Giriş
Enerji içeceği içenlerin bilmesi gerekenler
Enerji içeceği birçok kişinin tercih ettiği içeceklerden birisi. Özellikle uzun yola çıkanlar, sınava çalışanlar, uykusuz kalanlar ya da yorgun hissedenler hemen enerji içeceğine sarılıyor. Fakat enerji içecekleri tahmin ettiğiniz kadar masum değil. Enerji içeceği içildiğinde vücudumuza neler oluyor? İşte, enerji içeceğinin zararları ve etkileri...
Yorgun ve halsiz hisseden birçok kişinin tercih ettiği enerji içeceği, günü kurtarsa da ileriye dönük ciddi zararlar verebiliyor. Onkolog Dr. Yavuz Dizdar, enerji içeceği hakkında merak edilenleri anlatıyor.
Dublin St James Hastanesi’nin yaptığı araştırma, sebebini açıklar nitelikte: Yalnızca 2 kutu enerji içeceği bazı atardamarları genişleterek kan basıncını düşürüyor, bu da kalbin durmasına sebep olabiliyor.
ENERJİ İÇECEĞİ NEDİR? İÇERİĞİNDE NELER VAR?
Enerji içecekleri denen ürünler hayatımıza son on yıldır girdi. Amerika’daki tarihleri de çok eski değil. Bunlar esas olarak kafein ve taurin içeriyorlar ama başka başka maddelerin tek başına ya da bileşik olarak kullanıldıkları biçimleri de var. Bu maddeler metabolizma ve beyin işlevinde yapay bir yükselmeye neden oluyorlar. O nedenle özellikle aklınca daha çok enerji gerektiğini düşünenlerce ya da yeterince dinlenilemediğinde uyanık kalabilmek amacıyla tercih edilirler. Ancak bu elbette yapay ve karşılıksız bir metabolik artıştır. Bir cins deşarj olarak kabul edebilirsiniz, sonrasında daha yoğun bir tükeniklik hissiyle sonuçlanır.
ENERJİ İÇECEKLERİNİN ZARARLARI NELERDİR?
Bu ürünler de pek çok benzeri gibi piyasaya sağlık etkileri araştırılmaksızın verildi. Bunun bir nedeni içerikteki maddelerin doğal ve makul sınırlarda olduğunun zannedilmesi. Oysa bir süre sonra, yoğun kullanımda anlaşıldı ki özellikle kalp ileti sistemiyle etkileşiyorlar. Geçen sene yayınlanan bir değerlendirme, enerji içeceğine bağlı olduğu düşünülen ölümlerin sayısının giderek arttığını anlatıyor. Kalp yetersizliklerinden tutun, kapakçık sorunlarına kadar pek çok yan etki bildirilmiş. Elbette olası böbrek ve karaciğer hasarları da var ama en hafif yan etki kalp ileti sisteminin bozulması.
“ALKOLLE BİRLİKTE TÜKETİLMESİ ANİ ÖLÜMLERE NEDEN OLUYOR.”
Kafein bu tür içeceklerde zaten var, ek kafein alırsanız etki ağırlaşacaktır. Ama alkolle olan etkileşim çok yönlü, alkol bu içeceklerdeki maddelerin toksik etkisini katlıyor. Ancak işin ironik tarafı, bu içeceklerin de alkolün depresyon etkisini azaltmak amacıyla tüketilmeleri. Dolayısıyla bir kısır döngü ortaya çıkıyor. Alkol zaten kalbin iletim sistemini bozar, buna kafein ya da diğer uyaranların etkisi eklenince tablo ağırlaşıyor. Bildirilmiş ani ölümler genellikle alkolle birlikte kullanımla ilişkili bulunmuş.
NE GİBİ RAHATSIZLIKLARA SEBEP OLABİLİR?
Dediğimiz gibi öncelikli şüpheler kalbe yoğunlaşıyor, kalp yetersizliği bunlardan biri. İleti bozuklukları ve kalp yetersizliği, olasılıkla kalbin içyapısı da etkileniyor. Zira kalp kapakçıklarının yapısının bozulması iç iskelete işaret eder. Ancak bu diğer sistemlerin etkilenmediği anlamına gelmez. Zira sürekli bir uyarılma söz konusu, bu kan basıncı ve nabız artışına neden oluyor. Bu durum uzun süre sürdürülemez, damar sistemi, özellikle de aort yapısı bozuluyor. Ancak şunu da unutmayın, enerji içecekleriyle ilgili bildirimler yeni yeni ortaya çıkmakta, bu sayının çok fazla artacağına işaret eder.
KİMLER İÇİN DAHA TEHLİKELİ?
Elbette gençler için daha çok riskli, zira bunların zararsız olduğunu sanıp çok miktarda içebiliyorlar. Üstelik bu yaş grubunda yaşam hızlı, ders çalışmak ve sınav baskısı da var. Öğrenciler uykusuzlukla mücadele etmenin, performansı artırmanın en kolay yolunu enerji içecekleri olarak görmek eğiliminde. İşin içine bir de sportif performans gibi konular girdiğinde iş daha karmaşık hale geliyor.
18 YAŞ ALTI İÇİN NE GİBİ TEHLİKELER BARINDIRIYOR?
Bu tür içeceklerin bir cins hiperaktivite yarattıkları zaten biliniyor, ne var ki uzun süreli kullanımda başka ne sakıncalar ortaya çıkacağı açık değil. Öyle ya da böyle kafein bile olsa sonunda tolerans gelişir, yani içmeye başlanıldığı dönemdeki ilk etki elde edilemez. Bu ister istemez doz artışıyla sonuçlanır. Damar sorunlarının ortaya çıkışı olasılıkla bu dönemi bulur. Bildirimlerin artmasının bir nedeni dikkatlerin daha yeni bu tarafa çekilmesi, diğer nedeni ise elbette birikici etki. Bu noktada alkolle etkileşimden henüz bahsetmedik bile.
“YAŞ SINIRLANDIRMASI ŞART”
Bir yaş sınırı konması şart. Nikotin içeren ürünlerde nasıl yaş sınırı aranıyorsa bunlarda da geçerli olmak zorunda. Okul kantinlerinde satışı düzenlenmek zorunda, zira bu noktada gazlı-gazsız içecek tartışmasından enerji içecekleri sıyrılarak avantaj kazanıyorlar. Ama en önemli nokta reklamların serbest olması, nitekim pazar büyüdü ve şirketlerin bunun için harcayacakları iyi bütçeleri var. En azından üzerine uyarı konması gerekli görünüyor.