Asgari ücrete yüzde 34 zam! Gözler özel sektörde

Yeni asgari ücret belli oldu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, asgari ücretin 1 Temmuz itibarıyla yüzde 34 artışla net 11 bin 402 liraya yükseltildiğini açıkladı. 400 liralık asgari ücret desteği 500 liraya çıkarıldı. Yeni ücretin işverene maliyeti 15 bin 762 lira olarak hesaplandı. Asgari ücret zammının ardından tüm gözler özel sektörde yapılacak zamlara çevrildi Asgari ücret, yasal olarak sigortalı bir işçiye ödenebilecek en düşük tutarı gösteriyor. Yaklaşık 8 milyon çalışanı dolaylı olarak da 85 milyonu yakından ilgilendiren asgari ücrete 2022 yılına kadar yılda bir zam yapılıyordu. Geçen yıl enflasyondaki artış dikkate alınarak ilk kez ara zam gündeme geldi. Ocak 2022’de 2 bin 825 liradan yüzde 50 zamla 4 bin 253 liraya çıkarılan asgari ücret, Temmuz 2022’de de yüzde 30’luk artışla net 5 bin 500 lira olmuştu. 1 Ocak 2023’ten itibaren de asgari ücrete yüzde 54.5 zam yapılmış ve yeni asgari ücret 8 bin 506 liraya çıkmıştı. Hükümet, seçimden önce asgari ücrete bu yıl da ara zam yapılacağını duyurmuştu. Bu kapsamda İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden 15 kişinin oluşturduğu Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 13 Temmuz’da ilk toplantısını gerçekleştirmiş ancak bu toplantıda rakam telaffuz edilmemişti. Komisyon ikinci toplantısını da 19 Haziran Pazartesi günü yapmıştı. Bu toplantıda da sonuç alınmamıştı. Fakat aynı gün akşam üzeri işçi tarafını temsil eden Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (Türkİş) Başkanı Ergün Atalay, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la sürpriz bir görüşme gerçekleştirmişti. Ergün Atalay, görüşmeden sonra arzuladıkları rakama yaklaştıkları mesajını vermişti. Asgari Ücret Tespit Komisyonu üçüncü toplantısını dün gerçekleştirdi ve üçlü mutabakatla zam oranında anlaşma sağlandı. Toplantının ardından açıklama yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, “2023 yılının ikinci yarısında geçerli olacak brüt asgari ücretin tutarı 13 bin 404 lira, net asgari ücret ise 11 bin 402 lira olarak belirlenmiştir. Yaptığımız bu artışla yüzde 34 gibi enflasyon oranının hayli üzerinde refah payını içeren bir oranla ara zammı gerçekleştirmiş bulunuyoruz” dedi. İlk 5 ayda enflasyon yüzde 16.26 olmuştu. 6 aylık enflasyonun da yüzde 18 civarında olması bekleniyordu. Asgari ücreti 2002 yılına göre nominal olarak 61 kat artırdıklarını ifade eden Bakan Işıkhan, şöyle devam etti:“Reel olarak yaklaşık yüzde 312 artış sağlandı. Böylece çalışan kesimi enflasyona ezdirmediğimiz gibi refah artışından ciddi bir pay vermiş bulunuyoruz. Ayrıca şunu da açıklamak istiyorum. İşçimize 6 ay 400 lira olarak uyguladığımız asgari ücret desteğini önümüzdeki 6 ayda 500 lira olarak uygulamaya devam edeceğiz. Bildiğiniz üzere asgari ücret 1 Ocak’tan itibaren bir yıl geçerli olan bir düzenlemedir. Bugünkü (dün) açıklama emekçilerimizin enflasyona karşı alım gücünün düşmemesine yönelik yapılan bir ara zamdır. Özellikle şunu tekrar ifade etmek istiyorum ki 21 yıldır olduğu gibi Sayın Cumhurbaşkanımızın iradesi ve liderliği bu sonucun uzlaşıyla elde edilmesinde en büyük belirleyici olmuştur. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “Asgari ücret temmuz ayından itibaren net 11 bin 402 lira olarak uygulanacaktır. Milletimize hayırlı ve uğurlu olsun. İşçi ve işveren tarafları başta olmak üzere, uzlaşı kültürü içerisinde asgari ücretin belirlenmesinde emeği geçen tüm paydaşlara milletim adına teşekkür ediyorum” dedi. Seçim öncesinde eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, asgari ücreti 500 dolara yükseltmek istediklerini belirtmişti. İş dünyası da pazarlığın TL bazlı yürütülmesini talep etmişti. Gelinen noktada 11 bin 402 liralık net asgari ücret 23.60 liralık kura göre 483 dolara denk geliyor. 8 bin 506 liralık eski asgari ücret ise 360 dolara denk geliyordu. Zam oranını belirlemek için tarafların yoğun çalışma yaptığını belirten Ergün Atalay da “Bugün geldiğimiz noktada yüzde 34 bir zam var. Dün gece (önceki gün) sayın Cumhurbaşkanımızla uzun bir görüşme yaptık. Katkılarından dolayı teşekkür ediyorum. İnşallah enflasyon belli bir noktaya gelir de alım gücümüz korunur. Pazardaki, marketteki fiyatların kontrol altına alınması temennimiz. Yoksa bu zamların anlamı kalmıyor” derken TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol da “Tüm paydaşlarımızın faydası için azami bir gayret gösterdik ve dengeli bir rakam için çalıştık. Tüm imkanlarımızı sonuna kadar zorlayarak bu rakama ‘evet’ demenin memnuniyeti içerisindeyim. Sürecin hızlı bir şekilde mutabakatla sonlanması önemliydi” dedi. Milliyet'ten Cem Kılıç'ın yazısına göre, sigortalı çalışanların yüzde 40’a yakınının asgari ücret seviyesinde gelir elde ettiği biliniyor. Bu oran konusunda farklı görüşler olsa da asgari ücretli çalışanların toplam çalışanlar içerisindeki payının yüksek olduğu aşikar. Durum böyle olunca asgari ücret beklentisi toplumda geniş yer buluyor. Medyanın bir numaralı konusu haline geliyor. Çalışanların beklentileri artıyor. Sadece asgari ücretle çalışanlar değil, tüm ücret seviyelerinde haklı olarak bir beklenti oluşuyor. Bu nedenle işletmeler asgari ücrete yüzde 34’lük zam yapılmasının diğer çalışanların ücreti üzerinde nasıl bir etki yaratacağını düşünüyorlar. Çalışanların beklentilerini yönetmek için uğraş veriyorlar. Asgari ücretin üzerinde geliri olan çalışanlarda aynı oranların kendi ücretlerine de yansıtılmasını işyerlerinden talep ediyor. Asgari ücret artışı son yıllarda diğer ücret seviyelerine kıyasla daha yüksek oranlarda artış gösterdi. Bu durum ücret seviyelerinin birbirine yakınlaşması sorununu beraberinde getirdi. İşletmelerde kıdeme bağlı ya da performans sistemiyle oluşturulan ücret yapıları bozuldu. Diğer ücret seviyelerinde işverenler aynı artışları maliyet baskısı sebebiyle yapamadıkları için kıdem, liyakat, performans vb. ayırt edici unsurlar kaybolmaya başladı. Hal böyle olunca aslında işletmeler içerisinde memnuniyetsizlik, iş uyuşmazlıkları da yoğunlaştı.