Zam geldi, Ziraat Bankası'ndaki hesaba yatıyor, 8 bin 904 lira...

BAŞLARKEN

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre; 83.6 milyonluk Türkiye nüfusunun 41.7 milyonunu (yüzde 49.9) kadınlar oluşturuyor. 15 yaş üstü kadın sayısı 32.2 milyon ve bunların da 10.6 milyonu işgücüne dahil. İşgücüne dahil olanlardan 9 milyonu istihdam ediliyor. Resmen çalışmasa da çoğu kadın aile bütçesine katkı sunmak için gece gündüz emek veriyor. Üstelik anne olanların yükü daha da ağır. Hem iş, hem ev derdi... Tabii bir de çocuklar. Bu kadar yoğun tempo kadınları yoruyor. Bu nedenle yasalar ve sosyal güvenlik mevzuatları, çalışan ve çalışmayan tüm kadınlara önemli ayrıcalıklar ve destekler sunuyor. Çoğu az bilinen bu hakları bugün itibarıyla tüm detaylarıyla yayımlayacağız.

HESABA NE ZAMAN YATIYOR?

Yasaya göre; kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık (112 gün) izin hakkı var. Çoğul gebelikte bu süreye 2 hafta daha ekleniyor. Anne doğum izninde geçen süreler için devletten para alıyor. Bu yıl için asgari ücretli anneye ödenecek en düşük doğum parası 8 bin 904 lira. Para, annenin adına açılan Ziraat Bankası hesabına doğum izni bittikten sonra yatıyor. Paranın yatıp yatmadığı ‘turkiye.gov.tr’den kontrol edilebiliyor.

ARANAN ŞARTLAR NELER?

Yeni annenin doğum parasını alabilmesi için şu şartları taşıması gerekiyor:

Doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi yatırılmış olmalı. Doğum izni başlamadan önce işten ayrılanlar bu ödeneği alamıyor. Kadının işyerindeki sigortalılık halinin devam etmesi gerekiyor. Rapor süresince yani 112 gün içinde işyerinde çalışmıyor olmak gerekiyor. Kadın çalışan, doktordan alacağı raporu işyerine teslim etmekle mükellef. Diğer işlemler işyeri tarafından yapılıyor.

EVLAT EDİNEN DE DAHİL

Hamilelik süresince periyodik kontrollerde de izin alınabiliyor. 16 haftalık doğum izni bittikten sonra SGK’lı kadın 6 ay, memur kadınlar 24 ay ücretsiz izin kullanabiliyor. Doğumdan sonra hemen işe başlayan SGK’lı kadınlar eşleri de çalışıyorsa 30 gün içinde işyerine ve İşkur’a başvurup yarım gün çalışma imkanından da yararlanabiliyor. İlk çocukta yarım gün çalışma hakkı 2 ay, ikinci çocukta 4 ay, sonraki doğumlarda ise 6 ay sürüyor. Engelli çocuğu olanlarda ise bu süre 12 ay olarak uygulanıyor. Çoğul gebelikte (ikiz, üçüz...) 30’ar gün ekleniyor. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçiler de yarım çalışma ödeneğinden faydalanabilir.

YARIM GÜN İŞE GİDEBİLİR

Yarım gün çalışma uygulamasında kadın isterse haftalık çalışma süresi olan 45 saati ikiye bölebiliyor. Bu durumda maaşın yarısını patron verirken devlet de 1.788 lira (119.23 lira x 15 gün) ödeme yapıyor. Bugün en düşük maaş asgari ücret yani 2 bin 825 lira. Bunun yarısını (1.412 lira) patron ödüyor. Böylece yarım gün çalışan kadının eline aylık 3 bin 200 lira, iki ay çalışmada da en az 6 bin 400 lira geçmiş oluyor. Yarım gün çalışmada patron ve İşkur emeklilik primini de ödüyor.

BAŞKA HANGİLERİ VAR?

Doğum yapan kadınlara ayrıca bir defaya mahsus olmak üzere bu yıl için geçerli 232 lira ‘emzirme ödeneği (süt parası)’ veriliyor. Tutarı her yıl ocak ayında SGK yönetimi tarafından enflasyona göre artırılıyor. Bunun için başvuru, SGK il müdürlüğüne, sosyal güvenlik merkezine yapılıyor. 5 yıl zamanaşımı süresi var. Bağkur’lu anneler de süt parası alabiliyor. 15 Mayıs 2015’ten sonra doğum yapan tüm annelere çocuk parası verilmeye başlandı.

Buna göre; ilk çocuk için 300 lira, ikinci çocuk için 400 lira ve üçüncü çocuk için 600 lira ödeniyor. Yeni doğan çocuk yardımı için başvuru Aile Bakanlığı il müdürlüklerine, ilçede ise kaymakamlıklara yapılıyor. TC kimlik numarasıyla ‘aile.gov.tr’den de başvuru imkanı var.

TÜP BEBEK TEDAVİSİNİ DEVLET KARŞILIYOR

Türkiye’de yılda yaklaşık 50 bin tüp bebek tedavisi yapılıyor. Tüp bebek tedavisi Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından bedeli ödenen bir sağlık hizmeti. SGK’nın tüp bebek tedavisini karşılayabilmesi için, evli çiftin son 3 yıldır çocuk sahibi olamadığının sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi; kadının 23 yaşından büyük ve 40 yaşından küçük olması gerekiyor. Rapor 40 yaşından küçükken düzenlenip 30 gün içinde embriyo transferi yapılmış ve bu sürede 40 yaş sınırı aşılsa da tedavi karşılanır. Yaş dışında son üç yıl içinde diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alınamamış olduğunun sağlık kurulları tarafından belgelenmesi isteniyor.

900 GÜN PRİM

Uygulamanın yapıldığı tıbbi merkezin SGK ile sözleşme imzalamış olması, eşlerden birinin en az 5 yıldır sigortalı veya bakmakla yükümlü olunan kişi olup, 900 gün sigorta priminin bulunması şartlar arasında yer alıyor. Tüp bebek tedavisi kapsamında çiftler ilk denemede yüzde 30, ikinci denemede yüzde 25 ve üçüncü denemede ise yüzde 20 katkı payı ödüyor. Sigortalılar ilk tüp bebek denemesinde 804 lira, ikinci denemede 725 lira ve üçüncü denemede 535 lira katılım payı ödemek durumunda. Sigorta yoksa tüp bebek maliyeti 10 bin liranın üzerine çıkabiliyor.

YARIN DEVAM EDECEK