ile liste fiyatının üzerine çıkanların ikinci el yetki belgelerini iptal etmeye başladı. Bu kapsamda Adana, Ankara ve Bursa’da tespit ettiği bayilerin hem ikinci el yetki belgesi iptal edildi hem de 17.8 milyon ceza kesildi. Bu konuda denetimler aralıksız sürerken bakanlık bayilerden fatura ve aksesuar tutarlarını içeren belgeleri talep ediyor.
FİYAT İSTİKRARI VURGUSU
Açıklamalardan, yeni Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat’ın oto piyasasında yaşanan sorunları çözmekte kararlı olduğu anlaşılıyor. Bolat, görevi devralırken verdiği ilk mesajda şunları söylemişti:
“Dünyayı, 2- 2.5 yıldır kadar kasıp kavuran koronavirüs salgınından dolayı ticaret piyasasında oluşan olumsuz etkileri ve aşırı fiyat artışlarını tamamen kaldırmaya odaklanacağız. Halkımızın satın alma gücünün korunması konusunda, enflasyon oranında son 6-7 aydır yaşanan geriye gidişi hep birlikte hükümet olarak daha da hızlandırıp, fiyat istikrarını sağlamak önceliğimizdir.”
YENİ ADIMLAR YOLDA
Bakanlık dün yeni bir açıklama yaparak otomotiv piyasasında sıkı denetimin devam edeceğini, kurallara uymayanların ağır yaptırımlarla karşı karşıya kalacağını vurguladı. Açıklamada, “Bunun yanında tüketicilerin araca erişiminin kolaylaştırılması amacıyla söz konusu sektördeki arz ve talep şartlarına bağlı olarak alternatif politika araçlarının veya düzenlemelerin uygulamaya alınması konusunda gerekli tüm adımlar atılacaktır. Vatandaşlarımızı rahatsız eden uygulamalara karşı, Ticaret Bakanlığımız teyakkuz halindedir. Adil, haklı ve istikrarlı işleyen piyasa şartlarını oluşturmak öncelikli görevimizdir” denildi.
