Yemek değil, nakit istiyorlar

Memurlara, 657 sayılı Kanun uyarınca yemek yardımı, giyecek yardımı gibi sosyal yardımlar yapılıyor. Ayrıca memurlara sosyal hakları kapsamında doğum ve ölüm yardımı veriliyor, kamu kurumları mülkiyetinde olan konutlar memurlara lojman olarak tahsis ediliyor ve ihtiyaca göre çocuk bakım evleri de kurulabiliyor.

Özellikle giyecek yardımının nakdi olarak verilmesi yanında, memurlar yemek yardımının da nakit olarak ödenmesini istiyor. Doğum yardımının günümüz şartlarına göre artırılmasını talep eden memurlar bütün kamu kurumlarında ihtiyacı karşılayacak çocuk bakımevleri kurulmasını, bu yapılamıyorsa kreş ücreti verilmesini, lojmandan yararlanmayanlara kira yardımı yapılmasını istiyor.

2010’da değiştirildi

Memurlara 2010’a kadar giyecek yardımları, ayni olarak yapılıyordu. Yani memura giyecek veriliyordu. 2010’da bazı memurlara yapılacak giyecek yardımı nakdi olarak verilmeye başlandı. Ambar memuru, ayniyat memuru, rasat kontrol memuru-rasatçı, şoför, icra memuru, matbaacı, ciltçi, hemşire, ebe, sağlık memuru, veteriner-hayvan sağlık memuru, uzman tabip ve tabip olarak görev yapanlara giyecek yardımı nakit olarak veriliyor.

Görevleri gereği üniforma, cübbe gibi tek tip giyinmesi gereken imam, hatip, avukat, hakim, resmi kıyafet taşıyan itfaiye, zabıta, infaz ve koruma memuru, orman muhafaza memuru, 112 acil sağlık hizmetleri personeline ise giyecek yardımı ayni olarak yapılıyor.

Yemeğin yarısı memurdan

Memurlara yiyecek yardımı haftalık çalışma süresi 40 saati aşmayan yerlerde öğle yemeği olarak veriliyor. Günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışan memurlara üç öğüne kadar yemek verilebiliyor. Hastanelerde görev yapanlar, hasta için oluşturulmuş yemek servislerinden ücret ödemeden yararlanıyor. Kamu kurumlarında verilen yemek bedelinin bir kısmını yemek yardımı olarak devlet ödüyor. Bir kısmı da memurdan alınıyor.

Örneğin; Manisa’da 5’inci derecede ek göstergesiz memur olarak görev yapan Ahmet Bey kurumunun özel sektörden 6 lira (KDV dahil) bedelle aldığı öğle yemeğinden yararlanırsa, bu paranın yarısı olan 3 lirayı ödüyor.

Ankara, İstanbul ve İzmir’dekilere farklı

Her yıl bütçe kanunu ile Ankara, İstanbul ve İzmir’de görev yapan memurlar için ayrı bir belirleme yapılıyor. 2013 için de Bütçe Kanunu’nda bu illerde yemek yiyen memurlar için belirleme yapıldı. Memurların yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere yapılan yemek yardımı Ankara, İstanbul ve İzmir’in büyükşehir belediyesi sınırları içinde görev yapan personel için yemek maliyetlerinin azami üçte ikisi olarak uygulanabiliyor.

Örneğin; Ankara’da 5’inci derecede ek göstergesiz memur olarak görev yapan Ali Bey kurumunun özel sektörden 6 lira (KDV dahil) bedelle aldığı öğle yemeğinden yararlanırsa 2 lira ödüyor.

Günde 10 lira yemek yardımı

Yemek yardımından yararlanacak personel ek göstergelerine, dolayısıyla unvanlarına göre ayrıma tabi tutuluyor. Herkesin yediği yemek aynı kaptan. Perhizde olanlar için farklı yemek yok. Hatta memurlar yemekten yararlanmazlarsa da devletin katkısından mahrum kalmış oluyor. Bu nedenle kurumların yıllık bütçesinde yemek yardımı için ayrılan tutarın memurlara eşit olarak da dağıtılabileceğini belirtiyor.

Günümüz şartları dikkate alınarak bölgesel farklılıklar da gözetilerek memurlar günlük 5-10 lira arasında günlük nakdi ödeme yapılmasını veya yemek kuponu verilmesini istiyor. 22 çalışma günü dikkate alındığında memurlara aylık ödenecek yemek yardımı 110-220 lira.

İsrafı önlemek için yemek parası verilmeli

Kamu kurumları ya yemeği kendisi çıkarıyor ya da dışarıdan alarak personeline yediriyor. Hizmet satın alınmasında ihale açılıyor. İhale şartnamesinde yemekler için belirli norm ve standartlar belirleniyor. İhaleyi kazanan yemek fabrikası bir yıl boyunca kamu kurumunun yemek ihtiyacını karşılıyor. Ancak personele işyerinde yemek yedirmek büyük israfa yol açıyor. Yemeklerin büyük bölümü çeşitli nedenlerle dökülüyor.

Örneğin; sebze yemekleri genellikle yenilmediğinden dökülüyor. Dökülmeyenler genellikle etli yemekler. Tabii her gün bu tür yemekler yapılamıyor. Beğenilse bile personelin izinli, raporlu, geçici görevli gibi çeşitli nedenlerle yemekte bulunmaması sebebiyle de israf oluyor. Bir diğer israf nedeni de her çalışan için en az 5 kap yemek çıkması.

Bir kapla veya iki kapla doyacak kişi, zorla da olsa dört kap yemeği almak zorunda kalıyor. Yese de israf, yemese de... Bu yönüyle de memura yemek değil, yemek parası verilmesi yararlı. Bu sayede istediği yemeği yer. Özellikle küçük yerlerde öğle arasında yemeğini gider evinde yer. Yemek parası cebine kalır. Memur isteğinde haklı. Yemek yerine yemek parası verilmeli.

Kreş yardımı memura ödenmeli

2008’de zamanın Başbakan Yardımcısı Hayati Yazıcı, ilk defa açıkladığı projeyle kadın istihdamını kreş desteği ile artıracaklarını ve çalışan annelere aylık 300 lira kreş yardımı yapacaklarını ifade etmişti. Bu tarihten sonra kreş yardımı konusunda bir gelişme olmazken, bu sefer 2012’de Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’ndan bir açıklama geldi.

Bakan Yardımcısı Aşkın Asan, çalışan kadınların 0-5 yaş arasındaki çocuklarının kreş parasını devletin üstleneceğini açıkladı. Uygulamanın amacı; kadının çocuk nedeniyle istihdam dışına çıkmasının önlenmesi olarak açıklandı. Aylık 300 TL olarak planlanan kreş yardımı doğrudan kreşlere ödenecekti. Memurlar ise 0-5 yaş arasındaki çocuklarının sadece kreşe gitmediğini, çocuğa evde bakıcı marifetiyle de bakıldığını, bu nedenle de kreş yardımının doğrudan kendilerine ödenmesini talep ediyor.

Lojmanda oturmayan kira yardımı istiyor

1990’lı yıllarda ek göstergeleri 2500 ve daha fazla olan memurlara 600 lira, 1500 ve 2500 arasında olanlara 400 lira ve diğerlerine (ek göstergesi olmayanlar dahil) 200 lira aylık lojman tazminatı ödeniyordu. 2005’te memurlar ve sözleşmeli personele 517 lirayı aşmamak üzere kira bedeli ödenmesi öngörülmüştü. Ancak yasa çıkmadı.

Bugün için özel bazı kamu kurumları hariç, memura nakdi kira yardımı yapılmıyor. Kamu lojmanlarının satışının gündemde olduğu bu günlerde, memurlara kira yardımı yine alevlendi. Lojmanda oturmayan memurlar nakdi kira yardımı talep ediyor. Kamu konutlarının satışından sağlanacak gelirin de memurlara kira yardımı olarak verilmesi isteniyor.

Doğum yardımı artırılmalı

Çocuğu olan memura 2500 gösterge rakamının aylık maaş katsayısı ile çarpılması sonucu bulunan miktarda doğum yardımı veriliyor. Bu hesaba göre; Ocak-Haziran 2013’te doğum yapan memur 184.59 TL doğum yardımı alıyor. Doğum yardımı hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmuyor. Memurlar 184.59 TL doğum yardımının neyin karşılığı olduğunu merak ediyor. Memurlar bu tutarın doğum masrafları yanında çok komik kaldığını, bebeğin bir aylık çocuk bezi parasını, mama parasını karşılamadığını belirterek, artırılmasını talep ediyor.

YARIN: Sorumluluk alan memur gerçek tutarda tazminat istiyor.

>>Belediyelerde çalışan 156 bin kişi kadro bekliyor

>> Memur terfide adalet istiyor