Alışverişte nakit ödemeye sınır

Ekonomide kayıtdışı işlemlerin önüne geçmek için yeni önlemler geliyor. Söz konusu önlemler özellikle tüketiciyi ilgilendiriyor. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), bu kapsamda devreye alınacak düzenlemeleri içeren ‘Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde (Sıra No: 459) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı’nı kamuoyunun görüşüne açtı. Buna göre; tüketiciler 7 bin liranın üzerindeki mal veya hizmet alımlarına ait ödemelerini banka, aracı finansal kurumlar veya PTT aracılığıyla yapacak. Daha önce bu zorunluluk sadece işletmeler için geçerliydi. Örneğin, kamu kurumunda memur olarak çalışan kişi, evinde kullanmak üzere, beyaz eşya perakende ticaretiyle uğraşan bir firmadan 20 bin lira tutarında bir buzdolabı satın aldığında, tutar 7 bin lirayı aştığı için, bu işleme ait tahsilat ve ödemenin banka ve aracı finansal kurumlar kanalıyla (kredi kartı gibi) yapılması gerekecek. Her türlü alışverişte 7 bin lirayı aşan ödemelerini elden yapanlara, alan-satan dahil her bir tespit için ödeme tutarının yüzde 10’u oranında ceza kesilecek. Tüketiciye kesilecek ceza 5 bin liranın altında olmayacak. Mesela, spot mağazadan 10 bin liraya buzdolabı alan nihai tüketiciye, ödemenin elden yapıldığı tespit edildiğinde, ödeme tutarının yüzde 10’u asgari ceza tutarı olan 5 bin liranın altında kaldığından, 5 bin lira özel usulsüzlük cezası kesilecek. Alışverişin 60 bin lira olması halindeyse 6 bin lira ceza kesilecek. Tüketicinin ödemenin elden yapıldığını, ödemeyi takip eden 5 iş günü içerisinde kendiliğinden idareye bildirmesi halinde, nihai tüketici adına özel usulsüzlük cezası kesilmeyecek. Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Genel Başkanı Emre Kartaloğlu, yeni düzenlemeye ilişkin “Ödeme ve tahsilat işlemlerinin aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması kayıtlı ekonomiye büyük katkı sağlayacak. Ekonomik aktiviteler vergi idareleri tarafından daha kolay takip edilecek ve dolayısıyla vergi tabanı genişleyecek” dedi. Kartaloğlu, mükellef olmayanların yani vatandaşların kendi aralarında yapacakları ödemelerin ise zorunluluk kapsamında olmadığını vurguladı. Gelir İdaresi Başkanlığı, yeni hazırladığı tebliğ taslağı ile kiraların elden ödenmesinin de önüne geçmeye hazırlanıyor. Taslağa göre elden ödendiği tespit edilen kiranın aylık tutarının yüzde 10’u baz alınarak ceza belirlenecek. Eğer tutar 5 bin liranın altında kalırsa ‘özel usulsüzlük cezası’ adıyla hem ev sahibi hem de kiracıya 5’er bin liralık ödeme zorunluluğu gelecek. Örneğin 1 Ekim 2024 tarihinden itibaren ev sahibi Ayşe Hanım, Ahmet Bey’e evini 25 bin liraya kiraladı. Kiranın 10 bin lirası bankadan, kalan 15 bin lirası elden ödendi. Elden ödenen 15 bin liranın yüzde 10’u 5 bin liranın altında kaldığı için ekim, kasım ve aralık ayları itibarıyla hem Ayşe Hanım hem Ahmet Bey’e ayrı ayrı 15 biner liralık ceza kesilecek.