Giriş
Buzların içindeki 1.5 milyon yıllık gizemi arıyorlar!
41 bin yılda bir buzul çağını yaşayan Dünya'da bu döngü nasıl 100 bin yılda bire çıktı? Bilim insanları, Antarktika'da yapılacak sondajda bu sorunun yanıtını arayacak, iklimin 1,5 milyon yıllık geçmişine ışık tutacak
Bilim insanları Antarktika'da Dünya ikliminin 1,5 milyon yıllık geçmişine ışık tutması umulan bir sondaj çalışmasına hazırlanıyor.
EPICA Ötesi adı verilen dört yıllık sondaj çalışmasında, bilim insanları Dünya'nın geçmişte yaşadığı buzul çağlarının neden sık sık tersine döndüğünü anlamaya çalışılacak.
3 KM BUZ KÜTLESİ ÇIKARILACAK
3 kilometrelik geniş bir alandan çıkarılacak silindir şeklinde bir buz kütlesinde geçmişten izler aranacak
Dört yıllık sondaj çalışması için gereken ekipman, 'Beyaz Kıta'nın en yüksek noktalarından birine kurulacak.
Yapılacak sondajla, silindir şeklinde 3 kilometre uzunluğunda bir buz kütlesi çıkarılacak.
-35 DERECE SOĞUKLARA DAYANACAK KAMP 2 YIL ÖNCE KURULDU
EPICA olarak anılan 'Avrupa'nın Antarktika'da Buz Sondajı Projesi'ne atıfla, çalışmalara "EPICA Ötesi" adı verildi.
Isının yaz aylarında bile -35 derecenin üzerine pek çıkmadığı doğu Antarktika platosundaki sondajı yapacak olan ekibin bölgede kalacağı kamp, iki yıl önce kuruldu.
Önümüzdeki çalışma sezonunun büyük bir kısmı gerekli sondaj altyapısının kurulmasıyla geçecek olsa da ekip en azından ilk 100 metrede sondaj çalışmalarını başlatmayı umuyorlar.
Böylece sondaj kuyusu buzkar olarak adlandırılan sıkışık kar tabakalarını aşarak, bilim insanlarının asıl ilgilendiği, buz tabakalarının derinliğine inmiş olacak.
BUZDAN GEÇMİŞ YILLARA AİT İKLİM BİLGİLERİ ALINACAK
Antarktika'nın derin buz tabakasında ufak hava kabarcıkları bulunuyor. Kabarcıklara hapsolan hava, atmosferin tarihte izlediği seyri adeta bir fotoğraf gibi gözler önüne seriyor.
Bilim adamları buna bakarak karbondioksit ve metan gibi ısı tutma özelliğine sahip gazların düzeyini okuyabiliyorlar.
Gazların etrafındaki su-buz moleküllerinin incelenmesi, buz oluşmasına neden olan kar yağışı sırasındaki hava sıcaklıkları hakkında da fikir veriyor.
Araştırmacılar ilk EPICA projesinde yaptıkları sondajla 800 bin yıl öncesine kadar geçmiş iklim ısılarını ve atmosferdeki karbondioksit oranlarını ortaya çıkarmışlardı.
HER 100 BİN YILDA BİR YAŞANAN İKLİM DÖNGÜLERİ
Bulguları, iklim konusunda son yılların en önemli araştırma sonuçlarından biri oldu.
Buna göre, karbondioksit ile ısı değişimi aynı yönde ilerliyor, Dünya buzul çağına girip ısılar düştükçe atmosferdeki sera gazları da azalıyor, iklim tekrar ısınınca buna paralel olarak karbondioksit gazı da artıyordu.
Bu döngüler kabaca her 100 bin yılda bir, büyük olasılıkla dünyanın yörüngesindeki ufak oynamalara bağlı olarak değişiyordu.
İPUÇLARI 1,5MİLYON YIL GERİYE GÖTÜRECEK
Okyanus dibinden alınan örnekler ise daha da gerilere gidildiğinde buzul çağı döngüsünün 41 bin yılda bir olduğunu göstermişti. Bu muhtemelen dünyanın kendi ekseni üzerindeki hareketlerinden kaynaklanıyordu.
41 bin yıllık döngü nasıl olup da 100 bin yıllık döngüye evrildi, kimse emin değil.
Yeni EPICA Ötesi Projesi'nde çalışan bilim insanları işte tam da bu gizemi aydınlatmayı umuyor.
Sondajla çıkarılacak buz silindiri, iklim tarihi hakkında bilinenleri 1,5 milyon yıl gerisine kadar götürecek ipuçları bulundurabilir.
BBC Türkçe