Giriş
Bilmeden her gün tüketiyoruz! Hafıza geriliğine neden oluyor
Yapılan yeni bir araştırmaya göre öğleden sonra atıştırdığımız lezzetli bir peynirli krakerin veya pizzanın sadece ilerleyen yıllardaki bedensel sağlığımıza değil, hafıza problemleri ile kendisini gösteren demansa da etkisi var. Bir dizi bilişsel testin yapıldığı araştırma sonucu gösteriyor ki bazı besinleri sadece 1 ay bile tüketmek hafızamıza ciddi zararlar veriyor. | Posta.com.tr
İşlenmiş etlerin, rafine karbonhidratların sadece bedensel sağlığımıza değil, zihin sağlığımıza da birçok olumsuz etkisi var. Ancak yapılan bir araştırma sonuçları bu etkileri karşımıza çok daha dramatik bir ölçüde çıkardı.
Çalışmaya göre bazı besinleri sadece 1 ay bile tüketmek beyin sağlığına ve hafızaya kritik oranda olumsuz etki yaratıyor.
Brain, Behavior, and Immunity Dergisi'nde yayınlanan bir çalışmada Ohio Eyalet Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, biri genç ve diğeri daha yaşlı olan iki grup fareyi yüksek oranda işlenmiş gıdalarda bulunan rafine karbonhidratlardan zengin bir diyetle beslediler.
Bu besinler arasında şunlar vardı:
- Patates cipsi
- Donmuş pizza
- Koruyuculu şarküteri etleri
- Peynirli kraker
Bu abur cubur şenliğinden sadece dört hafta sonra, yaşlı fareler bir dizi bilişsel testte başarısız oldular. Hatta az önce bulundukları yeri bile hatırlayamıyorlardı ve yaklaşan tehlike belirtileriyle karşılaştıklarında korku göstermediler.
Yapılan deneyde işlenmiş gıda diyeti yaptırılan genç fareler, hafıza kaybı veya uygunsuz tepkiler göstermedi.
Ancak çalışmada sağlıklı bir protein, kompleks karbonhidrat ve yağ karışımından oluşan normal diyetleri verilen hem genç hem de yaşlı bir kontrol grubu bulunmuyordu.
Çalışmanın baş yazarı Ruth Barrientos, bir üniversite yayınında "Bu bulgular işlenmiş gıdalardan oluşan bir diyetin tüketilmesinin önemli ve ani hafıza açığı üretebileceğini gösteriyor" dedi . Çünkü bu şiddetli etkiler inanılmaz derecede kısa bir sürede gerçekleşti.
Ohio Eyalet Üniversitesi Davranışsal Tıp Araştırmaları Enstitüsü araştırmacıları arasında bulunan Psikiyatri ve Davranış Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Barrientos da araştırma sonuçlarına bakarak "Bu etkileri bu kadar çabuk görmemiz biraz endişe verici." diyor.
Araştırmaya göre farelere nerede olduklarını unutturacak ve tehlikeye karşı korku geliştirmemeye neden olan sorun öğrenme ve hafızada büyük rol oynayan hipokampusta ve duyguları düzenleyen amigdalada yatıyor
Araştırmacılar, rafine karbonhidratlarda yüksek diyetin, yaşlı farelerin beyinlerinin bu bölgelerinde inflamatuar bir yanıtı tetiklediğini buldu.
Bu iltihaplanma, hipokampusla ilgili sorunlara işaret eden ve amigdalada hasar olduğunu düşündüren tehlike ipuçlarına yanıt veremedikleri için yakın zamanda tanıdık olmayan bir alanda zaman geçirdiklerini unutturdu.
Barrientos, bu çalışmanın sonuçlarının yaşlı insanlar için daha önemli etkileri olduğunu vurguladı ve "Yaşlanan popülasyonda, hızlı hafıza azalmasının Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif hastalığa ilerleme olasılığı daha yüksektir" açıklamasında bulundu.
Başka bir deyişle, basit dediğimiz unutkanlıklar göründüğü kadar zararsız değil. Okuma gözlüğünüzü bir türü bulamamak veya bir odaya neden girdiğinizi unutmak; yani hafızamızdaki çok da zararsız görünmeyen bu küçük kusurlar bunama geliştirmeye daha yatkın olduğumuz anlamına geliyorsa, onları ciddiye almamız gerekiyor.
Ancak araştırmanın bir başka ayağı ise bizler için bir umut olduğunu gösteriyor.
DHA takviyeleri umut olabilir mi?
Araştırmada başka bir grup yaşlı fareye abur cubur diyeti ile beraber DHA takviyeleri verildi.
Uzun zincirli omega-3 yağ asitleri diyebileceğimiz DHA takviyeleri ile beslenen bu grup farede inflamatuar nörolojik tepkiler ve hafıza kaybı belirtileri hiç görülmedi.
Dokosaheksaenoik asit veya DHA dediğmiz madde, ton balığı ve somon gibi soğuk su balıklarında bulunan bir omega-3 yağ asidi.
Omega-3 yağ asitleri bakımından yüksek bir diyet yemenin kalbiniz için iyi olduğunu ve hatta yaşlanma belirtilerini önleyebileceğini uzun zamandır biliyoruz. Ancak burada önemi bir soru var:
DHA takviyeleri almak bize sevdiğimiz işlenmiş gıdaları korkmadan yeme hakkı veriyor mu, yoksa yine de inflamasyon ve hafıza kaybı tetikleniyor mu?
Barrientos "hayır" diyor. Bu özel çalışmada DHA takviyesi farelerin beyinleri üzerinde koruyucu bir etkiye sahip gibi görünse de bazı önemli uyarılar var. Çünkü çalışma hem doğası gereği önemli bir soruya yanıt veremiyor hem de yine çalışma nedeniyle önemli bir risk var: Yüksek kalori alımı sonucu önemli miktarda kilo alma riski.
Sadece DHA almak yetmiyor
Birincisi, deneyde farelerin hem gıda hem de DHA takviyelerine sınırsız erişimleri olduğu için, farelerin ne kadar DHA tükettiği tam olarak bilinmiyor. Bu da çalışmanın beyin iltihabını önleyebilecek belirli bir DHA dozu önermesini engelliyor.
İkincisi, işlenmiş gıda diyetindeki tüm fareler “önemli” miktarda; özellikle yaşlı fareler, genç farelere oranla “önemli ölçüde daha fazla” kilo alıyor.
Kilo alımı demanstan açıkça farklı olsa da, fazla kilolar kas inşa etmek yerine abur cubur yemekten geldiğinde, bu aynı zamanda başka sağlık sorunlarına yol açıyor.
Barrientos, zihinsel olarak zinde ve fiziksel olarak sağlıklı kalmanın anahtarının yüksek oranda işlenmiş gıdalardan ve rafine karbonhidratlardan uzak durmak olduğunu söylüyor.
Beslenmede tüketilen karbonhidratların lif ve kalitesine dikkat edilmesi gerekiyor. Bu çalışma, beslenmemizde yer alan gıdaların içeriklerine bakmanın gerçekten önemli olduğunu gösteriyor.