Asgari ücret zammı aralık ayında belli olacak! Masadaki 6 farklı hesap ve kıdem tazminatına gelecek zam oranı

2025 yılında uygulanacak asgari ücret için hesaplamalar da başladı. Enflasyon tahminleri asgari ücret artışını da belirleyecek. Asgari ücretteki bu artış aynı zamanda en düşük (taban) kıdem tazminatını da belirliyor Yıl sonu yaklaştıkça milyonlarca çalışan ve emeklinin maaş artışı hesaplamaları da başlıyor. Ocak ayında açıklanacak enflasyon rakamlarına göre milyonlarca emekli ve memurun yılın ilk 6 ayında alacakları maaş artışları da kesinlik kazanacak. Enflasyon artışının yanında refah payı ve taban maaş artışları için yasal süreç de başlamış olacak. Ancak emekli ve memur zamlarından önce yine milyonlarca çalışanı, işsizi, ev hanımını, esnafı, genel olarak herkesi ilgilendiren asgari ücret belirlenecek. Asgari ücret sadece işçilerin en az alacağı rakamı değil milyonlarca vatandaşın ödeyeceği ya da aldığı ödenekleri de belirliyor. Aralık ayının başında Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantıları da başlamış olacak. Ay sonuna doğru da 2025 yılında uygulanacak asgari ücret belirlenmiş olacak. Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda 5 üye işçi kesimini, 5 üye işveren kesimini temsil ediyor. Her iki kesim arasındaki pazarlıkta hakem olarak da 5 hükümet temsilcisi komisyonda yer alıyor. Komisyon yeni ücreti belirlerken birçok veriyi dikkate alıyor. Geçim endeksleri, istihdam rakamları, işverene maliyet gibi rakamlar pazarlık masasına geliyor. Ancak geçmiş yıllarda da görüldüğü gibi asgari ücret artışında belirleyici rolü enflasyon oynuyor. Fakat Aralık ayında enflasyon belli olmayacağı için tahminler üzerinden hesaplamalar da yapılacak. buna göre en düşük yıllık enflasyon tahmini Orta Vadeli Program'dan geldi. Burada tahmin yüzde 41.5 oldu. Bu tahmine göre bir artış yapılırsa net asgari ücret 24 bin 58 lirayı bulacak. Ancak Merkez Bankası'nın piyasa katılımcıları anketlerinde ve diğer anketlerde bu tahminler yüzde 48'e kadar çıkıyor. Asgari ücret 2024 yılında hiç değişmediği ve yıllık olarak belirlendiği için yıl sonu enflasyon tahminlerinin öne çıkması bekleniyor. Böylece çalışanlar için bu yıl ortaya çıkan enflasyon ücretlerine eklenmiş olacak. Bu yıla kadar yapılan tüm artışlarda gerçekleşen enflasyonun üzerinde artışlar yapılmıştı. Bu yıl da beklentiler bu yönde. Öte yandan merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan'ın ABD'de yatırımcılara asgari ücrette yüzde 25 zam yapılmasının enflasyonla uyumlu olacağı yönünde açıklamaları ise tartışmalara yol açtı. Burada kastedilen enflasyonun 2024 mü yoksa 2025 yılı enflasyonu mu olduğu açıklık kazanmadı. Fakat daha sonra Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, asgari ücreti belirleme yetkisinin Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda olduğunu belirterek tartışmalara noktayı koydu. Bunun yanında Ankara'da da etki analizleri yapıldığı ve artış oranının yüksek olması için çalışıldığı da edinilen bilgiler arasında. Fakat geçmiş yıllara bakıldığında asgari ücret artışının enflasyonun altında olmayacağı görülüyor. Asgari ücret tespiti işçi ve işveren tarafından yapılıyor. Burada asgari ücretin işçilere ödenen kısmının dışında işverene maliyeti de bulunuyor. Brüt asgari ücrete işveren SGK primi de eklenmiş oluyor. Böylece her artış asgari ücretin maliyetini de yükseltiyor. İşveren kesimi komisyonda hem bu maliyetleri hem de rekabet şartlarını masaya getiriyor. İstihdamın korunması için de bir orta yol bulunuyor. Mevcut asgari ücret brüt olarak 20.002 lira olarak uygulanırken işçilere net 17.002 liradan az maaş verilemiyor. Asgari ücretin 2024 yılı için işverene maliyeti ise 23 bin 503 lirayı buluyor. Asgari ücretten gelir ve damga vergisi alınmıyor. Aynı zamanda tüm ücretlerdeki asgari ücret kadar kısım da vergi dışı tutuluyor. Bu vergisiz bölümler işverene destek olarak duruyor. Asgari ücret konusunda yapılacak artışlar komisyon toplantısında belli olacak. Ancak enflasyon rakamlarından yola çıkarak 6 ayrı hesaplama da yapılıyor. Her ne kadar yüzde 25 artış oranının üzerine çıkılacağı yönünde açıklamalar yapılsa da bu rakamın da etkisini görmek bakımından 6 ayrı oran üzerinden asgari ücret hesabı ve işverene maliyeti şu şekilde gerçekleşiyor. Brüt ücret: 20.002Net ücret: 17.002İşverene maliyet: 23.503 Brüt ücret: 25.003Net ücret: 21.253İşverene maliyet: 29.379 Brüt ücret: 26.003Net ücret: 22.103İşverene maliyet: 30.554 Brüt ücret: 27.003Net ücret: 22.953İşverene maliyet: 31.730 Brüt ücret: 28.003Net ücret: 23.803İşverene maliyet: 32.904 Brüt ücret: 29.003Net ücret: 24.653İşverene maliyet: 34.079 Brüt ücret: 30. 003Net ücret: 25.503İşverene maliyet: 37.255 ÖDENECEK EN DÜŞÜK TAZMİNATAsgari ücrete 1 Ocak 2024 tarihinden geçerli olmak üzere yüzde 49 oranında zam yapılmıştı. Böylece 11 bin 402 lira olan net asgari ücret 17 bin 2 lira olarak uygulanmaya başlamıştı. Yine 13 bin 414 lira olan brüt asgari ücret de 20 bin 2 liraya çıkmıştı. Asgari ücretteki bu artış aynı zamanda en düşük (taban) kıdem tazminatını da belirliyor. Kıdem tazminatı, son işyerinde çalışılan her tam yıl için 30 günlük son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Asgari ücretlinin yani en düşük maaşlı işçinin kıdemi, 1 Ocak’tan itibaren 20 bin 2 liralık brüte göre hesaplanıyor. Asgari ücret 1 Ocak 2025 itibarıyla yeniden belirlenecek. Aralık ayında toplanacak Asgari Ücret Tespit komisyonundan çıkacak kararla yapılacak zam da netleşmiş olacak. Ancak yaklaşık 7 milyon kişiyi ilgilendiren asgari ücret zammıyla ilgili şimdiden tahminler ve hesaplamalar yapılmaya başlandı. Enflasyon tahminlerine ve işçi kesiminin taleplerine göre yüzde 25-45 aralığında bir zam sıkça dile getiriliyor. Bu tahminlere göre yeni asgari ücret 21 bin 200 lira ile 24 bin 650 lira arasında olabilecek. Bu artışlar da kıdem tazminatının zamlanması anlamına geliyor. Kıdem tazminatındaki hesap değişimi yani artışı özellikle EYT hakkıyla veya normal şartlardan emekli olacakları yakından ilgilendiriyor. Çünkü yasalara göre emeklilik hakkı elde edenler kıdem tazminatını alıp işten ayrılabiliyor. Askerlik ve evlilik nedeniyle işten ayrılanlar da kıdemlerini alabiliyor. Asgari ücretli şu anda 1 yıllık çalışması karşılığında 19 bin 850 lira net tazminata hak kazanıyor. Yani 10 yıldır aynı işyerinde çalışana 198 bin lira ödeniyor. Yeni yılda tahminlere göre yapılacak zamlarla birlikte asgari ücretlinin kıdem tazminatının en az yüzde 25 yükseleceği öngörülüyor. Eğer asgari ücret yüzde 25 zamla 21 bin 200 lira olursa bu tutarın brütü 25 bin 874 liraya çıkacak. Asgari ücret yüzde 30 zamla 22 bin 102 liraya çıkarsa brüt maaş 27 bin 136 lira olacak. Zam yüzde 35 olursa net asgari ücret 22 bin 952 liraya, bunun da brütü 28 bin 325 liraya yükselecek. Eğer zam yüzde 45 olursa net asgari ücret 24 bin 650 lira, brüt asgari ücret ise 30 bin 700 lira olacak. Yeni brüt maaşlara göre en düşük kıdem tazminatı net 19 bin 850 liradan 25 bin 677 liraya çıkacak. Kıdem tazminatının 1 yıl için en yüksek tutarını ifade eden tavan ise memur maaş katsayısına göre belirleniyor. Diğer bir deyişle memur maaşındaki artışa endeksli bir kıdem tavanı var ve ocak-temmuz olmak üzere 6 ayda bir güncelleniyor. Şu anda tavan tutar 35 bin 58 lira. Ocak ayında memura yüzde 15-20 arası bir zam yapılacağı enflasyon rakamlarına göre tahmin ediliyor. Böyle bir durumda tavan tutar 41-42 bin lira civarında olacaktır. YOL, YEMEK, PRİM...Kıdem tazminatı, işçinin son ücreti üzerinden hesaplanır. Tazminatın hesaplanmasında ücret dışında işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de dikkate alınır. Yan ödemeler hariç ücret, çıplak ücreti oluşturur. Örneğin asgari ücret çıplak ücrettir. İşçiye ücret dışında sağlanan menfaatler varsa, ihbar ve kıdem tazminatının hesabında bu ödemeler de dahil edilir. Buna giydirilmiş ücret denir. Giydirilmiş ücret, normal ücrete ilaveten yol, yakacak, yemek, giyim yardımı, teşvik primi, kıdem ücreti, kira barınma yardımı, bayram harçlığı gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemelerden oluşur. İşyerinde kullanılmak üzere verilenler dışındaki giysi yardımları, işçiye sağlanan özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemeleri de tazminata esas ücrete eklenir. İlave ödemelerin giydirilmiş ücret hesabına dahil edilebilmesi için ödemelerin devamlı yapılması gerekiyor. İşverenin bir defaya mahsus yaptığı ödemeler giydirilmiş ücret hesabına dahil edilmiyor. Örneğin; brüt ücreti 20 bin 2 lira olan ve işverenin sağladığı araçla işe gelip giden, işyerinde yemek yiyen işçi için yemek ve servis ücreti hesaplanarak brüt ücrete eklenir. Toplam yemek ve ulaşım giderlerinden işçi başına düşen tutar 5 bin liraysa kıdem 25 bin 2 liradan hesaplanır.