Türk mühendislerin gururu

Elektrikli ve otonom araç denince akla ilk gelen Elon Musk’ın kurduğu Tesla olsa da toplu taşımada Türk şirketi adeta sessiz devrim yaptı. Karsan, teknoloji partneri ve yine bir Türk şirketi olan Adastec’le sürücüsüz elektrikli otobüs geliştirdi. Norveç’te şehir içi yolcu taşımaya başlayan yerli teknolojili araç, Avrupa’da ilki başardı.

Elektrikli araçlar otomotiv endüstrisinin geleceğini oluşturuyor. Dünyanın önde gelen dev otomobil üreticileri, fosil yakıtların çevreye verdiği zarar ve küresel ısınmaya etkisi nedeniyle son yıllarda elektrikli ve hidrojenli araç geliştirme çalışmalarına ağırlık verdi.

Tesla bu dönüşümde başı çekse de neredeyse tüm markalar yol haritasını bu doğrultuda çiziyor. Özetle dizel ve benzinli araçlar için büyük son yaklaşıyor. Avrupa Birliği (AB) ülkeleri 2035’ten itibaren yeni benzinli ve dizel otomobil satışlarını yasaklamayı planlıyor.

TRAFİĞE AÇIK ALANDA TAŞIMA

Şimdiden birçok Avrupa ülkesi 2035’i beklemeden elektrikliye geçişi hızlandırmış durumda. Norveç, bu ülkelerin başında yer alıyor. Geçtiğimiz günlerde Karsan CEO’su Okan Baş’ın davetlisi olarak elektrikli araç cenneti Norveç’e gittik ve tarihi bir ana şahit olduk.

Karsan’ın teknoloji partneri Adastec’le geliştirdiği seviye 4 otonom (sürücüsüz gidebilen) elektrikli otobüs ‘Karsan Otonom e-ATAK’, Norveç’in Stavanger şehrinde trafiğe açık alanda toplu taşıma hizmeti vermeye başladı. E-ATAK, böylece Avrupa’da şehir içinde yolcu taşıyacak ilk otonom teknolojili elektrikli otobüs oldu.

BAKAN DÜZEYİNDE KATILIM

Sefer öncesinde otonom e-ATAK’ın hizmete başladığına dair resmi açılış töreni yapıldı. Törene, Norveç Ulaştırma Bakanı Jon-Ivar Nygard, Karsan CEO’su Okan Baş, Adastec CEO’su Ali Ufuk Peker, Norveçli politikacılar, çok sayıda basın mensubu ve projenin hayata geçirilmesini sağlayan Karsan, Adastec, VY Buss, Kolumbus ve Applied Autonomy firmalarının üst düzey yöneticileri katıldı. e-ATAK ilk yolcularını Nedre Strandgate 89’daki otobüs durağından Concert Hall’e taşıdı. Biz de bu ilk sefere katılarak Türk mühendislerin ortaya koyduğu başarıya tanıklık ettik.

HİDROJENLİYE HAZIRLIK

Yakın gelecekte şehiriçi toplu ulaşımın daha çok öne çıkacağını vurgulayan Okan Baş, “Bu anlamda çevreci araçlara talep artacak. Elektriklinin dışında hidrojenli otobüs (12 metre) çalışmamız da var. Bu yıl bitmeden hazır olur” dedi.

DİĞER ÜLKELER İÇİN REFERANS

Okan Baş, Norveç’te böyle bir projeye imza atmanın dünyanın diğer ülkeleri için de önemli bir referans olduğuna dikkat çekerek, “Bizim araçtan çok memnunlar” dedi. Otonom araçlarının dünyada 5 bölgede olduğunu söyleyen Baş, “Bir tane Michigan’da var. Orada mayıs başı itibarıyla 5 kilometrelik trafiğe açık rotada örenci ve öğretim görevlilerini taşımaya başladı.

Diğeri Norveç’te. Bir diğeri Fransa’da. Keolis, Fransa’nın en büyük operatörü. Onlar bizim araçla çok ilgililer ve bir tane deniyorlar. Bir tane Cumhurbaşkanlığı’nda (Külliye’de) var. Diğeri de Romanya’da Teknopark’ta Ar-Ge faaliyetleri için kullanıyorlar” dedi.

MEGANE SEDAN’I DA ÜRETECEK

Karsan, 2022 yıl sonu itibarıyla Renault markası için Megane Sedan otomobilleri üretecek. Oyak Renault ile Renault Megane Sedan üretimi için yeni üretim bandı kuruluyor. Yılda 55 bin adet Megane üretilecek. Çalışan sayısının şu anda 1200 olduğunu belirten Okan Baş, “Bu yıl sayı 2000’e çıkacak. Üretimde, Ar-Ge’de, ihracatta ve istihdamda bu yıl iki kat büyüyeceğiz” dedi.

KANADA’DAN SONRA HEDEF AMERİKA

Elektrikli otobüs geliştirme çalışmalarına 5 yıl önce başladıklarını aktaran Okan Baş, batarya konusunda dünya devi BMW ile işbirliği yaptıklarını söyledi. 2018’de bir yıl içinde Karsan Jest’i elektriklendirdiklerini ifade eden Baş, şu bilgileri verdi: “Hedefimiz Avrupa’ydı. Avrupa’da 6 metrelik elektrikli minibüs yoktu.

O nedenle biz başlangıçta rekabetin çok olmadığı bir yere girdik ve onun semeresini de gördük. Bir de hızımız çok iyiydi. Başka bir marka bizim kadar hızlı hareket edemiyor. e-Jest’i Kanada'ya da satmaya başladık, sonra hedef Amerika.”

YARININ TAŞIMACILIK ANLAYIŞI

Adastec’in CEO’su Ali Ufuk Peker ise, “Norveç, mobilitenin en üst seviyede geliştiği ülkelerden biri. Bu yeni seviye 4 sürücüsüz otobüsün Norveç’te kullanımı ve yarının taşımacılığında en önde yer almamız, geleceğin mobilitesine sağlayacağımız katkıları gösteren önemli kilometre taşını simgeliyor” dedi.

Adastec’in merkezi Michigan’da bulunuyor. Şirkette 60’a yakın Türk mühendis yer alıyor ve işlerini Türkiye’den yürütüyorlar. Şirketin değerlemesi ise bir kaç yılda 10 katlamış durumda. Peker’in verdiği bilgiye göre şu anki konuşulan değerleme 400-500 milyon dolar ve kısa sürede milyar dolarlık şirket (unicorn) olmayı hedefliyor.

E-ATAK’LA İLGİLİ İZLENİMLERİM

• Sürücüye ihtiyaç duymadan çevresini algılayabiliyor.
• Etrafında çok sayıda elektronik ve sonar sensör var.
• Radar, termal kameralar sorunsuz çalışıyor ve tüm hareketleri algılayıp tepki veriyor, yaya geçerken duruyor.
• Araç, sürücüsüz olarak rota üzerindeki duraklara yanaşıp, yolcu alıp, indiriyor.
• Araç planlanmış bir rotada gece ve gündüz tur atabiliyor.
• 50 kilometre/saat hıza çıkabiliyor.
• Araçtaki teknolojik donanımın değeri 100 bin dolar.
• Norveç hükümeti ve yerel yönetim bu tip otonom çevreci araçları çok önemsiyor. Törene ulaştırma bakanının katılması ise sürpriz oldu.