Giriş
Ani bayılmaları hafife almayın! Görülme sıklığı erken yaşlarda başlıyor: Psikolojik ve sosyal sorunlar doğurabilir
Ani ve geçici bilinç kaybı, toplum arasında basit bir problem olarak kabul görse de aslında pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenlerin başında ise kalp hastalıkları yer alıyor. Göz kararması ve terlemeyle başlayan bu durumun altında yatan pek çok sebep olabilir. Ciddiye alınmaz ve erkenden tedavi edilmezse beklenmedik sonuçların kapılarını aralayabilir. Kardiyoloji Uzmanı Dr. Gülsüm Bingöl, bu konuda en çok merak edilenleri posta.com.tr okurları için açıklıyor.
Hilal Gülden Boğazkesen - Posta.com.tr / Kardiyoloji Uzmanı Dr. Gülsüm Bingöl, senkopun beyne giden kan akışında azalma nedeniyle ortaya çıkan ani ve geçici bilinç kaybı ile karakterize bir durum olduğunu, genellikle hızlı bir başlangıç, kısa bir süre (birkaç saniye ile bir dakika arasında) ve kendiliğinden tam düzelme ile sonlandığını belirtiyor. Halk arasında “bayılma” olarak bilinen bu durum, her zaman senkop anlamına gelmiyor. İşte tüm detaylar!
GÖZ KARARMASI VE TERLEMEYLE ORTAYA ÇIKIYOR!
Kardiyoloji Uzmanı Dr. Gülsüm Bingöl, senkopun öncesinde “presenkop” adı verilen baş dönmesi, sersemlik hissi, kulak çınlaması, göz kararması ve terleme gibi belirtilerin görülebildiğini söylüyor.
Uzman isim, “Bu belirtilerin ardından kişinin yere düştüğünü ve bilinç kaybı yaşadığını ifade ediyor. Kişi yatar pozisyona getirildiğinde beyne kan akışının yeniden arttığını ve bilincin kısa süre içinde geri geldiğini belirtiyor” dedi.
20 ve 30’lu YAŞLARDA DA GÖRÜLEBİLİR!
Dr. Bingöl, tüm dünyada tüm acil servis başvurularının yüzde 0,6-3'ünü oluşturan senkopa, özellikle 20’li ve 30’lu yaşlarda ve 80 yaşından sonra daha sık rastlandığını ifade ediyor. Kadınlar ve erkekler arasında görülme sıklığının benzer olduğunu ancak bazı senkop türlerinin hormonal farklılıklar nedeniyle kadınlarda daha yaygın görüldüğünü söylüyor.
ALTINDA YATAN SEBEP DEĞİŞİM GÖSTEREBİLİR
Senkop altta yatan probleme bağlı olarak kalple ilgili olmayan senkop ve kalple ilgili senkop olarak sınıflandırılıyor. Senkopun altında yatan nedenin belirlenmesi hem tedavi hem de hastanın risk durumunun belirlenmesi için esas sayılıyor.
Nöral aracılı yani kalple ilgili olmayan senkop genellikle iyi huylu iken, kardiyak yani kalple ilgili senkop daha sıklıkla ölüm de dahil olmak üzere daha kötü sonuçlarla ilişkili olabiliyor. Yaşamın ilk 10 yıllarında meydana gelen senkop olayları çoğunlukla yaşam tarzında bazı ayarlamalara yaparak yönetilebilecek, daha düşük olumsuz sonuç riski ile ilişkili iken, yaşlılarda yetişkinlerde meydana gelen senkop olayları çoğunlukla altta yatan bir hastalıkla ilişkili oluyor ve genellikle altta yatan mekanizmaya özgü tedavi gerektiriyor.
KALP HASTALIKLARIYLA İLGİLİ NEDENLER
Uzman isim, “Kalple ilgili senkop ise ritim bozukluklarına, kalp krizine, kalp damar anomalileri, kapak darlıklarına, kalp kasında kalınlaşma gibi birçok farklı duruma bağlı olabilir ve daha tehlikeli sonuçlara yol açabiliyor” dedi.
KALP HASTALIKLARIYLA İLGİLİ OLMAYAN NEDENLER
- Refleks (Vasovagal) Senkop: Dr. Bingöl, bu türün en sık görülen ve genellikle iyi huylu olduğunu ifade ediyor. Bu senkopta bir uyarana bağlı olarak kan damarlarında genişleme ve/veya nabızda düşme meydana geliyor ve bu da tansiyon düşmesi ve beyne giden kan miktarının azalması ile sonuçlanıyor. Stres, korku, kötü bir haber alma, uzun süre ayakta kalma, aşırı sıcak, uzun süren açlık, kan görme gibi tetikleyiciler bu duruma yol açabiliyor. Bu senkop öncesinde genelde senkopun habercisi olarak sayılan bulantı, terleme, baş dönmesi, görme bulanıklığı gibi öncü şikayetler gözleniyor.
- Ortostatik Senkop: Bu tür, kan basıncında ayağa kalkma sonrası düşme söz konusu oluyor. Öncesinde baş dönmesi, halsizlik, yorgunluk, çarpıntı terleme, görsel ve işitsel rahatsızlıklar ve boyun ağrısı gibi şikayetler ile birlikte veya bunlar olmaksızın ortaya çıkabiliyor. Ortostatik hipotansiyonun nedenleri arasında kusma, ishal, kanama ve bazı endokrinolojik hastalıkların yol açtığı vücutta sıvısının azlığı ya da egzersiz, yemek sonrası veya uzun süreli yatak istirahatinden sonra kanın belli bir bölgede toplanması sonucu olabiliyor.
BU SAĞLIK SORUNU HAFİFE ALINMAMALI
Kardiyoloji Uzmanı Dr. Bingöl, her ne kadar çoğu senkop atağı masum gibi görünse de, bu durumun her zaman böyle olmadığını belirtiyor. Yukarda bahsedilen hastalıkların bazen ilk belirtisi bazen de belirtenlerinden biri olabiliyor. Senkopun nedeni düzeltilebilir bir neden olsa da ve kendisi genellikle zararsız bir durum olsa da sonuç olarak düşme ve yaralanmalara yol açabiliyor.
Uzman isim, “Yine tekrarlama riski nedeniyle kişinin hayatında bazı kısıtlamalar yol açabildiğine dikkat çekiyor. Senkop tekrarlıyorsa ve altta yatan neden bulunup tedavisi yapılmamışsa araba kullanmak, tek başına kalmak, yüksekte bulunmak gibi durumlar tehlikeli sonuçlara yol açabiliyor. Aynı zamanda kişide tekrarlama ve başına kötü bir olay meydana gelme endişesiyle psikolojik ve sosyal sorunlara yol açabiliyor” açıklamasında bulundu.
Dr. Bingöl, senkop geçiren bir kişinin mutlaka doktora başvurması gerektiğini vurguluyor. Nedenin doğru şekilde belirlenmesinin ve tedavinin planlanmasının hayati önem taşıdığını ifade ediyor. Her bayılmanın basit bir durum olmadığını, altta yatan nedenin mutlaka araştırılması gerektiğini söylüyor.