Yeni mezun gence bedava sağlık hakkı

Bir eğitim döneminin daha sonuna gelindi. Hem orta öğretimden hem üniversiteden milyonlarca öğrenci mezun olacak. Lise mezunlarından kazananlar üniversiteye gidecek, üniversite mezunlarının büyük bölümü de iş aramaya başlayacak. Devlet yeni mezun gençlerin gelecekle ilgili kararlarını verdiği bu kritik süreçte ücretsiz sağlık desteği sunuyor. Bir başka deyişle gençlere, mezuniyet tarihinden itibaren 2 yıl daha anne ya da babası üzerinden sağlık güvencesinden yararlanma hakkı tanınıyor.

25 YAŞINA KADAR SÜRE VAR

Sosyal güvenlik yasalarına göre; anne babasının sigortalı olup olmadığına bakılmaksızın 18 yaşına kadar herkes sağlık güvencesi kapsamında oluyor. 18 yaşını doldurmakla birlikte eğitimine devam edenlerde yaş sınırı, lise ve dengi okul öğrencilerinde 20, yükseköğrenim görenlerde 25 olarak uygulanıyor. Söz konusu yaş sınırları aşılmamak kaydıyla, öğrenimini tamamlayan gençler 2 yıl süreyle sağlık hizmeti almaya devam ediyor.

İŞE GİRİNCE SONA ERİYOR

İki yıl dolduktan sonra gençler genel sağlık sigortasına (GSS) tabi oluyorlar. Yani, bu yaz liseden veya üniversiteden mezun olan gençler, herhangi bir işe giremezlerse iki yıl boyunca GSS primi ödemeden sağlık hizmeti alabilecek. 2 yıllık ücretsiz tedavi hakkından yararlanabilmek için, öğrenim durumuna göre belirlenmiş olan yaş sınırının aşılmaması şart. İki yıllık ücretsiz sağlık hizmeti hakkı yaş sınırının doldurulduğu tarihte sona eriyor.

BU HESABA DİKKAT!

Örneğin; lise mezunları için yaş sınırı 20 olduğundan bu yıl haziranda liseyi bitirecek bir genç 18 değil de 19 yaşındaysa, bu durumda 2 yıl değil 1 yıl parasız sağlık hizmeti alabilecek. Bu arada yeniden üniversiteye başlarsa yine 25 yaşını dolduruncaya kadar sağlıktan yararlanmaya devam edebilecek. Üniversiteden mezun olan 23 yaşındaki bir genç 2 yıl süreyle parasız sağlık hizmetinden yararlanabilirken, mezuniyet tarihinde 24 yaşında olan genç sadece 1 yıl yararlanabilecek. Yükseköğretim Kurumu (YÖK) tarafından denklik belgesi verilmiş yabancı üniversitelerde okuyan gençler de aynı haktan yararlanıyor.

SONRA NE OLACAK?

2 yıllık süre, her öğrencinin mezuniyet tarihinden itibaren başlıyor. Öğrencilerin mezuniyet kayıtları Milli Eğitim Bakanlığı ve YÖK’ten elektronik ortamda alınarak GSS tescil işlemleri yapılıyor. Mezuniyetten sonra 2 yıllık süre dolduğu halde işe giremeyen veya 2 yıldan önce yaş sınırını tamamlamış olan gençler, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından re’sen GSS yükümlüsü sayılır. Bunların her ay, şu anki rakamlarla 300 lira prim ödemeleri gerekiyor.

GELİR AZSA...

25 yaşın tamamlandığı tarih itibarıyla sigortalı bir işte çalışılmıyorsa; bedava sağlık için gelir testine girmek gerekiyor. Yine öğrencinin ailesinin sosyal güvencesi bulunmuyorsa gelir testine girmek şart. Bunun için de kaymakamlıklardaki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na başvurulmalı. Gelir testinde hane içinde kişi başına gelir 3 bin 336 liranın altında (4 kişilik ailede net 13 bin 344 lira gelir demek) GSS primi ödenmiyor, primi devlet karşılıyor.

KIZLARDA DURUM FARKLI

Kız öğrenciler, sadece eğitim döneminde değil, okul bittikten sonra sigortalı işe girene veya evlenene kadar anne ya da babası üzerinden sağlık hizmetlerinden herhangi bir prim ödemeden ücretsiz olarak yararlanabiliyor.

SORGULAMA YAPILMALI

Sağlıktan yararlanma sorgulaması e-Devlet’e girdikten sonra arama sekmesine ‘SPAS Müstehaklık Sorgulama’ yazılmalı. Sorgulamada ‘müstehaktır, provizyon alabilir’ diyorsa, ‘ücretsiz sağlık hizmeti alabilirsiniz’ demektir. Hastaneye gitmeden önce sorgulama yapılmalı. Yine okullar, öğrencilerin her akademik yılın başında öğrenci belgeleri ile Sosyal Güvenlik merkezlerine giderek durumlarını güncellemelerini öneriyor.

BORCU BİRİKENLER NE YAPACAK?

Gençlerin çoğu mezun olduktan ve ücretsiz haktan yararlandıktan sonra GSS kapsamına girdiklerini bilmiyor. Gelir testi de yaptırmadıklarından borç birikiyor. Bu durumdakiler için önemli bir fırsat var. Aralık 2022’den önce GSS prim borcu bulunanların 31 Ağustos’a kadar anaparayı ödemeleri halinde, gecikme cezası ve zammı silinecek. GSS borçlarının yapılandırılması için başvuru gerekmiyor. Bankaya doğrudan ödeme yapılabiliyor.

GSS primini ödeme gücü olmayan ve hiç gelir testine girmeyenler, prim borcundan tümüyle kurtulmak için 31 Temmuz’a kadar teste girebilirler. Öte yandan vatandaş mağdur olmasın diye geçici düzenlemeler ile prim borcu olanlara da sağlıktan yararlanma hakkı tanınıyor. GSS borcu bulunanlar bu yılın sonuna kadar devlet hastaneleri ile devlet üniversitelerine ait hastanelerden yararlanabilir.