Giriş
Dürümün başkentinde keşfedildi! Dünyada eşi benzeri çok az: 2 milyon yıl önceye ait, resmen tarihe ışık tutuyor
Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinde yol yapım çalışması sırasında ortaya çıkan doğa harikası ve dünyada eşi benzerine çok az rastlanan bazalt sütunlar bulundu. Keşfin ardından pek çok kişi bu sütunların ne zamana ait olduğunu merak etti. İşte tüm detaylar...
Karayolları ekipleri tarafından yapımı devam eden Siverek-Kahta Karayolu çalışmalarının 30'uncu kilometresinde ortaya çıkan bazalt sütunların, bölge turizmi açısından önemli bir rol oynaması bekleniyor. Bölgede keşfedilen sütunlar ise pek çok kişinin dikkatini çekiyor. İşte merak edilenler...
DÜNYADA EŞİ BENZERİ ÇOK AZ
Dünyada eşi ve benzerine çok az rastlanan bu sütunlar, UNESCO tarafından Kuzey İrlanda'da 12 metre yüksekliğe sahip ve sayıları 40 bini bulan benzer sütunlar olarak 1986 yılında Dünya Mirası listesine alındı.
MANİSA'DA DA BENZERLERİ VAR
Türkiye'de ise Manisa'da Kula-Salihli'de bulunan benzer sütunlar, bölge jeopark alanı olarak ilan edilmişti. Bölge sakinleri ve vatandaşlar, dünyada ender görülen doğa harikası bu sütunların bulunduğu bölgenin bir an önce jeopark ilan edilip, yakınında devam eden karayolu çalışmasının sütunlara zarar vermemesi için çalışmaların yapılmasını istedi. Karayolunda yolculuk yapan birçok sürücü ve vatandaş, taşların önünde araçlarını durdurarak hatıra fotoğrafı çekiyor.
RASTLANTI SONUCU KEŞFEDİLDİ
Bir gezi esnasında rastlantı sonucu taşları gördüğünü ve araştırdıktan sonra, bu taşların benzerinin dünyada az rastlanan volkanik bazalt sütunlar olduğunu tespit ettiklerini belirten Mehmet İlyas Gizligöl, bunların en az 2 milyon yıllık olduğunu söyledi. Gizligöl, “Birkaç gün önce Fırat Nehri ve Takoran bölgesine turistik amaçlı bir gezi düzenlemiştik. Bu esnada bu taşlar dikkatimi çekti. Elbette, değişik köşebentler olması daha fazla dikkatimi çekti; bazılarının 10 metre uzunlukta olması çok daha ilgimi çekti doğrusu. Arkadaşlarla fotoğraf çektik, internet üzerinde biraz araştırdık; dünyada örnekleri var mı yok mu diye, çünkü sanki insan eliyle yapılmışlar gibiydi. İnternetten yaptığımız kısa bir araştırmada, dünyada 4-5 yerde görülen ve bazı yerlerde UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak korunmaya alınan doğal oluşumlar olan bazalt sütunlar olduklarını öğrendik. 2 milyon yıl önce Karacadağ volkanının patlamasından oluşmuş, lavların belli jeolojik süreçler sonrasında bu konuma gelmişler. Kültür turizmi ve jeoturizm açısından çok önemli bir bölge ve bu bölge acilen koruma altına alınmalıdır. Durumu Urfa Valiliği, Siverek Kaymakamlığı ve Belediyeye bildirdik. Sağ olsun ilgilendiler, bölgede yapılan yol çalışmasını geçici olarak durdurdular. Ayrıca Harran Üniversitesi Coğrafya Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mehmet Şahin Alp, burayla ilgili hemen bir rapor hazırladı. Bu bölgenin korunmaya değer olduğunu ve korunması gerektiğini, bunu devletin diğer kurumlarıyla paylaştı. Mutlaka yol çalışmasının bir an önce durdurulması ve konunun uzmanları tarafından ÇED raporu hazırlanması gerektiğini söyledi. Burasının turizm açısından büyük bir potansiyel olacağını düşünüyoruz. Lokasyonu da çok önemli; hemen yanında Tokoran bölgesi, Nemrut Dağı'na giden yol üzerinde, Adıyaman ve Siverek havaalanlarına 70 kilometre uzaklıkta olması büyük bir ilgi toplayacaktır” dedi.
YOLDA GİDERKEN DİKKAT ÇEKTİ
Yoldan giderken taşların dikkatini çektiğini söyleyen bir vatandaş da, “Bugün çocuklarla beraber Nissibi Köprüsü'ne giderken, daha önce sosyal medyada bu taşları görmüştüm. Önünden geçerken bu taşların olduğunu fark ettim, gerçekten çok ilgimi çekti. Hem bu kadar doğal durup hem de bu kadar doğallıktan uzak gibi görünen bu taşlar gerçekten çok ilgi çekici. Kendim de aynı zamanda heykeltıraşım, bu taşların böyle altıgen şeklinde olmaları gerçekten ilgi çekici, çok dikkat çekici. Umarım bunlar hak ettiği yeri bulur ve Siverek'imize turizm açısından bir getirisi olur” dedi.
BAZALT SÜTUN NEDİR?
Bazalt sütunları, volkanik kökenli bazalt lavlarının özel koşullar altında kristalleşmesi sonucu oluşan doğal yapılar olarak bilinir. Bu sütunlar, genellikle büyük volkanik patlamalar sonrası lavların soğuması ve katılaşması sürecinde meydana gelir. Soğuma sırasında, bazalt lavlarının içindeki mineral bileşenler birbirine bağlı kristaller oluşturur ve bu kristaller belirli bir düzen içinde büyür. Bu büyüme, genellikle altıgen veya çokgen şeklinde sütunlar şeklinde ortaya çıkar.
Bazalt sütunlarının oluşumu, genellikle lavların aniden soğumasıyla gerçekleşir. Lavlar yer yüzeyine çıktığında sıcaklık çok yüksek olup, lavlar yavaşça soğuyarak katılaşır. Bu soğuma sürecinde, lavların içinde bulunan silikat mineralleri kristalleşir ve bu kristallerin genişleme ve büzülme eğilimleri nedeniyle çatlaklar oluşur. Çatlaklar, genellikle altıgen veya beşgen sütunların ortaya çıkmasına neden olur. Bu sütunlar, belirli bir düzen içinde paralel olarak sıralanır ve görsel olarak etkileyici yapılar oluşturur.
İzlanda'daki Reynisfjara plajı ve Güney Kore'deki Jeju Adası'ndaki basalt sütunları da dünya çapında ünlü örneklerdir. Bu doğal yapılar, hem estetik açıdan hem de jeolojik süreçler açısından büyük ilgi görmektedir.