Birçok kişi kilo sanıyor ama en tehlikeli hastalıklardan bazıları karın şişliğiyle kendini belli ediyor!

Büşra Eracun Akkaya / Posta.com.tr | Vücudun sağlıklı olması için sayısız görev üstlenen karaciğer, kendini en çabuk yenileyen organlardan birisi olduğu gibi genetik ve çevresel faktörlerden dolayı da hastalık yaratabilen organlardan birisi. Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Yurci, karaciğer hastalıkları ve nedenlerini açıkladı. Karaciğerin görevlerinden bahseden Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Yurci, Karaciğer karın boşluğunun sağ üst kısmında yerleşen ve pek çok görevi birarada üstlenen bir organdır. Metabolizma, enerji üretimi, toksinlerin temizlenmesi ve sindirim süreçlerinin düzenlenmesi gibi birçok hayati fonksiyon karaciğer tarafından kontrol edilir. Yiyeceklerin vücut tarafından kullanılabilir hale gelmesini sağlar. Sindirim sisteminden gelen kandaki besinlerden karbonhidrat, lipid, protein, vitamin ve mineralleri işler ve depolar. Ayrıca kandaki toksin, alkol ve ilaçların detoksifikasyonunu sağlar. Albumin ve pıhtılaşma faktörlerini sentezler. Safra üretimi ve salgılanması ile besinlerin sindirim ve emilimine katkı yapar. Karaciğerde meydana gelen hastalıklar karaciğerin bu fonksiyonlarını yerine getirmesine çeşitli derecelerde engel olur dedi. Genetik faktörlerin karaciğer hastalıkları üzerindeki etkilerini açıklayan Prof. Dr. Alper Yurci, Karaciğer hastalıklarının oluşumunda genetik faktörlerin etkisi net olarak bilinmektedir. Hemokromatoz, Wilson hastalığı, alfa 1 antitripsin eksikliği, polikistik karaciğer hastalığı, konjenital hepatik fibrozis, Gaucher hastalığı gibi bazı karaciğer hastalıkları genetik mutasyonlar sonucu ortaya çıkar. Ani başlangıçlı karaciğer iltihaplanmasından, karaciğer yetersizliğine, siroza ve hatta karaciğer kanserine kadar ilerleyebilen geniş bir klinik bulgu yelpazesi ile karşımıza çıkan bu hastalıklar her ne kadar çok sık hastalıklardan olmasalar da son yıllarda görüntüleme yöntemleri ve genetik tanı testlerinin de daha yaygın olarak kullanılabilir olması nedeniyle klinik pratikte geçmişe göre daha sık karşılaştığımız ve artık adını koyabildiğimiz hastalıklar olarak karşımıza çıkmaktadır şeklinde ifade etti. Genetik hastalıkların neden olabileceği sağlık problemlerine değinen Prof. Dr. Alper Yurci, Hatta aynı hastalık çok farklı klinik tabloları birarada yapabilir. Örneğin konjenital hepatik fibrozis başlıca yemek borusundan varis kanaması ile gelebileceği gibi sarılık ve böbrek hastalığı bulguları ile de doktora başvurabilecektir. Bütün bu klinik tablolar içinde artık genetik geçişli karaciğer hastalıklarını da ayırıcı tanıya almaktayız ifadelerini kullandı. Karaciğer hastalıkları çevresel faktörlerle de yakın ilgili olabileceğini söyleyen Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Yurci, başlıca nedenleri sıraladı:Alkol tüketimi, karaciğere zarar verebilir ve akut iltihaptan karaciğer sirozuna kadar çeşitli karaciğer hastalıklarına yol açabilir.Hepatit A, B, C, D ve E virüsleri karaciğeri özellikle tutan viral infeksiyonlar olupbunlardan özellikle hepatit B, C ve D virüsleri kronikleşip siroz ve karaciğer kanseri gibi sorunlara neden olabilir.Yağlı karaciğer hastalığı son yıllarda dünyada en çok görülen karaciğer hastalığı olup obezite, yüksek kan yağları, diyabet gibi durumlar yağlı karaciğer hastalığın eşlik edebilir. Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi karaciğer hücrelerini hedef alması sonucu otoimmün karaciğer hastalıkları ortaya çıkabilir. Bazı ilaçlar karaciğer üzerinde toksik etki yapabilir ve uzun süreli kullanımı karaciğer hasarına neden olabilir. Belirtilen hastalıkların yaratacağı olumsuzluklara değinen Prof. Dr. Alper Yurci, Bu hastalıkların her biri, karaciğer sağlığını çeşitli derecelerde olumsuz etkileyebilir ve farklı karaciğer hastalıklarına yol açabilir. Viral hepatitlerle savaşta hepatit B ye karşı aşılama programları en önemli silahımız olup hepatit C de ise güçlü antiviral ilaçlar ile hastalığı 2 ay gibi çok kısa sürelerde artık tamamen ortadan kaldırabilmek mümkündür. Yine de geçmişten gelen olumsuz etkilerle bu hastalıklar 2050 ye kadar hala önemli bir toplum sağlığı problemi olmaya ve önemli bir ölüm nedeni olmaya devam edecektir dedi. Ülkemizde sık görülen sağlık sorunlarının başında karaciğer hastalığına neden olan diğer etkenleri açıklayan Prof. Dr. Alper Yurci, Karaciğer sağlığı yönünden asıl tehlike ise yağlı karaciğer hastalığının getirdiği karaciğer sorunlarıdır. Karaciğer yağlanması çok sık olarak şeker hastalığı, obezite, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği gibi metabolik hastalıklara eşlik eder. Şişmanlık ve şeker hastalığı başta olmak üzere bu hastalıkların ülkemizde patlama yaptığı düşünülürse önümüzdeki yıllarda karaciğer sağlığı için en büyük tehdit bizim ülkemizde karaciğer yağlanmasıdır. Bu hastalık bazı hastalarda karaciğer sirozuna ve hatta karaciğer kanserine kadar ilerleyerek ölümcül tablolara neden olmaktadır ifadelerini kullandı. Yenilen ve içilen gıdaların karaciğer sağlığına doğrudan etki ettiğini söyleyen Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Yurci, Genetik bir karaciğer hastalığı ya da viral hepatiti olan bir hastada hastanın kilo alması karaciğerini yağlandırması başlı başına çok önemli bir sorun teşkil eder. Herhangi bir kronik karaciğer hastasında hepatoloji uzmanı doktorun en büyük isteği hastasının kilo almamasıdır. Kilo almak karaciğeri yağlandırarak ikinci bir sorun olarak ortaya çıkmakta ve karaciğeri daha fazla yorabilmektedir dedi. Sık yapılan yanlışlara değinen Prof. Dr. Alper Yurci, Karaciğer sağlığını korumak adına yapılabilecek en iyi şeylerden ister kronik karaciğer hastası olsun ister sağlıklı birey olsun kilo almamak ve şişmanlamamak çok önemlidir. Bu nedenle sarılık (viral hepatitler) başta olmak üzere bazı karaciğer hastalıklarında özellikle önerilen manda yoğurdu, kaymak, bal ve pekmez gibi yüksek kalorili gıdaların tüketilmesi sanılanın aksine karaciğer hastalarının neredeyse tamamına olumsuz etkiler gösterebilir. Uzak durulması tavsiye edilir. Bu nedenle karaciğer sağlığı için en olumsuz besinlerin yüksek kalorili besinler olduğunu söylemek mümkündür. Yine glisemik indeksi yüksek kan şekerini ani yükseltebilecek aşırı işlenmiş gıdalardan kaçınılması da bu bağlamda son derece önemlidir. Günümüzde en sağlıklı diyetler arasında gösterilen Akdeniz diyeti bu bağlamda işlenmiş gıdaları neredeyse hiç içermemesi ve gıdaları özellikle doğada var oldukları hallerine en yakın formda tüketilmeleri nedeniyle önerilir. Taze sebze ve meyveler, yumurta, et ve süt gibi hayvansal gıdalar işlenmemiş gıdalara örneklerdir. Karaciğere oldukça faydalıdırlar. Oysa paketlenmiş tüm gıdalar, konserveler, pastörize ürünler (sütler, yoğurtlar…), UHT ürünler, içecekler, paketlenmiş soslar, mezeler, sandviçler, tatlılar, yüksek ısıl işlemlerden geçmiş, dondurulmuş besinler ve birçok şarküteri ürünü işlenmiş gıda sınıfına girmekte olup karaciğer sağlığı için bu gıdalardan kaçınılması önerilir. Özetle sağlıklı bir diyet, karaciğer hastalıklarının yönetiminde önemli bir rol oynar. Yağlı gıdalardan, işlenmiş gıdalardan ve şekerden kaçınmak, alkol tüketimini sınırlamak, kilo kontrolü sağlamak, karaciğer sağlığını olumlu yönde etkileyecektir ifadelerini kullandı. Sağlık için sporun önemi bütün uzmanlar tarafından vurgulansa sa karaciğer hastaları için çok daha fazla önem taşıdığını belirten Prof. Dr. Alper Yurci, Kronik karaciğer hastalarında kas kütlesinin azaldığı yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur. Kas kütlesinin yüksek olması kronik karaciğer hastalığında bir nevi sigorta görevi görmekte ve karaciğer hastalığına bağlı bazı komplikasyonların daha az görülmesine ciddi katkı sağlamaktadır. Bu nedenle karaciğer hastalarında gerek aerobik (kardiyo) egzersizler gerekse rezistans egzersizleri hastalara önerilir. Metabolik sendromun ön planda olduğu yağlı karaciğer hastalığında kas kütlesinin yüksek tutulması son derece önemlidir. Hasta olmadan da karaciğeri yağlandırmamak adına düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek, alkolden ve gereksiz ilaç kullanımından uzak durmak karaciğer sağlığı adına önerilen unsurlardır. Gerek karaciğer hastası gerekse sağlıklı insanlar için karaciğer sağlığını korumada sporun yeri son derece kıymetlidir dedi. Genetik hastalıklara önlem almak için aile geçmişinin önem taşıdığını söyleyen Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Yurci, Sonuç olarak, karaciğer hastalıklarının genetik faktörlerin yanı sıra çevresel etmenler ve yaşam tarzı gibi faktörlerden de etkilenebileceği unutulmamalıdır. Eğer ailede genetik bir karaciğer hastalığı geçmişi varsa veya karaciğer hastalığı belirtileriniz mevcutsa doktorunuza başvurarak detaylı bir değerlendirme yaptırmak önemli olacaktır ifadelerini kullandı.