Vadeli mevduat ve günlük fonlara stopaj ayarı

Merkez Bankası, aralık itibarıyla faiz indirimine başlamıştı. Son iki ayda yapılan toplam 5 puanlık indirim sonrası politika faizi yüzde 45’e geriledi. Bu düşüşe rağmen TL tasarruf sahiplerinin vadeli mevduatlara teveccühü oldukça yüksek seyrediyor. Çünkü vadeli mevduatların 32 gün vadeli getirileri yüzde 43-46 bandında getiri fırsatı sunuyor. Bu oranlar, yıl sonu için öngörülen yüzde 29-30 seviyesindeki enflasyon beklentisinin üzerinde bulunuyor. Yani reel getiri avantajı devam ediyor.

9.2 TRİLYON LİRALIK TASARRUF

Merkez Bankası’nın en güncel verisine göre; 9.2 trilyon liralık para vadeli mevduata park etmiş durumda. Buna karşılık 1.7 trilyon lira ise vadesiz hesaplarda bekliyor. Dün, parasını bankada özellikle vadeli mevduat ve günlük faiz getiren para piyasası TL fonlarda tutanları ilgilendiren önemli bir değişiklik yapıldı. Bu değişiklik cebe girecek parayı da direkt etkiliyor. Bilindiği üzere elde edilen faiz kazançlarından, vadeye göre belli oranlarda kesinti yapılıyor. Bu kesintiye stopaj yani vergi deniliyor.

5 PUANLIK ARTIŞ YAPILDI

Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre; vadesi 6 aya (dahil) kadar olan hesaplardan elde edilen kazançtan kesilecek stopaj yüzde 10’dan yüzde 15’e, 6-12 ay vadelerde açılacak vadelerde elde edilen faiz gelirinden alınacak stopaj yüzde 7.5’ten yüzde 12’ye çıkarıldı. 1 yıldan uzun vadeli hesaplardan elde edilen faiz gelirinden kesilecek stopaj da yüzde 5’ten 10’a yükseltildi. Bu yeni oranlar 1 Şubat itibarıyla başlayıp 30 Nisan’a kadar geçerli olacak. Bundan önceki stopaj ayarlaması 1 Kasım 2024’te yapılmış ve 31 Ocak’a kadar uygulanmıştı.

BU TARİHLERİ NOT ALIN

* 1 Şubat’tan önce alındıysa kesinti ne kadar?

Farklı tarihlerde farklı stopajlar uygulandığı için burada fona yatırım yapılan tarihe dikkat etmek gerekiyor. Bu dönemler de şöyle:
* Eğer para piyasası (likit) TL fonlar 30 Nisan 2024’ten önce alınmış ve halen tutuluyorsa sıfır stopaj uygulanacak.
* Eğer fonlar 1 Mayıs-1 Kasım 2024 tarihleri arasında alınmış ve halen tutuluyorsa bozdurulduğunda elde edilen gelirden yüzde 7.5 oranında stopaj kesilecek.
* 1 Kasım 2024 tarihi ile 31 Ocak 2025 tarihleri arasında alınan bu fonların kazancına yüzde 10 stopaj uygulanacak.
* 1 Şubat 2025 itibarıyla fona para yatıranların elde ettiği faiz gelirinden ise yüzde 15 stopaj kesilecek.

İLK GİREN İLK ÇIKAR KURALI

* Para piyasası fonundan para çekersem ne kadar kesilecek?

Fonlarda ilk giren ilk çıkar mantığı mevcut. Bir başka deyişle fon bozdurduğunuzda ilk yatırdığınız tutarı çekmiş olursunuz. Bu tutarın yatırıldığı tarihe göre de stopaj kesilir. Örneğin; Haziran 2024 tarihinden itibaren her ay para piyasası fonuna 10 bin lira koymuş olalım. Yarın bu fondan 5 bin lira çekmek istersek ilk önce haziran ayındaki tutarı çekmiş oluruz. Bu durumda kazançtan yüzde 7.5 stopaj kesilir. Yani 1 Şubat itibarıyla fonda paranız varsa paranın yattığı tarihe göre eski stopajlar uygulanacak.

HESABIN AÇILDIĞI TARİHE DİKKAT!

* Yeni oranlar ne zaman geçerli olacak?

Kafaları en çok karıştıran soru bu. Eğer 1 Şubat 2025 tarihi itibarıyla vadeli TL mevduat hesabı açtıysanız veya vade yenilediyseniz, bu süre sonunda elde edeceğiniz kazançlar için bu yeni oranlar geçerli olacak.

* Vade devam ediyorsa ne olacak?

Eğer 1 Kasım 2024 ila 31 Ocak 2025 tarihleri arasında vadeli mevduata yatırım yaptıysanız ve vadesi henüz dolmadıysa elde edeceğiniz kazanca eski oranlar (6 aya kadar yüzde 10, 6-12 ay arası yüzde 7.5, 1 yıl üzeri yüzde 5) uygulanacak. 1 Şubat itibarıyla vadesi yenilenen hesaplar ise yeni oranlara tabi olacak.

PARA PİYASASI TL FONLARINDA SON DURUM

KESİNTİ YÜZDE 15’E ÇIKTI

TL faiz getirisi almak isteyenler son dönemde ‘para piyasası TL fonlara’ ve içerisinde devlet tahvili ağırlığı fazla olan ‘borçlanma araçları fonlarına’ hücum ediyor. Günlük getiri sunması, istendiği an nakde çevriliyor olması bu fonları cazip kılıyor. 1 Kasım 2024 itibarıyla fonların faiz getirisinden yüzde 10 stopaj kesiliyordu. 1 Şubat 2025 itibarıyla bu oran yüzde 15’e çıktı. Örneğin; 1 milyon lirasını X bir para piyasası TL fonda değerlendiren eğer günlük yüzde 0.13 faizle 1.300 lira getiri sağlamışsa, daha önce bu kazancın 130 lirasını vergi olarak öderken, 1 Şubat itibarıyla 195 lira ödeyecek (fark 65 lira). Böylece eline net 1.105 lira geçmiş olacak. Yani günlük faiz 0.13’ten yüzde 0.11’e inmiş olacak.

SÜREKLİ EKLE-ÇEK YAPANA TÜYO

* Paranın eski stopajla değerlenmesi için ne yapmalı?

Eğer 1 Şubat’tan önce para piyasası TL fonu, borçlanma araçları fonu, katılım fonuna yatırım yaptıysanız ve bundan sonra ekleyeceğiniz paraya ihtiyaç duyuyorsanız bu noktada benzer farklı bir fona yatırım yapmanız daha mantıklı olur. Böylece, acil ihtiyaç durumunda düşük stopajlı fonu kullanmadan yeni yedek fonunuzu kullanmış olur, ek getiri imkanını da sürdürmüş olursunuz. Yani, eskisine dokunmayın günlük işlerde yeni fonu kullanın.

100 BİN LİRADA 200 LİRA CİVARI ETKİLİYOR

* Vade sonu kazançlarında ne kadarlık fark olacak?

Artan stopajla birlikte elbette kazançlarda bir miktar düşüş olacak. Örneğin; 100 bin lirasını yüzde 44 faizle 32 gün vadeli mevduata yatıranlar net 3 bin 471 lira yerine 3 bin 279 lira net kazanç sağlayacak. Yani 192 liralık bir gelir kaybı söz konusu olacak. 1 milyon lirada ise bu kayıp 1.900- 2 bin lira civarında gerçekleşecek. Bu durumda aylık net gelir yüzde 3.47’den yüzde 3.28’e inmiş olacak. Bu düşüşe rağmen TL’nin cazip kalmaya devam edeceğini belirten uzmanlar, yıllık bileşik net getirilerin yüzde 36-42 aralığında olacağına işaret ediyor.

HİSSE SENEDİ YATIRIMCILARI ETKİLENMEDİ

* Hisse senedi fonlarında bir değişiklik var mı?

Hisse senedi yoğun fonlar, katılım hisse senedi yoğun fonlar, serbest hisse senedi yoğun fonlar özetle ‘hisse senedi yoğun fon’ olarak tabir edilen fonlarda stopaj yoktu. Yeni düzenlemede de bu konuda bir değişiklik yapılmadı.