Giriş
Anadolu'dan gelen şifa: Ülsere iyi geliyor, glukoz seviyesini düşürüyor, böbrek fonksiyonlarını düzenliyor!
Uçkun adı ile de bilinen ışgın otu, Anadolu'da dağlardan toplanan bir bitki. Uçkun; Doğu'nun muzu, dağ muzu olarak da tanınıyor. Sadece ışgın değil ravent, uşkun, yayla muzu ve yöresel olarak eşkın gibi isimlerle de anılan uçkun otu, yaralara iyi geliyor, farmakolojik araştırmalarda kullanılıyor. Bir diğer önemli faydası ise antioksidan ve antikanserojen olması. Anadolu'dan gelen bu şifanın dengeli tüketminin önemli bir diğer yanı ise mide ülserine iyi gelmesi, glukoz seviyesini düşürmesi ve böbrek fonksiyonlarını düzenlemeye yardımcı olması. Gelin uçkun otunu beraber tanıyalım. | Posta.com.tr Özel
Uçkun otu, Anadolu'da kendiliğinden yetişen, özellikle Erzurum'un dağlarından toplanan bir bitki. Birçoğunuz adını yeni duyuyor olabilirsiniz ancak bu ot, Doğu'nun muzu olarak tanınıyor ve Anadolu'da dağ muzu olarak da biliniyor. Muz benzetmesindeki en önemli neden, soyuarak yemesi. Tadı hafif mayhoş. Kivi ile benzer özelliklere sahip. Uçkun; sadece ışgın değil ravent, ışgın, yayla muzu ve yöresel olarak eşkın gibi isimlerle de anılıyor.
Yaralara iyi geldiği bilinen, tıbbi bitkiler arasında sayılan ışgın otu; Türkiye, Suriye, İsrail, Filistin, Ürdün, Lübnan, Ermenistan, Azerbaycan, Irak, İran, Afganistan ve Pakistan gibi Güneybatı Asya'nın ılıman ve subtropikal bölgelerinde yayılım gösteriyor. Işgın; Türkiye'de yabani olarak yetişen tek ravent (Rheum) türü.
UÇKUN NERELERDE YETİŞİYOR?
Kuzukulağıgiller ailesinden olan ışgın otu, dağlık alanlarda 1000-4000 metre yüksekliklerde yetişiyor. Mayıs-haziran aylarında sarımsı beyaz çiçek açıyor. Işgın otu genellikle 40-150 cm boyunda, otsu bir revent türü. Nisan sonu, mayıs ayı ve haziran ayının ilk yarısında köylüler tarafından dağlardan, yaylalardan toplanıyor; özellikle Elazığ, Erzincan, Gaziantep,Tunceli, Hakkâri, Van gibi Doğu Anadolu şehirlerinde, "ışgıncı" veya "ışkıncı" adı ile bilinen kişilerce demetler halinde satılıyor.
Doğu'nun muzu olarak da anılan, hafif mayhoş bir tadı olan ışgının yenilebilen kısmı genç sürgünleri. Sarımsı ve beyazımsı çiçekli kısımları tüketilmiyor. Yapraklarının da zehirli olduğu düşünüldüğünden bu yapraklar değerlendirilmiyor.
Işgın otunun kabuğu muz gibi soyulduktan sonra genellikle çiğ olarak yeniyor. Tadı biraz mayhoş olan ışgının kiviye yakın bir tadı var.
PEKİ NEDEN TÜKETELİM BU OTU?
Beslenme ve Diyet Uzmanı Zehra Bora Kara, ışgın otu ile ilgili yapılan bilimsel çalışmaların, Anadolu'dan gelen bu şifalı otun sağlığımıza faydalı etkileri olabileceğine işaret ettiğini belirtiyor. Kara'nın açıklamalarına göre ışgın otunun besin değerleri ve faydaları şu şekilde:
IŞGIN OTU
- Protein, A vitamini, C vitamini, K vitamini, folat, potasyum, magnezyum ve kalsiyum içeriyor.
- Doğal antioksidan kaynağı olan bitkilerden olan ışgın otunun antikanserojen özelliği de bulunuyor.
- Hayvanlar üzerinde yapılan bir çalışmaya göre ışgın otu kullanılan diyabetik dişi sıçanlarda kan glukozu ve böbrek fonksiyonlarında olumlu etkiler görülmüştür.
- Ayrıca glisemik indeksi düşük olduğundan insülin direnci veya şeker hastası olan bireyler tarafından atıştırmalık olarak tüketilebiliyor.
- Mide ülseri tedavisinde önerildiği ve mideyi rahatlattığı son çalışmalarda gözlenmektedir.
Ülser adı geçmişken, ışgın yaralara iyi gelen özellikleri ile de kullanlıyor. Basur veya anal fissür gibi sorunlardan kaynaklanan ağrıları dindirmeye faydası var. Uçukları tedavi etmek için de ışgından yararlanılıyor. Kabızlık, mide ekşimesi, mide ağrısı gibi sindirim şikayetlerine iyi geldiği biliniyor. Ayrıca diş eti sorunları olan hastaların ölçülü tüketmesi de tedaviye yardımcı oluyor.
UÇKUN OTU NASIL TÜKETİLİR?
- Uçkun otu; ışkın, ravent, ışgın, yayla muzu gibi isimlerle de anılıyor.
- Doğu'nun muzu olarak da anılan, hafif mayhoş bir tadı olan ışgının yenilebilen kısmı genç sürgünleri.
- Sarımsı ve beyazımsı çiçekli kısımları tüketilmiyor.
- Yapraklarının da zehirli olduğu düşünüldüğünden bu yapraklar değerlendirilmiyor.
- Işgın, Hakkari'de dondurma şeklinde değerlendiriliyor. Hakkarililer "uşkunlu dondurma" veya "uçkunlu dondurma" adı ile biliyor.
- Bitlis Adilcevaz'da turşusu yapılıyor.
- Tunceli'de, Bitlis'te ve Erzurum'da sebze olarak değerlendiriliyor ve pişirilerek tüketiliyor.
- Elazığ mutfağında ışkınlı yumurtanın yeri var. Aynı zamanda "ekşi ışgın" adı ile yemeği yapılıyor.
- Kavurmalı uşgun ekşisi veya eşgili yemeği ile Van mutfağına özel lezzetler.
UÇKUN OTUNU HANGİ YEMEKLERDE KULLANABİLİRSİNİZ?
Uçkun otunu salata ve yemeklerinizde kullanabilir, omletlerinizde değerlendirebilirsiniz.
- Erzurum’da uçkun, kabuğu soyularak tuza batırılıp çiğ olarak yeniyor. Yoğurtlu dip sosla yediğimiz kereviz sapı gibi düşünebilirsiniz.
- Ülkemizde bazı yörelerde ışgınlı yumurta veya fırında ışgın gibi isimlerle pişirilerek tüketiliyor.
- Uçkun otunu pişirmek için siz de otlu omlet, pırasalı omlet gibi tariflerden yola çıkabilirsiniz.
UÇKUN OTU İLE YAPILAN YÖRESEL LEZZETLER
- Etsiz ışgın otu yemeği
- Ekşi ışgın
- Işgın turşusu
- Eşgili yemeği
- Uşgun ekşisi
- Işkınlı yumurta
- Uşkunlu dondurma
DİKKAT!
Birçok bitkide olduğu gibi uçkun otunda da aşırı ve bilinçsiz tüketimden mümkün mertebe kaçınılmalması gerekiyor çünkü fazlası toksik etki yaratıyor!