Giriş
D vitamini kaynağı besinler
D vitamini yağda çözünebilen ve vücutta depolanabilen sterol grubundan bir vitamindir. D vitamininin en önemli kaynağı güneş ışınlarıdır. Beslenme ile birlikte bitkisel ve hayvansal gıdalardan da az miktarda sağlanabilir. Kemik kas eklem fonksiyonlarında sinir sisteminin çalışmasında bağışıklık sisteminin kuvvetli olmasında D vitamini çok önemli role sahiptir.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NASIL ANLAŞILIR?
Bazı insanlarda D vitamini eksikliği bulunmasına rağmen herhangi bir belirti görülmeyebilir. Eksiklik bazen yorgunluk, genel vücut ağrısı gibi bazı belirtilere neden olur.
Ciddi eksikliklerde ise kemik ağrısı ve yürümekte zorluğa neden olan kuvvet kaybı ortaya çıkar. Ek olarak bağışıklık sisteminin görevini yerine getirememesi nedeniyle enfeksiyon sıklığında artış görülür. El ve ayak bilekleri, omuz eklemeleri ve parmaklarda ağrı, değişken ruh hali, depresyon, uykusuzluk, baş ağrısı, saç dökülmesi gibi belirtiler de bulunabilir.
Yetişkinlerde uzun süreli D vitamini eksikliği; kemik erimesi, kemik yapısında bozukluk, kas güçsüzlüğü ve düşme riskinde artışa neden olur. Çocuklarda ise raşitizm adı verilen rahatsızlığa yol açar. Raşitizm, çocuklarda genellikle aşırı ve uzun süreli D vitamini eksikliğinden dolayı kemiklerin yumuşaması ve zayıflaması olarak tanımlanır.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NEDEN OLUR?
Pek çok sebeple D vitamini eksikliği ortaya çıkabilir. Bu sebeplerden bazıları şunlar:
Yeterli güneş ışığı almamak, D vitamini eksikliği nedeni olabilir. Oysa güneş ışığına doğrudan ve yeterince maruz kalan deride vücutta ihtiyaç duyulan tüm D vitamini karşılanabilir.
Takviye olarak D vitamini kullanmamak diğer bir eksiklik nedenidir çünkü sadece diyetle alınan yiyeceklerle vücudun ihtiyacı olan miktarı karşılamak oldukça zordur.
Vücutta gebelik, obezite gibi nedenlerle artmış ihtiyaç, D vitamini eksikliğini tetikleyebilir.
Bazı bireyler ise eksiklik geliştirmeye daha yatkındır. D vitamini eksikliği için risk grubunda yer alanlar:
Koyu ten rengine sahip bireyler. Ten renginiz koyulaştıkça aynı miktar güneş ışığına maruz kalan daha açık tenli bireylere göre vücutta daha az D vitamini üretilir.
Gün içerisinde zamanının büyük kısmını kapalı alanlarda geçiren kişiler. Örneğin; hastane personeli, gece çalışanlar ya da çeşitli nedenlerle evden çıkamayanlar
Yaş ilerledikçe cilt incelir, dolayısıyla D vitamini üretimi azalır. Dolayısıyla ileri yaştaki insanlar da risk gubundadır.
Anne sütü ile beslenen ve D vitamini takviyesi verilmeyen bebekler de risk grubundadır. Bebek ya da anne takviye almıyorsa yüksek oranda risk taşır.
Gebeler
Aşırı kilolu bireyler
D VİTAMİNİ İÇEREN BESİNLER NELER?
D vitamini balık özellikle ton balığı, süt, yumurta, tahıllı gıdalar ve mantarda bulunur. Yine peynir, tereyağı, yoğurt, kefir D vitamini içeren gıdalardır. Beslenme yoluyla alınan D vitamini karaciğer ve böbreklerde aktif hale getirilir ve etkisini aktif formuyla gösterir.