Giriş
Ev sahibi-kiracı anlaşmazlıklarında yeni perde! Depozito yetmedi senet istiyorlar
Ev sahibi-kiracı anlaşmazlıklarında şimdi de depozitoya ek olarak senet perdesi açıldı. Yasal olarak 3 kira bedeli kadar depozito alma hakkı bulunan ev sahipleri, bunun yanında evdeki ankastre gibi demirbaşlar için ‘teminat senedi’ istemeye başladı. Kabul etmeyene evi kiralamıyorlar.
Yükselen kiralar nedeniyle ev sahibi-kiracı anlaşmazlıkları her gün yeni bir boyut kazanıyor.
Ev sahipleri kiralar olağanüstü yükselince, önce ara zam ve yüzde 25 olarak uygulanan yasal sınırın üzerinde zam gibi taleplerle kiracılarının kapılarını çalmış, talepleri karşılanmayanlar tahliye baskısına yönelmişti.
Tarihsiz imzalanan tahliye taahhütnamelerini işleme koyma, ihtiyaç nedeniyle dava açma gibi örneklerin yanı sıra kiracılarına zor kullanan ev sahipleri de gündeme gelmişti.
3 AYLIK BEDEL YASAL
Borçlar Kanunu’na göre, ev sahipleri kiracılarından 3 aylık kira bedelini geçmemek üzere depozito olarak adlandırılan güvence bedelini alabiliyorlar. Yasal sınır bu. Paranın dışında çek, senet gibi kıymetli evrak da kararlaştırılabiliyor. Depozito olarak para veya kıymetli evrak verilmesi kararlaştırılmışsa kiracı, kiraya verenin onayı olmaksızın çekilmemek üzere, parayı vadeli bir tasarruf hesabına yatırmak, kıymetli evrakı ise bir bankaya depo etmek zorunda.
Ancak yaklaşık 3 yıldır yürürlükte olan banka kuralını uygulayan yok denecek kadar az. Depozitolar yine elden verilmeye devam ediliyor. Özetle kanunda, depozitonun 3 kira ile sınırlı olduğu ve bankaya yatırılması zorunlu olduğu belirtiliyor.
TALEP EDİLEMEZ
Son dönemde ev sahiplerinin kiracılarından boş tahliye taahhütnamesi almalarının yanı sıra bir de teminat senedi istediğini söyleyen Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Hanife Emine Kara, “Ev sahipleri, kiracılardan teminat senedi istemelerinin gerekçesi olarak kiralanandaki ankastre mutfak gibi ekipmanları ve bu ekipmanlara kiracının zarar verme ihtimalini gerekçe olarak gösteriyor.
Ancak dikkat edilmesi gereken husus, hem nakit tutar hem de kıymetli evrak olarak verilebilen güvence bedelinin toplamda 3 aylık kira bedelini geçemeyeceğidir. Yani ev sahipleri kiracılardan 3 aylık kira tutarında nakit depozito aldı ise ayrıca bir senet talep edemez” diye konuştu.
NASIL GERİ VERİLİR?
* Banka, depozitoyu ancak iki tarafın rızasıyla, icra takibinin kesinleşmesiyle ya da kesinleşmiş mahkeme kararına dayanarak geri verebilir. Kiraya veren, kira sözleşmesinin sona ermesini izleyen üç ay içinde kiracıya karşı kira sözleşmesiyle ilgili bir dava açtığını veya icra ya da iflas yoluyla takibe giriştiğini bankaya yazılı olarak bildirmemişse banka, kiracının istemi üzerine güvenceyi geri vermekle yükümlüdür.
* Eğer depozito elden verilmişse, mülk sahibi sözleşme sonunda kiracıya, sözleşmelerinde belirtildiği şekilde depozitoyu iade etmelidir. Kiracının depozito bedelini tam alması için hiçbir borcu kalmaması ve evde olağan eskime dışında bir hasar bırakmaması gerekir. Kiracı, mülke zarar vermemesine ve sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmesine rağmen depozito bedelini geri alamıyorsa ya da kesinti yapılıyorsa ev sahibi aleyhine icra takibi başlatabilir.
ZARAR BÜYÜKSE NE YAPILIR?
Eğer kiracı eve ya da demirbaşlara zarar vermişse ev sahibi, depozitoyu bu zararları gidermek için kullanabilir. Bu zararların karşılanması için gereken tutar, depozito bedelinden azsa kalan bakiye kiracıya geri ödenebilir. Ancak, kiracı depozito bedelinden daha fazla tutarda bir hasar bırakmışsa, ‘teminat senedi’ almak yerine yine Borçlar Kanunu’nda belirtilen yöntemleri izlemek gerekir.
* Buna göre, ev sahibi, (kiracı halen evde yaşıyorsa) kiralanana zarar veren kiracıya bir ihtar göndererek en az 30 gün süre içerinde aykırılığın giderilmesini talep etmeli. Eğer verilen bu sürede aykırılıklar kiracı tarafından düzeltilmezse bu, tahliye nedeni olur.
* Tahliye sağlandıktan sonra zararın tazmini kiracıdan istenilecekse önce zarar bir delil tespit davasıyla tespit ettirilir. Depozito bu zararı karşılamaya yetmezse icra takibi başlatarak veya dava açarak kiracıdan bakiye tutar talep edilebilir.