Giriş
Burun kanamalarına ilk müdahale nasıl olmalı? Burun kanaması hangi hastalıkları belirtisi?
Burun kanaması bir hastalık değil, “semptom”. Her üç kişiden ikisinde oluşabilen burun kanaması her yıl toplumun yüzde 7-14'ünde görülebiliyor. Kanamalar, ancak kanamaya yol açan hastalığın kendisinin tedavi edilmesi sonrasında son buluyor. Ancak sadece her on vakadan biri doktora başvuruyor. Bu da ancak kanama yoğun, uzun süreli veya tekrarlayıcı olursa gerçekleşiyor. Tıbbi yardıma başvuran hastaların çoğunluğu kolayca tedavi ediliyor. Burada hastanın doktora başvurması önemli, çünkü önemsenmeyen burun kanamaları ciddi hastalıkların da habercisi olabiliyor. Bir diğer önemli konu ise burun kanamasına nasıl müdahale edildiği. Uzmanlar kanayan buruna kağıt peçeteyle tampon yapmaya çalışıyorsanız dikkat!" diyor...
Burun kanamaları, kişiyi veya çocuklarda görüldüğü zaman anne babaları endişelendiren, kişinin yaşam konforunu bozabilen bir kulak burun boğaz rahatsızlığı olarak karşımıza çıkabiliyor. Burun kanaması sorunlarının genellikle evde basit yöntemlerle durdurulduğuna işaret eden Kulak Burun Boğaz Uzmanı Doç. Dr. Ali Titiz, buruna kağıt veya peçete konulmaması konusunda hastaları uyardı.
KBB Uzmanı Doç. Dr. Titiz, burun kanamasının bir hastalık değil bir “semptom” olduğuna dikkat çekti ve her üç kişiden ikisinde görülebildiğini, her yıl ise toplumun yüzde 7-14’ünde görüldüğünü söyledi.
Kanamaların genelde hastanın kendisi tarafından tedavi edildiğini belirten Doç. Dr. Titiz. "Her on vakadan ancak biri doktora başvurur. Eğer kanama yoğun, uzun süreli veya tekrarlayıcı olursa hastaların hastaneye başvurduğu görülür. Tıbbi yardıma başvuran hastaların çoğunluğu da kolayca tedavi edilebilir" dedi.
Hastaların yaklaşık on binde 2’sinde inatçı, tekrarlayıcı özellik gösteren, hayatı tehdit edebilecek ve hastaneye yatış gerektirebilecek kanama veya komplikasyon olabileceğini anlatan Doç. Dr. Titiz, bu durumda hastanın hızlı bir şekilde değerlendirilip, altta yatan nedenin araştırılması ve hayatı tehdit edici bir durum oluşmadan hızla tedaviye başlanması gerektiğini dile getirdi.
Kanamalarının yüzde 90’ı burun ön bölgesinde oluşuyor
Burun kanamalarını erişkin ve çocukluk çağı burun kanamaları olarak iki ayrı grupta farklılık gösterdiğini söyleyen Doç. Dr. Titiz, bu iki yaş grubu arasında burun kanamasının oluştuğu bölge ve nedenleri bakımından benzer olsa da farklılıklar da olduğuna dikkat çekti.
Çocuklardaki burun kanamaları nasıl oluşur?
- Burun içini döşeyen pembemsi renkli mukoza örtüsü ve bunun içinde bulunan damarsal yapıların çeşitli nedenlerle bütünlüğünün bozulması ile kanamalar oluşur.
- Burun kanamalarının yüzde 90-95’i burun ön bölgesi olarak bilinen yaklaşık burun ön deliğinden 1 cm kadar içeride olan burun her iki deliğini ayıran “nazal septum” olarak adlandırılan bölgenin mukozasında görülür.
- Kalan yüzde 5-10’luk bölüm ise burun içinin arka kısımlarından gelir.
- Bu kanamalar direkt burun kaynaklı etkenlerle olabileceği gibi sistemik denilen ve tüm vücut fonksiyonları ile ilgili hastalıkların bir bulgusu da olabilir.
Çocuklarda çok sayıda neden kanamaya yol açabiliyor!
Çocuklarda kanamalara lokal nedenlerin yol açabileceğini belirten Dr. Titiz, bu nedenleri şu şekilde sıralıyor:
Çocuklada burun kanamalarının sık görülen nedenleri
- Burun travmaları (düşme, çarpma vb)
- Burun karıştırma (dijital travma)
- Sık ve uzun süreli burun spreyi kullanımı
- Burun enfeksiyonları
- Burun içine yabancı cisim sokulması
Daha nadir nedenler
- Çeşitli kimyasalların solunması
- Cerrahi sonrası ve burun içi anatomik bozukluklar (burun içi kemik kıkırdak eğrilikleri vb.)
- Çocukluk çağı burun kanamalarında burun tümörleri
Lokal faktörlerden burun tümörleri gibi sistemik olarak adlandırılan nedenler burun kanamalarının oldukça az bir bölümünü oluşturuyor. Bu nedenler arasında enfeksiyonlar, alerji, kanama ve pıhtılaşma bozuklukları, damarsal hastalıklar, çocukluk çağı yüksek tansiyon hastalığı, ilaç kullanımları ve yetersiz beslenme durumları da sayılabiliyor.
Erişkinlerdeki burun kanaması nedenleri
Erişkinlerde burun ön kısmından ziyade arka bölümlerinden olan kanamalar daha sık görülüyor.
- Yüksek tansiyona bağlı kanamalar
- Lokal ve sistemik ilaç kullanımlar
- Cerrahi uygulamalar sonrası nedenler
BURNUNUZ KANADIĞINDA NE YAPMANIZ GEREKİR?
Burun kanamasının günün herhangi bir saatinde yaşanabileceğine dikkat çeken Doç. Dr. Titiz kanama sırasında yapılması gerekenleri şu şekilde sıralıyor:
- Kişi ve hastanın yakınları öncelikle sakin olmalı.
- Hasta oturur pozisyonda baş öne hafif eğik şekilde burun ve ağız içi serin su ile yıkanıp temizlenmeli.
- Ardından burun kanatlarına iki parmak ile yaklaşık 3 dakika ara ara bası yapılarak beklenmeli.
- Burun içine peçete, kâğıt gibi materyaller sokulmamalı. Bu maddeler mukoza tahrişini artırıyor, kanmanın ve kanama bölgesinin genişlemesine neden oluyor. Ayrıca özellikle çocuklarda bu panik durumunda solunum yoluna kaçma riski taşıyor.
Bu önlemlerle kanamaların yüzde 80-90’ının kontrol altına alınabildiğini ifade eden Dr. Titiz, kanamanın uzaması durumunda hastanın en yakın sağlık merkezine başvurması gerektiğini hatırlattı.
Kanayan bölgeye tampon uygulanmalı
Sağlık merkezinde de kanama sırasında burun ve ağızın suyla temizlenip ilaçlı pamuk tampon ile bası uygulandığını anlatan Doç. Dr. Titiz şunları söyledi:
Bu işlemler bir KBB hekimi tarafından kısa bir sürede yapılır. Erişkin ve çocukların neredeyse büyük bölümünde kanama bu şekilde kontrol altına alınır. Bu sırada kanamaya neden olabilecek durumlar gözden geçirilerek kanamaya sebep olan durum içinde müdahale planlanabilir.
Doç. Dr. Titiz, çocukların büyük bölümünde burun ön kısmında olan kanamaların gümüş nitrat koterizasyonu sprey lokal anesteziklerle basitçe çözülebildiğini vurguluyor ve sözlerini şu şekilde sonlandırıyor:
"Kanamanın pamuk bası ile durmadığı özellikle erişkin hastalarda burun tamponu uygulaması yapılarak kanama yatıştıktan sonra burun kanamasına müdahale 1-2 gün sonra planlanabilmektedir. Erişkin hastalarda sık görülen bu durumun hastaya açıklanması, gerekirse hastaneye yatışı yapılarak takip edilmesi büyük önem taşıyor. Aktif kanaması olmayan tekrarlayıcı kanamalarda ise altta yatan nedene yönelik medikal tedaviler verilebilir ve önlemler alınabilir. KBB muayenesi yanında kan tahlilleri ve görüntüleme yöntemleri ile diğer branşlardan konsültasyon muayenelerinin yapılması gerekebilir"