Türkiye'de dönüşümün öncüsü: Kartal

Şebnem BER

Kartal Belediyesi 2009’dan bu yana bölgede kentsel dönüşümü sağlıklı bir şekilde yürütüyor.

Bölgedeki dönüşüm sürecini anlatan Kartal Belediye Başkanı Op. Dr. Altınok Öz, “Kentsel ve deprem dönüşümü 2009’da seçim bildirgemize koyduk.

‘Evi yıkılacak insanlardan ruhsat harcı alınmayacak’ dedik. 2012 Ocak’ta ise 500 lira kira yardımı çıkararak, kira yardımının mimarı olduk. Sayıştay bu parayı veremeyeceğimizi söylemişti.

Ardından Van depremi oldu, o arada 6306 sayılı yasa çıktı.

O yasada hem kira yardımı çıktı hem de- Vergi ve harçlar alınmayacaktır- denildi. Bunun da mimarı biz olduk” dedi.

'DEPREM DÖNÜŞÜM' ADINI BİZ DUYURDUK

Türkiye’nin ‘Deprem Dönüşüm’ adını ilk olarak Kartal Belediyesi’nden duyduğunu sözlerine ekleyen Başkan Altınok Öz, “Yerinde Dönüşüm, Deprem Dönüşüm ve Kentsel Dönüşüm olarak her ayrıntıyı düşündük. Halkın onaylamadığı hiçbir projeye geçit vermeyeceğim dedim.

Vatandaşı projelere dahil ettik. Ağır işleyen bürokratik süreçleri de engellemek için Deprem Dönüşüm Müdürlüğü’nü kurduk. Dönüşüm mağduru Kartallılar bugün müdürlüğümüzle kendi mahallelerinde planlama yapabiliyor.

Deprem dönüşümü için halkımıza hem hukuki hem teknik danışmanlık hizmeti veriyoruz. Öte yandan Deprem Dönüşümü yapılacak projelerde kira yardımını da içerecek düzenlemeleri meclisimizden geçirdik.

Aynı zamanda proje kapsamında yürütülecek işlemler ve ödemeler konusunda da kolaylaştırmalar getirdik” bilgilerini verdi.

3 AŞAMADA YAPILACAK

Kartal’da dönüşüm 3 aşamada yapılacak. Öncelikli projeler arasında ‘Deprem Dönüşüm Projesi’ var. Bu projeyle çarpık ve sağlıksız yapılaşmanın önüne geçilmesi, tüm konutların depreme dayanıklı hale getirilmesi hedefleniyor.

Yerinde Dönüşüm Projesi’yle ise vatandaşı yaşadığı çevreden etmeden eski binalarını aynı yerde kendi istedikleri şekilde yapılanması sağlanıyor.

Kentsel Dönüşüm Projesi’yle de Bakanlar Kurulu kararı ile riskli alan ilan edilen ve 1. Etap olarak adlandırılan Kartal Batı Merkez Projesi ile Yukarı Mahalle ve Petrol İş Mahallesi’nin bir kısmını kapsayan Etap 2 projesi var. Kartal’ın iki merkezi olmasını sağlayacak bu projenin adı Kartal Batı Merkez Projesi ile Kartal Doğu Merkez Projesi.

YIKIM İÇİN SIRA VAR

Kartal Belediyesi, ‘Dönüşmatik ‘adını verdiği modelle, 49 sayfalık bir sözleşme taslağı da hazırladı. Yaşadığı bina kentsel dönüşüme giren kişiler imarla ilgili haklarını buradan öğreniyor. Müteahhitle anlaşma yaparken bu sözleşme taslağı ile ilk adımını atıyor.

Bu taslakla kentsel dönüşüm çantacılarına geçit verilmiyor. ‘Dönüşmatik' sistemiyle Kartal'daki 252 siteden afet riski taşıdığı kabul edilen 169 olduğu görüldü. Şu anda insanlar yıkım için sırada.

BELEDİYEDEN 'İLK'LER

■ Dönüşümün tek elden yürütüldüğü ‘Deprem Dönüşüm ve Yapı Kontrol Müdürlüğü’ ilk kez Kartal’da kuruldu.

■ Deprem Dönüşüm, Yerinde Dönüşüm ve Kentsel Dönüşüm kavramları tanımlandı.

■ 43 sayfalık ‘Deprem Dönüşüm Sözleşme Taslağı’ hazırlandı.

■ Değişimin sosyolojik tarafı ele alındı ve ‘Sosyal Etki Değerlendirme Raporu’ (SED) hazırlandı.

■ Kartal Belediyesi Meclisi'nden 500 lira kira yardımı kararı çıkarıldı. Ancak bu kararın uygulanmasına “Belediyenin görev ve sorumluluklarına girmediği” gerekçesiyle olanak tanınmadı. 6306 sayılı yasayla bu sorun, Kartal’dan 2 yıl sonra ele alındı.

■ Yıllarca belediye hizmetlerinden yararlanmış, alt ve üst yapısı tamamlanmış fakat mülkiyetleri belediyeye ait olan arsalar, imar planları doğrultusunda vatandaşların mağdur olmayacağı şekilde verildi ve mülkiyet sorunu çözüldü.

■ 2009’dan sonra Yeni Mahalle’de başlayıp Yakacık ve Soğanlık’ta devam eden uygulamalarla bugüne dek bin 393 vatandaş tapusuna kavuşturuldu.

■ Son duruma göre deprem dönüşüm projesiyle kurtarılan can sayısı 46 bin 524.

■ Yakacık’ta yıllarca çözülemeyen tapu sorunları çözüldü. İlk olarak 2010’da dönemin CHP Genel Başkanı Deniz Baykal’ın katılımıyla Yakacık Mahallesi’nde yaşayan ailelere tapuları dağıtıldı. 140 aile tapu sahibi oldu.

Bundan 1 yıl sonra ise CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun katılımıyla 87 aile tapusuna kavuştu. Tapu Dağıtım Töreni’nin 3. Etabı da yine Kemal Kılıçdaroğlu’nun katılımıyla Soğanlık’ta yapıldı ve 780 vatandaşa tapuları teslim edildi.

■ 2009’da halkla yapılan toplantılar yazıya dökülerek, 430 sayfalık ‘Deprem ve Kentsel Dönüşüme Arkanızı Dönmeyin’ kitabı çıkarıldı.