BES'ten kısmi para çekme dönemi

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), milyonlarca vatandaşın tasarruf yaptığı bir sistem. Devlet BES’te birikim yapanlara yüzde 30 katkı sağlıyor. Yani yatırılan her 100 lira karşılığında 30 lira da devlet veriyor. Bu tutar bir hibe gibi düşünülebilir. Tabii ki bu parayı hemen vermiyor, hak etmeniz için 10 yıl ve 56 yaşını doldurma şartları var. Otomatik Katılım Sistemi’ndeki katılımcılar da dahil edildiğinde Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeki (BES) toplam katılımcı sayısı 15 milyonu aşıyor ve sistemdeki toplam fon büyüklüğü ise 580 milyar liraya ulaşıyor. BES’e katılanların yaşadığı en büyük tereddüt acil ihtiyaç durumunda biriken paralarını çekememekti. Çekim yapıldığında bir sürü kesinti yapılıyordu. Zamanından önce çıkış yapanlar da devlet katkısından mahrum kalıyordu. Şimdi hem sistemden çıkışı yavaşlatmak için hem de acil nakit ihtiyacı olduğunda katılımcıların elini rahatlatacak bir düzenleme devreye girdi. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (SEDDK) dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğine göre; 5 yıldır BES’te olanlar, birikimleri kısmi olarak çekebilecek. Kısmi çekim hakkından yararlanmak için hesapta biriken katkı payının en az brüt asgari ücretin (31 Aralık’a kadar 13 bin 414 lira olarak uygulanacak) 5 katı yani 67 bin 70 lira olması gerekiyor. Kısmi çekim hakkı eğitim, evlilik, konut alımı veya doğal afet gibi durumlarda kullanılabilecek. Üniversite eğitimi için kısmi çekimi 21 yaş altındaki gençler kullanacak. Doğal afet durumunda 5 yıllık süre ve brüt asgari ücretin 5 katı birikim şartı aranmayacak. Evlilik ve konut alımında birikimin yüzde 20’si eğitim ve doğal afet nedenleriyle kısmi çekimde yüzde 25’i oranında devlet katkısı da katılımcılara ödenecek. Kısmen ödeme hakkını kullanan vatandaş 3 yıl sistemden çıkamayacak. Bu durumlarda vatandaşlar BES’te hak kaybı yaşamayacak. Emeklilik şirketi, kısmen ödeme hakkını kullanmak isteyen katılımcının başvurusunu yapabilmesi için kısmen ödeme talep formunu, şirketin internet sitesinde katılımcı adına oluşturulan güvenli sayfadan alabilmesi için gerekli altyapıyı hazırlayacak. Vatandaş, eksiksiz olarak doldurduğu kısmen ödeme talep formunu imzalayarak, posta yoluyla veya onaylayarak elektronik iletişim araçlarıyla şirkete ulaştıracak. Başvurunun kabul edilmesi durumunda başvuru formunun şirkete ulaştığı tarihten itibaren ‘10 iş günü’ içinde kısmi ödeme, şirket tarafından katılımcının belirttiği hesaba ödenecek. Afet ilan edilen bölgelerde, afetten zarar gören katılımcılar, doğal afetin meydana geldiği tarihten itibaren 6 ay içinde kısmen ödeme başvurusunda bulunabilecek. Afet nedeniyle kısmen ödeme hakkından faydalanacak katılımcı, kurum tarafından duyurulan belgenin bir nüshasını emeklilik şirketine ibraz etmek zorunda olacak. Konut alımı için kısmen ödeme hakkından faydalanan katılımcı, başvuru tarihinden iki ay öncesine kadar veya kısmen ödeme tarihinden itibaren iki ay içinde aldığı konutun, kendi adına en az yüzde 50 sahiplik payını gösteren kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulmuş tapu belgesinin bir nüshasını şirkete vermek zorunda. Evlilik için kısmen ödeme hakkından faydalanan katılımcı, başvuru tarihinden önceki iki ay içinde veya kısmen ödeme tarihinden itibaren iki ay içinde evlendiğini gösteren e-Devlet üzerinden alınmış nüfus kayıt örneğinin bir nüshasını şirkete ibraz edecek. BES’ten eğitim amaçlı çekimlerde yaş şartı bulunuyor. Buna göre; üniversite eğitimi için kısmi çekim yapılması halinde en az 5 yıl yürürlükte olan bir sözleşmesi bulunan katılımcı, başvuru tarihinde 21 yaşını aşmamış olmak koşuluyla Türkiye’de faaliyet gösteren üniversitelerin herhangi bir örgün eğitim lisans programına kayıtlı olması halinde bu sözleşmesinden kısmen ödeme başvurusunda bulunabilecek. Kısmen ödeme hakkı, katılımcı bazında bir defaya mahsus kullanılabilecek. Eğitim için kısmen ödeme hakkından faydalanacak katılımcı, e-Devlet üzerinden alınmış öğrenci belgesinin bir nüshasını emeklilik şirketine gönderecek. Yine eğitim için bu hakkı kullanmak isteyen katılımcı, kısmen ödeme hakkından aylık, üç aylık veya yıllık ödemeli ve dört yıl süreli yıllık gelir sigortası ürünü almak suretiyle faydalanabilecek. Katılımcılar, emeklilik sözleşmelerinde yer alan taahhütlerini yerine getirmediğinde, emeklilik şirketi devlet katkısı ödemelerini, gecikme zammı ve faiz ekleyerek katılımcının hesabından kesecek ve bu tutarı vergi dairesine ödeme yapacak. Eğitim amaçlı kısmi ödemelerde ise bu yaptırım, devlet katkısı hesaplamasında yer alan oranlara göre sınırlı olarak uygulanıyor. BES yönetmeliği, yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girecek.