Giriş
Dil kabarmasına ne iyi gelir, neden olur? Dil kabarması nasıl düzelir, nasıl geçer?
Dil kabarması, dil kökünde oluşan kabarcıklar nedeniyle olur. Dil kabarması pek çok nedenle olabilir. Dilin ısırılması, dilde yaralanma veya fazla şekerli, asitli, ekşi yiyecekler yeme sonucunda birkaç günde geçebilecek nedenlerle olabileceği gibi, immün sistemin zayıflaması, yetersiz beslenme veya kötü beslenme gibi sorunlar veya mantar, enfeksiyon, alerji, sigara kullanımı nedenlerle de olabilir. Dil kabarması tedavisi, nedene göre yapılır. Ancak dil kabarması bazı durumlarda önemli hastalıkların belirtisi de olabilir.
Dil kökünde oluşan kabarcıklar halk arasında dil kabarması olarak nitelendirilir. Dilde kabarcık, dil kabarması sık görülebilen bir sorun olmakla birlikte genellikle çok ciddi soruna neden olmaz. Ancak bazı kabarcık oluşumları ciddi sağlık sorunlarına bağlı olarak da gelişebilir.
Dil kökündeki kabarcıklarla fungiform papilla adı verilir. Bunlar dilin üzerindeki küçük yapılardır. Sağlıklı bir kişide bu yapılar dilin tamamı ile aynı renktedir ve normalde ayırt edilmezler. Bu yapılar yemek yemeyi kolaylaştırma gibi bazı görevlere sahiptir. Burada dilimizin sıcak-soğuk ayrımını yapmaya yarayan veya tat almayı sağlayan reseptörler bulunur. Ancak bazı durumlarda bu yapılar genişleyebilir, büyüyebilir.
Kabarcıklar belli bir süre boyunca eski haline dönmüyorsa, büyümeye ve yayılmaya devam ediyorsa, yemek yemek zorlaşıyorsa mutlaka bir uzman doktora başvurmak gerekir.
DİL KABARMASI NEDEN OLUR?
Dil kabarması farklı nedenlerle olabilir. Dilin ısırılması, dil yaralanmaları; geçici lingual papillit gibi strese, beslenmeye ve hormonlara bağlı kabarmalar; birkaç günde geçen dilin tahriş olmasına neden olabilecek aşırı şekerli, ekşi, tuzlu veya asitli yiyecek tüketimi gibi daha hızlı bir şekilde iyileşen dil kabarması nedenlerinin yanı sıra daha ciddi sağlık sorunları da dilde kabarmaya yol açabilir.
DİLDE KABARMANIN GEÇİCİ NEDENLERİ
Dil yaralanması: Dil bölgesinde yaralanma meydana gelirse, vücudun diğer bölgelerinde olduğu gibi hasarlanan bölgede şişlik oluşabilir. Bu şişlik kabarma hissine yol açar. Dili yanlışlıkla ısırmak, çok sıcak veya çok soğuk bir şey içmek/yemek sık görülen dil yaralanması nedenleri arasında sayılabilir.
Aft: En sık ağız içi yara türlerinden biri aftlardır. Bu lezyonlar dudakların iç kısmında veya dil üzerinde oluşabilir. Renkleri kırmızı, beyaz veya sarı olabilir. Bu yararlar genellikle ağrılıdır. Aftlar, herhangi bir tedavi uygulanmasa bile 7-10 günlük süre zarfında kendiliğinden iyileşir. Aft tedavisinde temel olarak ağrının kontrol altına alınması ve iyileşmeye hız kazandırmak amaçlanır. Aftın derecesine göre anestezik, antiseptik veya anti-inflamatuar sürme tedavileri uygulanır. Bu süre boyunca sıcak, asidik, tahriş edici gıdalar tüketilmemelidir. Ayrıca asitli, baharatlı, çok sıcak gıdalar tüketmemek, bol miktarda sebze ve meyve yemek, daha sağlıklı beslenmek ve sigara içmemek yerinde olacaktır. Ayrıca doktorun önerdiği bazı gargaralar yapılır, düzenli olarak reçeteli krem sürülür.
Alerji: Besin alerjileri dilde kabarmaya ve dilde şişmeye yol açabilir. Tüm dilin aniden şişmesi ise anafilaksi adı verilen ağır bir alerjik tablodur. Acil müdahale gerektirir. Bu nedenle hemen doktora başvurmak gerekir.
DİLDE KABARMANIN GEÇİCİ NEDENLERİ
Enfeksiyonlar: Ağız veya dil bölgesindeki enfeksiyonlar da dilde kabarmaya veya ağrıya yol açabilir. Isırma sonucu dilde enfeksiyon görülme riski artar. Çünkü sağlıklı bir ağızda dahi pek çok bakteri bulunur. Dilde ağrılı kabarlıklık ve ateş varsa, ağır enfeksiyon riskine karşı sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.
Pamukçuk: Dilde oluşan bir mantar enfeksiyonu olan pamukçuk özellikle bebeklerde ve yaşlılarda görülür. Ayrıca astım tedavisi için steroid inhaler kullananlar, ağız kuruluğu sorunu olanlar veya immün sistemi zayıf kişilerde de pamukçuğa daha sık rastlanır. Pamukçuk, dilde beyaz yama şeklinde lezyonlara yol açar. Dilde pamuksu bir his oluşabilir.
Dilin tahiş olması: İrritasyon olarak da tanımlayabileceğimiz bu durum bazı beslenme hataları nedeniyle olur. Şeker, ekşi veya asitli besinler ağız içindeki yapıları tahriş eder. Bu tür besinlerin tüketimi dilde birkaç gün süren kabarıklığa yol açabilir.
Geçici lingual papillit: Dilin üzerinde yer alan küçük kabarcıklara papilla denir. Geçici inflamasyonlada dil üzerinde kırmızı veya beyaz renkli kabarcıklar oluşur.
Geçici lingual papillit nedenleri
- Stres
- Hormonal değişimler
- Bazı besinler
DİLDE KABARMANIN ÖNEMLİ NEDENLERİ
Dilde kabarmaya bazı önemli virüs veya bakteriye bağlı enfeksiyonlar veya hastalıklar da yol açabilir. Bunlardan bazıları oral herpes, sifiliz gibi bulaşıcı enfeksiyonlar, verem gibi hastalıklardır.
Oral herpes: Toplumda sıkça görülen viral enfeksiyon herpes simpleks virüsü (HSV) nedeniyle oluşur. Kimilerinde hiçbir belirtiye neden olmazken, bazı kişilerde kendini dudak çevresinde uçuk olarak gösterebilir. Herpes virüsü dudak çevresi dışında dilde, diş etlerinde de uçuk çıkmasına yol açabilir. Bu lezyonlardan bazıları ağrılıdır. Uçukların geçişi bir haftayı bulabilir. Bulaşıcı olan oral herpesin bulaşması için lezyon olan bölgeye direkt temas veya tükürük yeterlidir.
Sifiliz: Hayayı tehdit edebilecek ölçüde ciddi bir komplikasyona yol açabilecek bakteriyel bir enfeksiyondur. Ancak tedavisi mümkündür. Sifiliz enfeksiyonun erken belirtileri arasında dilde yara oluşumu bulunur. Sağlıklı kişilerin cinsel ilişki sırasında partnerindeki sifiliz yarasına temas etmes, enfeksiyonun başka kişilere de bulaşmasına yol açar. Bakteri, uzman doktora başvurularak uygun ilaç tedavisi ile tedavi edilebilir.
Tüberküloz: Halk arasında verem adı ile bilinen bu hastalık çoğunlukla akciğerleri etkileyen bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu hastalıkta dil de dahil olmak üzere vücudun farklı bölgelerinde yaralar oluşur. Tüberküloza bağlı dil yarası son drece nadir görülse de bazı kişilerde enfeksiyonun ilk belirtisidir.
Kanser: Nadir görülese de dilin arkasında, dil kökündeki kabarcıklar kansere de işaret ediyor olabilir. Ancak burada önemli bir ayrım vardır. Kabarcık dilin kenarında yer alıyorsa, ağrı oluşturmuyorsa ve nispeten sert bir yapıdaysa, bu kabarıklığın kanser belirtisi olma ihtimali vardır. Bu nedenle dilde kabarıklığın takip edilmesi gerekir. Kabarıklık 2 haftadan uzun süredir devam ediyorsa, bir doktora başvurmak ve incelenmesini sağlamak faydalı olacaktır.
DİL KABARMASINA NE İYİ GELİR?
Dilde kabarma sorunu tedavisi lezyona bağlı olarak değişir. Pamukçuk için antifungal ilaçlar ile tedavi edilirke, ağız içinde bakteriye neden olan enfeksiyonlarda da bakteriye uygun antibiyotikler kullanılır. Geçici lingual papillit gibi durumlar doğru beslenme ve stresin azaltılması ile kendiliğinden geçer ancak herpes gibi bazı enfeksiyonların tamamen tedavi edilmesi mümkün değildir. Ancak kullanılacak antiviral ilaçlar hastalığın tekrar ortaya çıkma riskini azaltır.
Diyabet, bağışıklık sistemini zayıflatan bazı hastalıklar dilde kabarıklık türü yara oluşumlarına zemin hazırlayabilir. Bu nedenle bu tür hastalıkların kontrol altına alınması gerekir.
Dilde kabarıklık, ülser türü durumlarda dilin daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabilecek bazı uygulamalar bulunur. Burada amaç, yaraya bağlı ağrı hissini azaltmak, dili rahatlatmak ve daha hızlı iyileşmesini hızlandırmaktır. Sağlıklı beslenme ve doğru ağız bakımı ilk kuraldır.
Dilde kabarma sorununa karşı beslenme: Bu dönemde baharatlı, tuzlu, ekşi ve asitli besinler tüketmemek gerekir. Çünkü bu tür besinler dilin tahriş olmasına yol açar. Ayrıca çok tuzlı cips gibi yiyecekler de dilde yaralanmaya yol açabilir. Yara iyileşene kadar şeker tüketimi de önerilmez.
Bu dönemde aynı zamanda sigara içilmemesi gerekir. Çünkü sigara tüketimi iyileşmeyi yavaşlatır, aynı zamanda tahrişi azaltır.
Dil kabarması sorununda ağız içini temiz tutmak gerekir. Dişleri düzenli fırçalamak, diş ipi ve ağız çalkalama suyu ile tam hijyen sağlamak ağız içi enfeksiyonların çoğalmasını engellemeye yardımcı olur.
Ayrıca bazı gargara yöntemleri de dil kabarmasının iyileşmesini hızlandırır. Sizin için gargara için en uygun uygulamaları anlattık.
DİL KABARMASINA KARŞI GARGARA YÖNTEMLERİ
- Tuzlu su ile gargara enfeksiyon azaltmaya yardımcıdır. Yara iyileşmesini hızlandırır. Gargara ölçüsü bir su bardağı ılık suya yarım çay kaşığı tuz şeklindedir. İyice çalkaladıktan sonra tükürmek gerekir.
- Adaçayı ile gargara yapmak iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur. Çayı demledikten sonra soğutun ve gargara yapın. Ardından tükürün.
- Papatya çayı ile gargara da dildeki yaraların sönmesini, hafiflemesini sağlar. Papatya çayı demledikten sonra soğutun ve bu soğuk çay ile gargara yapın. Ardından mutlaka tükürün. Kesinlikle yutmayın.
- Yaraya bal sürmek de halk arasında bilinen uygulamalardan biridir. Ancak burada balın kaliteli olması gerekir. Bal, aynı zamanda dilde yanmaya karşı da iyi gelir. İyileşmeyi hızlandırır.
DİLDE KABARCIK NASIL DÜZELİR?
Dilde kabarcık pek çok farklı nedenle ortaya çıkabilir. Bu kabarcıklar basit besin tahrişlerinden kaynaklanabileceği gibi, ciddi virüs veya bakteri enfeksiyonlarından dolayı olabilir. Aynı zamanda bazı hastalıkların ilk belirtileri arasında dilde kabarma görülebilir. Akut bir sorun olan hemen müdahale edilmesi gerektiren alerjilerin dışında dilde kabarmaya yol açabilen hastalıklara karşı bir doktor görüşü almak faydalı olacaktır.