Giriş
Emeklilik tarihini etkileyen detaylardan biri de yıpranma payı. Çalıştığınız iş SGK’ ya göre yıpranma hakkı olan bir meslek kategorisindeyse erken emeklilik mümkün oluyor. Sağlık çalışanları, cezaevi görevlileri gibi yeni mesleklerle yıpranma hakkı elde eden meslek sayısı da son dönemde arttı.
Ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan işçi ve memura ilave prim hakkı veriliyor. İlave primler, emeklilik için ihtiyaç duyulan primin erkenden tamamlanmasını sağladığı gibi emeklilik yaşını da öne çekiyor. Fiili hizmet süresi zammı olarak da bilinen yıpranma hakkından 45 işkolu yararlanıyor. Bu işleri yapanların zorluk derecesine göre mevcut primlerinin üzerine yıllık belli bir prim ekleniyor.
360 YERİNE 540 OLACAK
Yıpranma hakkından kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar, polis, sağlık çalışanları ve milletvekilleri de yararlanıyor. Örneğin normal şartlarda 360 gün çalışılması gerekirken, cıva üretiminde çalışanlar bir yıl içinde 450 gün çalışmış sayılıyor. Madenlerde çalışanlar için bu süre daha fazla 180 gün, yani 6 ay. Yeraltı madenlerinde çalışan bir işçi 360 gün çalıştığında fiili hizmet süresi zammı uygulandığında 540 gün çalışmış sayılıyor; bu da emekliliği öne çekiyor.
SAĞLIKÇIYA 2 AY
Sağlıkçılara tanınan yıpranma hakkı, 3 Ağustos 2018’den sonraki çalışmalara uygulanıyor. Sağlıkçılara çalıştıkları her 360 güne karşılık, 60 gün ilave edilecek. Sağlık çalışanları, yıpranma hakkı kapsamında 5 yıla kadar fiili hizmet süresi zammından yararlanabilecek. 30 yıl çalışanlar, 35 yıl çalışmış kabul edilerek, emekli aylıkları 35 yıl hizmet üzerinden bağlanacak. Yaş haddinden de fiili hizmet süresi zammının yarısı oranında indirim yapılacak. 5 yıl yıpranma hakkı elde eden bir sağlık çalışanı, 2.5 yıl erken emekli olabilecek.
İNFAZ KORUMA MEMURU
Ceza infaz kurumlarında çalışanlara sağlanan yılda 90 günlük yıpranmadan ceza infaz kurumu müdürü, idare memuru, infaz ve koruma başmemuru, infaz ve koruma memuru unvanlı kadrolarda bulunlar ile ceza infaz kurumlarında hükümlü ve tutuklularla bilfiil irtibat içinde olan diğer görevliler yararlanabiliyor. İnfaz kurumu personeli için yıpranma, 25 Ağustos 2017’den sonraki çalışmaları için geçerli sayılıyor. Memurların yararlandıkları yıpranma sürelerine ayrıca emeklilik ikramiyesi ödeniyor.
