Giriş
50 yaş altı vakalarda yüzde 80 artış! Uzmanından 4 altın tavsiye geldi: Bunları yapanın kanser riski sıfırlanıyor!
Son yıllarda 50 yaş altındaki bireylerde kanser vakalarının hızla arttığı gözlemlenmekte. Vaka sayılarındaki %80'lik artış aslında her birimiz için büyük bir uyarı niteliği taşıyor. Araştırmacılara göre bu durumun bir numaralı sorumlusu yine bizleriz. Yaşam koşullarındaki iyileşmelerin kanser vakalarını azaltmada etkili olabileceğini savunan uzmanların sayısı ise hayli fazla. ABD'nin en tanınan onkologlarından biri de kanser riskini azaltmak için kendi uyguladığı 4 altın kuralı sıraladı.
Kanser dünya genelinde görülen en yaygın rahatsızlıklardan biri. Amerikan Kanser Topluluğu verilerine göre bu rahatsızlıktan mustarip olanların %88'lik kısmı 50 yaş altındaki bireylerden oluşuyor. Özellikle son 20 yılda gerçekleştirilen buluşlar ve gelişmeler sayesinde kanser vakalarında hayatta kalma yüzdesinde ciddi bir artış da gözlemleniyor. www.posta.com.tr
Her ne kadar hayatta kalma oranı artış gösteriyor olsa da 2023 yılında bir bilim dergisi olan BMJ Oncology'de yayımlanan araştırma, dünya genelindeki 50 yaş altı bireylerde kanser yüzdelerinin 1990-2019 yılları arasında yüzde 80'lik bir artış yaşadığına; sayının yaklaşık 30 yıllık süreç içerisinde 1,82 milyondan 3,26 milyona çıktığına işaret etti.
ASLINDA RİSKİ AZALTMAK BİZİM ELİMİZDE!
Herkesin bildiği kansere ilişkin genel geçer bilgiler bulunuyor. Örneğin; genç yaşta tütün ürünleri kullanmak akciğerde kanser riskini önemli ölçüde artırabiliyor. Özellikle üreme ve boşaltım organlarında ortaya çıkan kanser vakaları üzerine uzmanlaşan ABD'li bilim insanı Dr. Daniel Landau, birçok kanser türünde araştırmacıların henüz genç kesimdeki artışın nedenini çözümleyemediğini açıkladı.
Dr. Landau'ya göre gençlerdeki bu vaka artışının temel sebeplerinden biri modern ve hareketsiz yaşam tarzının benimsenmesi. Aşırı doymuş yağ tüketimi gibi pek çok faktöre odaklanan uzman isim, kanser riskini düşürmek için kendi hayatında uyguladığı 4 temel kurala dikkat çekti.
İşte kanser riskini azaltmak için dört temel kural:
1. AKDENİZ DİYETİ BENZERİ BESLENMEYE ÖZEN GÖSTERMEK
Son dönemlerde çığır açan Akdeniz tipi beslenme, pek çok uzman tarafından öneriliyor. Landau da bu beslenme tipinin faydalarına dikkat çekiyor. Uzman isme göre önemli olan çok sıkı bir diyet uygulamak değil, 'her şeyi kararında' tüketmek.
Sağlıklı ve dengeli bir diyet, vücudun bağışıklık sistemini güçlendirir ve kanser riskini azaltır. Bol sebze, meyve, tam tahıllar ve sağlıklı yağlar Landau'ya göre kanserden korunmaya oldukça yardımcı. Uzman isim beslenme düzeni ile ilgili ayrıca kırmızı et, alkol ve işlenmiş gıdalardan mümkün oldukça uzak durduğunu da belirtti.
Dr. Landau, Akdeniz tipi beslenmenin kalbe olan yararlarını da şu sözleri ile hatırlattı:
"Araştırmalar bu şekilde beslenmekle kalp krizi ve inme riskinin azalması arasındaki bağlantıları ortaya koyuyor."
2. DÜZENLİ EGZERSİZ YAPMAK
Fiziksel aktivite, vücudu dinç tutar ve kanser riskini düşürür. Haftada en az 150 dakika orta düzeyde egzersiz yapılması hemen her uzman tarafından öneriliyor. Dr. Landau da her gün en az 30 ila 60 dakika arasında egzersiz yapmaya çalıştığını belirtti.
Özellikle ağırlık ve kardiyovasküler egzersizler üzerine yoğunlaştığını dile getiren uzman isim, "dinlenme anındaki kalp atış hızımızı artırdığımız müddetçe" diyerek her iki egzersiz türünün de kanseri önlemekte faydalı olduğunu söyledi.
British Journal of Sports Medicine'de 2022 yılında yayımlanan bir araştırma, yalnızca 30 dakikalık bir kas güçlendirme egzersizinin kanser, kalp hastalığı ve diyabet kaynaklı ölüm riskini azalttığını gösteriyor.
3. GIDA TAKVİYELERİNDEN UZAK DURMAK
Sağlıklı yaşam için sık sık takviyelere yönelinse de uzman isim bu durumun sakıncalarına da ayrıca dikkat çekti. Dr. Landau, zerdeçal, yeşil çay, D vitamini gibi düzenli alınan takviyelerin kanseri önlemekte etkili olabileceğine dair verilere ulaşıldığını ancak herhangi bir takviyenin kanseri önlemekte etkili olduğunu kanıtlamak için daha çok araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu dile getirdi.
Bir diğer yandan takviye gıdaların beraberinde farklı etkileri de getirebileceği tartışılıyor. Örneğin; yapılan bir araştırmada D vitamini ve kalsiyum takviyesi alan kadınlarda meme kanseri kaynaklı ölüm riskinin yüzde 7 oranında daha düşük olduğu ancak yine aynı kişilerde kardiyovasküler hastalıkların gelişim riskinin yüzde 6 daha yüksek olduğu tespit edildi. Araştırmacılara göre bu durum koroner arterlerdeki kalsiyum birikimine bağlı olarak gelişebilmekte.
Tüm bunları göz önünde bulunduran Dr. Landau, ağır egzersiz günlerinde yalnızca protein tozu takviyesi kullandığını, geriye kalan tüm vitamin ve mineral değerlerini doğrudan besinlerden almanın çok daha sağlıklı olduğunu düşündüğünü dile getirdi.
4. SİGARADAN UZAK DURMAK
Uzman isim son kuralını sigaranın zararları üzerine açıkladı. Dr. Landau, "Sigara içmekle akciğer veya mesane kanseri gelişimi arasında güçlü bir bağlantı var" dedi ve sigaradan uzak durulması gerektiğinin altını çizdi.
Aynı zamanda ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri kaynakları göz önünde bulundurulduğunda akciğer kanseri sonucu gelişen her 10 ölümden 9'u ya aktif ya da pasif sigara içiciliğine bağlı olarak geliştiği görülebiliyor.
Siz de bu basit ama etkili kuralları hayatınıza dahil ederek kanser riskinizi önemli ölçüde azaltabilirsiniz. Sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları benimsemek, uzun vadede sağlığınızı korumanıza yardımcı olacaktır.