Giriş
Bilim insanları tüm dünyayı uyardı: Son dönemlerde çok popüler ama zararı inanılmaz, ağzınıza bile sürmeyin
Son yıllarda özellikle gençler arasında kullanımı yaygın hale gelen elektronik sigaralardaki gizli tehlike ortaya çıktı. İspanyol bilim dergisi Revista Internacional de Andrologia'da yayınlanan araştırmada, elektronik sigaraların sperm sayısında azalmaya yol açtığı ortaya çıktı.
Ses getiren araştırmada insanlarla anatomik, fizyolojik ve genetik benzerlikler taşıdıkları için fareler kullanıldı. Üç gruba ayrılan farelerden bir grup, geleneksel sigara, diğeriyse elektronik sigara dumanına her gün bir saat maruz bırakıldı. 3’üncü gruptaki farelere ise hiçbir duman verilmedi.
Ortalama bir farenin mililitre meni başına yaklaşık 100 milyon sperme sahip olduğu belirtilirken, geleneksel sigara dumanına maruz kalan grupta sperm sayısı 89 milyona düştü.
Zararsız olduğu zannedilerek tercih edilen elektronik sigaranın dumanını soluyan grupta da sperm sayısının 95.1 milyona düştüğü görüldü.
Ayrıca geleneksel sigara dumanına maruz kalan hayvanların testislerinin, elektronik sigara buharını soluyanlara kıyasla daha fazla küçüldüğü belirtildi.
Bilim insanları, bu kemirgen deneylerinden elde edilen sonuçların, elektronik sigara kullanan insanlar için de geçerli olabileceğini söyledi.
Elektronik sigara satışı, 2008’den beri yasak fakat yasağa uyulmuyor. Zararlı kimyasal maddeler içeren aromatik e-sigaralar internette ve piyasada satılıyor.
Özellikle gençler arasında oldukça yaygın olan elektronik sigaralarda kanser yapıcı nitrozaminlerden, civa, kurşun, nikele kadar birçok zararlı kimyasal bulunuyor. Uzmanlar, liselere kadar sirayet eden elektronik sigaraların satış ve pazarlanmasına yönelik önlemler alınması gerektiğini söylüyor.
Hızla yaygınlaşan elektronik sigaraların temel satış noktası ise internet. Birçok farklı aromayla 2000-6000 çekimlik diye pazarlanan ve ürün içeriği belli olmayan e-sigaraların fiyatı 300 ile 1500 TL arasında değişiyor.
Arama motoruna elektronik sigara yazıldığında çok sayıda satış yapan siteyle karşılaşılıyor. Sitelerin bazıları, zaman zaman domain değiştirerek satışı sürdürüyor.
Özel Okullar Derneği Başkanı Zafer Öztürk, okullarda yapılan aramalarda elektronik sigara ele geçtiğini ve son dönemde bu cihazları kullanan öğrenci sayısında artış olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:
Bu konu özellikle lise talebeleri için endişe yaratıyor. Çocukların üzerlerini arama hakkımız var. Yaptığımız aramalarda bunlar elimize geçiyor. Velilerin de bu konuda çok bilinçli olmadığını görüyorum.
‘Bu sigara değil’ diyen veliler var. Özel okullarda öğrenci sayısı daha azdır. Kontrol sağlamaya çalışıyoruz ama tek başına okulların yapması mümkün değil. Velilerle koordine edilmeli.”
Amerika’da elektronik sigaraya bağlı akciğer hastalıklarından ölümler olduğuna dikkat çeken Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu ise şu ifadeleri kullandı:
''E-sigaraların içeriğinde birçok değişik kimyasal var. Özellikle aromalı olanlar başka sakıncalar da içeriyor. İçeriğindeki e-asetat adlı madde, akciğer hasarından sorumlu tutuldu. E-sigaralar masum gibi gösteriliyor ama öyle değil.
Sigara ne zarar veriyorsa bunlar da o zararı veriyor. Bu aromatiklerde daha çok kimyasal olduğu için uzun vadede daha fazla hasarlar görülüyor. Elektronik sigara içenlerde akut akciğer hasarı daha hızlı gelişiyor. Beyin üzerine olumsuz etkileri var.
Yapılan çalışmalarda elektronik sigaraların, ısıtılmış tütün ürünlerinin damarları hasara uğrattığı biliniyor. Damar hasarı da yaptığı zaman zaten etkilemeyeceği hiçbir organ yok demektir. Kanserleri artırıyor. Kanda pıhtılaşmaya eğilimi artırıyor. Damar tıkanıklığı ve buna bağlı ölümlere neden oluyor.”
Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, ''Firmalar, hiç sigara içmeyenleri bile sigaraya başlatmaya yönelik pazarlama taktiği içinde. Çoğu ülkede gençlerin elektronik sigaraya başlama oranının 8-10 kat arttığını biliyoruz. Geçenlerde 50 küsur yaşında daha önce sigara içmemiş bir hastam geldi. Şimdi o da aromalı sigara içiyor. Yasak şeyler internette satılıyor. Denetlenmesi lazım'' dedi.
Sağlığa Evet Derneği Başkanı ve Çocuk Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Elif Dağlı da e-sigaranın içeriğindeki maddeleri şöyle sıraladı:
“Propilen glikol, gliserol, etilen alkol, polietilen glikol, diasetil, dietilen glikol, aminotadalafil, rimonabant, nitrozaminler, formaldehit, asetaldehit keton, civa, kurşun, nikel, krom, nikotin ve aromalar.”
E-sigara içe çekildikten sonra nikotine ani maruziyetin baş dönmesi, bulantı, kusma yapabileceğine dikkat çeken Dağlı, sözlerine şu şekilde devam etti:
“E-sigara kartuşunun tekrar kullanımı nikotin seviyesini zehir düzeyine çıkarabilir. En sık ağız ve boğaz tahrişi, kuru öksürük, gözlerde kuruma, gastrointestinal semptomlar, kalp hızında artış, nefes darlığı, baş ve boğaz ağrısı görülebiliyor.
İçinde bulunan nitrozaminlerin karsinojen olduğu biliniyor. E-sigaralarda klasik sigaralara benzer yan etkiler de var. Pasif etkilenme kan basıncını artırır, hemoglobin düzeyini yükseltir.
E-sigara kullananlar, hem bağımlılıklarını devam ettirmekte hem de aynı nikotin seviyesine ulaşabilmek için e-sigarayı fazla sayıda ya da geleneksel sigarayla birlikte kullanmaktadır.”