Giriş
Anne babadan çocuğa geçen olumlu ve olumsuz 6 özellik
Aile ilişkilerinde yaşanan iniş çıkışlar, bazen farkında olunmasa da çocukları da etkiliyor. Bu nedenle özellikle anne-babaların, çocuklarına doğru model olmaları gerekiyor. Ebeveynler, çocukların hayatında önemli bir rol model olduklarını zaman zaman unutuyor, sonra da “Nereden öğreniyor bu çocuk bunları” diyebiliyor. Oysaki çocuklar anne-babalarını örnek alıyor; öfkelerinde, sevinçlerinde, düş kırıklıklarında ve başarılarında bu modelleri kullanıyor. Yaşanan her bir olay, çocukta irili ufaklı izler bırakıyor, çocuğun duygularını, düşünce yapısını, davranışlarını etkiliyor.
Gün içindeki olaylara bağlı olarak anne ya da babanın veya her ikisinin de sinirli, gergin, sabırsız, toleransı düşük veya hassas oluşunun çocuklarıyla olan ilişkiye yansıdığını vurgulayan Uzman Psikolog Selin Karabulut, “Örneğin iş yerinde zor bir gün geçirmiş olan babanın yorgun ve sinirli oluşu, çocuğuyla oynamak istememesine ve hatta ona bağırıp çağırmasına sebep olabilir. Çocuk tüm olanı biteni kendi üstüne alır ve kendini reddedilmiş ve değersiz hissedebilir” dedi.
Depresyon, panik bozukluk, öfke nöbetleri veya psikotik bozukluklar gibi psikiyatrik durumu olan ebeveynin ruhsal durumu zaten karmaşık ve gelgitli olacağından, hatta bazı durumlarda gerçeği değerlendirme yetisi bile bozulmuş olabileceğinden, çocukla olan iletişim de sağlıklı olmayabiliyor; bazı durumlarda çocuğun temel bakım ihtiyaçların dahi karşılanamayabiliyor.
İflas, işsizlik, borç, gelir düşüklüğü gibi durumların da aile içi dengeleri bozabildiğini hatırlatan Uzman Psikolog Selin Karabulut, “Lüks sayılabilecek ihtiyaçlar ve hatta temel ihtiyaçlar karşılanamayabilir, çocuk okulundan ayrılmak zorunda kalabilir, sosyal çevre dengeleri değişebilir. Böylesi durumlarda yapılabilecek en doğru şey bir uzman desteği almaktır” şeklinde konuştu.
Uzman Psikolog Selin Karabulut, çocukların her türlü davranışı kolaylıkla öğrendiğini belirtti ve bunları 6 maddede listeledi.
- Duygular
- Düşünceler
- Davranışlar
- Tepkiler
- Alışkanlıklar
- Korkular
Peki bunları çocuğumuza nasıl aktarıyoruz?
1. Duygular
Depresif olma eğilimli annenin sahip olduğu karamsar duygular (değersizlik, yetersizlik, başarısızlık, hayatın ve insanların kötü oluşu..vs) anneden diğer kişilere ve çocuğa sergilendiğinde çocuk bunu alabilir ve benzer duyguları benzer durumlarda geliştirebilir.
2. Düşünceler
“Yalan söylemek kötüdür”, “Kısa kollu giyinmek ayıptır” gibi düşüncelere sahip olan ebeveynle yetişen çocuk temelde bu düşünceleri alıyor.
Ancak zaman içerisinde bu düşünceleri benimseyip benimsemeyişine bağlı olarak yaşamına kimi zaman yansıtıyor, kimi zaman yansıtmıyor.
3. Davranışlar
Fırından ekmek aldıktan sonra “Teşekkür ederim, hayırlı işler” diyen, yemekten sonra ellerini yıkayan, eşiyle saygılı ve sevecen tonda konuşan ebeveynin bu olumlu davranışları çocuğa model oluyor, çocuk da benzer davranışları sergiliyor.
4. Tepkiler
İstenmedik bir durum karşısında bağırıp küfreden babayı gören çocuk, babayı model alıyor, kendisi de böylesi durumlarda benzer tepkileri veriyor.
5. Alışkanlıklar
Sigara içmek, namaz kılmak, meyve yemek, tatile gitmek, kitap okumak gibi alışkanlıklara sahip olan ebeveynler, bu eylemleri yerine getirdiğinde çocuklarına model oluyor.
Çocuk farkında olmadan öğreniyor ve ileride benzer alışkanlıklara sahip olabiliyor.
6. Korkular
Örneğin köpekten veya kediden korkan bir anne köpek ya da kedi gördüğünde tedirgin olacak, çocuğunu bu hayvanlardan uzak tutmaya çalışacak, “Aman yaklaşma ısırır, dokunma tırmalar” diyecektir.
Böylece köpek veya kedi korkusu anneden çocuğa geçer.