Türkiye'de teknolojinin 100 yıllık serüveni

Türkiye, kuruluşunun ilk yıllarında başta sanayi, iletişim, demiryolu, havacılık ve savunma olmak üzere teknolojinin önemli kollarında büyük atılımlar gerçekleştirdi. Öyle ki uçak fabrikasının temelleri bile 1920’lere kadar uzanıyor. İlk yerli otomobil ‘Devrim’ üretildiğinde yıl 1961’di. Özetle yerli ve milli teknolojinin gücünü arkamıza aldığımızda üstesinden gelemeyeceğimiz hiçbir şeyin olmadığının ta o yıllarda ispatlarıydı bunlar. Akıllı otomobil Togg, İHA ve SİHA’lar ile süpersonik insansız savaş uçağı Kızılelma gibi efsanevi teknolojilerle bu gücümüzü bir kez daha tescilledik. Şimdi adeta bir film şeridi gibi Türkiye’nin 100 yıllık teknoloji serüveninde öne çıkan bazı olaylara şöyle bir göz atalım...

1920’ler: Türkiye’de havacılık sanayisini kurmak, askeri, sivil, sportif ve turistik havacılığın gelişmesini sağlamak amacıyla 1925’te Türk Hava Kurumu, 1926’da ise Tayyare ve Motor Türk AŞ (TOMTAŞ) kuruldu. İlk otomatik telefon santralı de Atatürk’ün emriyle 1926 yılında Ankara’da faaliyete geçti. Türkiye’de ilk radyo yayını denemesi de yine bu yıllarda gerçekleşti.

1930’lar: O yıllarda özellikle demir çelik sanayine yatırımlar arttı. 1937’de Karabük Demir ve Çelik Fabrikası (KARDEMİR) kuruldu. Öte yandan Bursa ve Denizli gibi bölgelerde tekstil fabrikaları açıldı. Yine o dönemlerde Ankara’da top mühimmat fabrikası açıldı. Çeşitli madenlerin çıkarıldığı ve işlendiği tesisler hızla arttı.

1940’lar: 1940’lar, sağlık sektöründe teknolojik ilerlemeleri beraberinde getirdi. Modern hastanelerin inşası ve sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi sağlık teknolojilerine yönelik büyük adımları içeriyordu. 1940’lar ayrıca, Türkiye’nin tarım ve sanayi alanında da ilerlemeler yaşadığı bir dönemdi.

İTÜ, ilk TV yayınını 1952’de gerçekleştirdi

1950’ler: Türkiye’de ilk televizyon yayını 1952 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi’nde (İTÜ) gerçekleşti. Yerli teknoloji devi Arçelik 1955’te faaliyete başladı. Otomotiv, çelik, kimya ve tekstil gibi sektörlerde pek çok fabrika kuruldu.

1960’lar: En büyük atılımlardan biri olan yerli ‘Devrim’ otomobili 1961’de üretildi. Bu dönemde ilk kez telefon hatları İstanbul ile Ankara arasında kuruldu. Türkiye geneline hitap eden ilk televizyon anonsu TRT ile 1968’de gerçekleşti. Ayrıca bilim ve teknolojin hız kazanması için TÜBİTAK da bu dönemde kuruldu. Türkiye’ye ilk bilgisayar Karayolları Genel Müdürlüğü’ne geldi.

1970’ler: TRT 1, TRT 2 ve TRT 3 radyoları yayına başladı. TV yayınlarının süresi haftada 65 saate çıkarıldı. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin haberleşme ihtiyaçlarının milli imkanlarla karşılanması için 1975 yılında ASELSAN kuruldu. Kayseri İkmal Bakım Merkezi’nde yapılan ilk Türk uçağı ‘Mavi Işık79-XA’ başarı ile uçtu. TUSAŞ ve yerli traktör fabrikası Tümosan da yine bu dönemde kuruldu.

1980’ler: Türk Silahlı Kuvvetleri’nin roket ve füze ihtiyaçlarının karşılanması amacı ile Roketsan kuruldu. Ayrıca yerli teknoloji üreticileri Vestel, Sunny ve Bilkom da yine bu yıllarda faaliyete başladı. Havacılık ve savunma alanlarında son yıllarda devrim yaratan Baykar Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş’nin temelleri de 1986’da atıldı.

1990’lar: İlk özel TV kanalı yayına başladı. 1993’te Türkiye internet ile tanıştı. 1994’te GSM operatörleri kurulmaya başladı. Türkiye’deki ilk cep telefonu görüşmesi 23 Şubat 1994’te Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile Başbakan Tansu Çiller arasında gerçekleşti. Bu dönemde ayrıca Türksat 1B uydusu da fırlatıldı ve hizmete girdi. Türkiye ilk e-ticaret ile 1998’de hepsiburada.com’un kuruluşuyla tanıştı.

Togg

2000’ler: Yerli taarruz ve keşif helikopteri Atak ve insansız hava aracı Anka, bu yıllarda geliştirildi. Bayraktar Mini İHA Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine girdi. Baykar Malazgirt Döner Kanat Mini İHA da kullanılmaya başlandı. e-Devlet 2008’de erişime açıldı. Dünyanın en büyük yerli mobil oyun üreticilerinden Peak Games kuruldu.

insansız savaş uçağı Kızılelma

2010-2023 arası: 2014’te silahlı insansız hava aracı TB2 hizmete sunuldu. Göktürk 1 uydusu 2016’da fırlatıldı. 2018’de kurulan yerli ve milli akıllı otomobil Togg, 2022’de seri üretime hazır hale geldi. Turbofan motorlu, gizlilik ve havadan havaya füze atabilme kabiliyetine sahip insansız savaş uçağı Kızılelma, ilk uçuşunu yaptı. 2023’te katlanır kanatlı ve kısa mesafede iniş-kalkış özelliğine sahip silahlı insansız hava aracı TB3 geliştirildi.

insansız hava aracı TB-2