TOGG'dan listeye hızlı giriş: 500 sanayi devinin arasına 42’nci sıradan dahil oldu

İstanbul Sanayi Odası (İSO), ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması’nın 2023 yılı sonuçlarını açıkladı. Üretimden satışlara göre hazırlanan listenin ilk sırasında geçen yıllarda olduğu gibi Tüpraş yer aldı. Şirket, 484 milyar liralık satış rakamına ulaştı. 2022’de üçüncü sırada bulunan Ford Otomotiv, 2023 yılında 238 milyar liralık üretimden satış ile ikinciliğe çıktı. Önceki yıl ikinci sırada bulunan Star Rafineri ise yaklaşık 227 milyar liralık üretimden satışıyla üçüncü sırada yer aldı. Araştırmanın sonuçlarını İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan paylaştı.

YÜZDE 42.1 YÜKSELİŞ

İSO 500’de üretimden satışların 2023’te yüzde 42.1 artarak 4 trilyon 485 milyar liradan 6 trilyon 375 milyar liraya çıktığını belirten Bahçıvan, “2021 ve 2022’ye göre zayıf bir performansa işaret eden bu artışın 2022 sonundan itibaren geldiğini tahmin etmek zor değildi. Üretimden satışlarda büyüme bir önceki yıl yüzde 119 iken, 2023’te yüzde 42.1’e gerilemesinin nedenlerine baktığımızda; yavaşlayan küresel talep, 6 Şubat’ta ardı ardına yaşadığımız deprem felaketleri ve seçimler sonrası ekonomi politikalarında yaşanan değişim belirleyici rol oynadı” dedi.

KÜRESEL DURGUNLUK

Üretimden net satışlardaki asıl dramatik görüntünün reel (enflasyondan arındırılmış) değişimlerde olduğunu ifade eden Bahçıvan, “2023 verileri yıl sonu tüketici enflasyonu ile arındırıldığında, üretimden satışların 2022 yılına göre reel olarak yüzde 13.8 gerilediği görülüyor” dedi. Zorlu küresel rekabet koşullarının etkisiyle İSO 500’ün ihracatının 2022 yılına göre yüzde 2.9 düşüş ile 95.1 milyar dolara gerilediğini kaydeden Bahçıvan, İSO 500 ve genel olarak Türkiye sanayi sektörünün, ihracat pazarlarındaki durgunluktan olumsuz etkilendiğini söyledi.

TOGG’DAN HIZLI GİRİŞ

* Türkiye’nin otomobili Togg, listeye bu yıl ilk kez giriş yaptı. Togg, 24.2 milyar liralık üretimden satışla 500 sanayi devinin arasına 42’nci sıradan dahil oldu.
* İSO ikinci 500’de dahi yer almadan, direkt olarak İSO 500’e adım atan şirket sayısı Togg dahil 17 oldu.
* 500 sanayi devinin arasında 108 adetle en çok gıda şirketleri yer aldı.
* 500 sanayi devinin 151’i İstanbul’dan.

85 ŞİRKET HALKA AÇIK

Erdal Bahçıvan’ın raporda dikkat çektiği noktalar şöyle:
* 2023’ün en çarpıcı gelişmelerinden biri uzun yıllardır ilk kez ortaya çıkan net kambiyo zararı. Buna karşılık kambiyo işlemleri haricindeki diğer gelirlerden elde edilen net kâr, 282 milyar liraya çıkarak kur zararını fazlasıyla telafi etti.
* İSO 500’ün finansman giderleri 2023’te yüzde 92.5 artarak 533 milyar liraya yükseldi. Sanayici elde ettiği kârın yarısından fazlasını finansman giderlerine ayırıyor.
* İSO 500’de mali borçlar yüzde 54 artışla 1.3 trilyon liradan 2 trilyon liraya çıktı.
* Halka açık şirket sayısı 85’e çıktı.

ÖZKAYNAKLARA DÜZELTME ETKİSİ

Enflasyon düzeltmesi sonrası verilere bakıldığında, İSO 500’ün aktif toplamının yüzde 126 artarak 8.8 trilyon liraya yükseldiğini belirten Bahçıvan, şöyle devam etti: “Bu artışın 2.9 trilyona yakın kısmı enflasyon düzeltmesinden kaynaklandı. Özkaynaklar 2023’te enflasyon düzeltmesi sonrası yüzde 245 artarak 4.8 trilyon liraya çıktı. Bu kalemde enflasyon düzeltmesinin etkisi 2.8 trilyon ile oldukça yüksek. Toplam borçlar ise yaklaşık yüzde 60 artarak 4 trilyon liraya çıktı. Enflasyon düzeltmesinin etkisiyle İSO 500’ün kaynak yapısında özkaynaklar lehin

KÂRLILIK ZAYIF KALDI

2023 yılında İSO 500’ün satışlarının yanı sıra kârlılıklarının da zayıf kaldığını dile getiren Bahçıvan, şunları söyledi: “2023’te İSO 500’ün faaliyet kârı yüzde 39.7 artarak; 937 milyar liraya çıktı. Buna karşılık faaliyet kârlılığı oranı, 0.3 puan düşüşle yüzde 12.5’e geriledi. Tüm kâr büyüklüklerindeki artışlar, 2023 enflasyonunun altında kalırken, bu da reel olarak gerilemeye işaret etti. İSO 500’de vergi öncesi dönem kâr ve zarar büyüklüğüne göre kâr eden kuruluş sayısı 404’e indi. Zarar eden kuruluş sayısı da 58’den 96’ya yükseldi. Bu sayı, 2018 sonrasındaki en yüksek değer olarak tespit edildi.”

ÇALIŞAN SAYISI ARTTI

İSO 500’ün istihdamı yüzde 1.9 artarak 804 bin kişiye yaklaştı. Ödenen maaş ve ücretlerdeki artış da yüzde 120 civarında gerçekleşti. İşte son durum: