Giriş
Ev sahipleri için kritik hafta! Bilmeden ödüyoruz ama 5 yıl geriye dönük iade almak mümkün! İşte şartları
Ev, arsa, arazi, işyeri gibi milyonlarca gayrimenkul sahibini ilgilendiren emlak vergisinde 2024 yılının ilk taksit ödeme dönemi 1 Mart itibarıyla başlamıştı, ödemeler 31 Mayıs’a kadar devam edecek. Yani sayılı günler kaldı. Verginin ikinci taksit ödemeleri ise kasım ayı boyunca yapılacak. İsteyen iki taksiti peşin olarak ödeyebiliyor. Emlak vergisini, gayrimenkulün maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa taşınmazı malik gibi kullananlar ödemekle yükümlü. Merak edilen soruları yanıtladık...
1- Vergi hesabı nasıl yapılıyor?
Emlak vergisi değeri, belediyelerde 4 yılda bir toplanan takdir komisyonlarınca belirleniyor. En son 2022-2025 yılları için değerler belirlendi. Ara yıllarda rayiç bedele yeniden değerleme oranının yarısı ekleniyor. Yeniden değerleme oranı yüzde 58.46 olarak açıklanmıştı. Buna göre bu yıl yüzde 29.23 artış oldu. Yeniden değerleme oranının eklenmesiyle emlak vergi değeri ortaya çıkıyor. Çıkan sonuçta 1.000 liraya kadar olan değer dikkate alınmıyor. Büyükşehir sınırlarındaki konutlarda ortaya çıkan bu vergi değerinin binde 2’si, büyükşehir olmayan yerlerde ise binde 1’i hesaplanıyor. İşyerlerine ait değerin büyükşehirlerde binde 4’ü, diğer illerde binde 2’si, arsaların büyükşehirlerde binde 6’sı, diğer illerde binde 3’ü, arazilerin büyükşehirlerde binde 2’si, diğer illerde binde 1’i hesaplanıyor. Ödeme esnasında yüzde 10 kültür payı da alınıyor.
2- Geçen yıl ev aldım. Ne zaman vergi ödeyeceğim?
Gayrimenkul alanların öncelikle aldığı yılın sonuna kadar bulunduğu ilçenin belediyesine bildirim yapması gerekiyor. Tapu tescil tarihi yılın son üç ayında olması durumunda tescil tarihinden itibaren 3 ay içerisinde bildirim yapılabilir. Süresinde beyan vermeyen mükelleflere usulsüzlük ve vergi ziyaı cezaları uygulanıyor. Bu yıl, 2023 yılında mevcut gayrimenkulü bulunanlar ile 2023 yılında yeni bir gayrimenkul satın alanlar emlak vergisi ödeyecek.
EVİNİ YENİ SATANLAR DİKKAT!
3- Evimi nisanda sattım. Yine de vergisi var mı?
Bu yıl gayrimenkulünü elden çıkaranlar, bu yıla ait olan verginin tamamını ödemekle yükümlü. Tapu devrinden önce tüm yıla ait verginin ödenmesi gerekiyor. Bu yıl evini satanlar, önümüzdeki yıl ödeme yapmayacaklar.
4- Tek evi olan muaf olur mu?
Emlak Vergisi Kanunu’na göre, hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, engellilerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni olması (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranları sıfıra iniyor. Hisse ile bile olsa birden fazla eve sahip olanlar muafiyetten yararlanamıyor.
EMEKLİLERİN DURUMU
5- EYT yasası ile emekli oldum. Muafiyet hakkına sahip oldum mu?
31 Aralık 2023’e kadar EYT’den emekli olanlar ile halihazırda zaten emekli olanlar, brüt 200 metrekareye kadar tek evleri varsa bu yıl emlak vergisinden muaf olacaklar. Bu yıl emekli olanlar ise bu yıl vergi ödeyecekler, muafiyetleri emekli olunan tarihi izleyen yıldan itibaren başlayacak.
6- Muafiyetten yararlanmak için ne yapmalıyım?
Muafiyetten yararlanmak için bağlı bulunulan belediyeye dilekçe vermek yeterli oluyor. Tapu ve kimlik belgesi ile belediyeye gitmek yeterli. Şartları taşıyanların muafiyeti başlatılıyor.
İADE ALMAK MÜMKÜN
7- Muaf olduğumu bilmeden yıllardır vergi ödüyorum. Ne yapmalıyım?
Muaf olduğunu bilmeden ödeme yapanlar, 5 yıl geriye dönük iade alabiliyor. Bunun için belediyenin emlak birimine, ‘Vergi Usul Kanunu Madde 120/2’ dayanak gösterilerek ‘düzeltme dilekçesi’ verilmesi yeterli oluyor. Bu başvuru sonrasında belediyelerin beyanın doğruluğunu araştırıp, mükellefe cevap vermesi zorunlu.
8- Belediye iade talebimi reddetti. Ne yapmalıyım?
Vergiler önemli bir gelir kaynağı olduğu için çoğu belediye, vatandaşı ya sözlü olarak reddedip dilekçesini işleme bile koymuyor ya da talebini reddediyor. Talebin reddi halinde bu defa belediye başkanlığına başvuru yapılabilir. Talep yazılı olarak reddedilirse 30 gün içerisinde Vergi Mahkemesi’nde idari işlemin iptali davası açılabilir. Belediye sözlü olarak yanıt verir ya da hiç cevap vermezse, talep zımni olarak reddedilmiş sayılır ve 30 günün sonunda dava açma süresi başlar.
BAŞVURU BELEDİYEYE
9- Ödemeler nereye yapılıyor?
Emlak Vergisi borcu olup olmadığını sorgulamak ve teyit etmek isteyenler, bu işlemleri bulundukları belediyelerden veya e-Devlet aracılığıyla belediyelerin online hizmetlerinden öğrenebilir. Emlak vergisi taksitleri gayrimenkulün bağlı bulunduğu belediyeye direkt ödenebilir. Belediyelerin hesabının bulunduğu banka şubelerine de ödeme yapılabilir. Ayrıca e-Devlet üzerinden de emlak vergisi online olarak ödenebilir.
10- Ödeme gecikirse ya da yapılmazsa bir yaptırım var mı?
Muafiyet şartlarını taşımayan gayrimenkul sahipleri, emlak vergisi ödemek zorunda. İlk ve ikinci taksiti belirlenen süre içinde ödemek gerekiyor. Gecikme durumunda yüzde 3.5 oranında faiz uygulanıyor.
11- Eşimin de gayrimenkulü var. Yine de muaf olabiliyor muyum?
Emlak vergisi muafiyetinde, bu haktan yararlanan kişilerin eşlerinin geliri ya da gayrimenkulünün olması dikkate alınmıyor. Sadece haktan yararlanan kişinin kendi üzerine kayıtlı olan gayrimenkuller dikkate alınıyor. Örneğin bir emeklinin eşinin adına gayrimenkul varsa emekli vergi muafiyetinden yararlanabiliyor.
12- Evim vergiden muaf ama başka evde oturuyorum. Muafiyetim düşer mi?
Sahip olduğu tek evi kiraya verip, başka bir evde kirada oturanlar vergiden muaf sayılıyor. Ancak tek evini kiraya verip başka bir evde kira ödemeden oturanlar vergiden muaf olamıyor.
13- Muafiyet arsalar için de geçerli mi?
Emlak vergisi muafiyeti yalnızca konutlar için geçerli. Ancak belediye ve mücavir alan sınırları dışında bulunan, ticari, sınai ve turistik faaliyetlerde kullanılmayan araziler muaf tutulabiliyor. Yani arsanın gelir getirmemesi önemli. Bu kapsamın dışında kalan araziler için vergi ödeniyor.
14- Yeni binalarda indirim var mı?
Yeni inşa edilip, mesken olarak kullanılan bina veya apartman dairelerinin vergi değerinin dörtte biri (yüzde 25) oranında indirim yapılıyor. İnşanın sona erdiği yılı takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalanılıyor.
15- Deprem bölgesinde durum ne?
Deprem, su basması, yangın gibi doğal afetler sebebiyle binaları yanan, yıkılan veya kullanılmaz hale gelen binaların vergi mükellefleri tarafından afetin vuku bulduğu veya afete maruz bulunduğunun yetkili kuruluşça tebliği tarihinden itibaren en geç 5 yıl içinde inşa edilen binalar inşalarının sona erdiği yılı, kamu kuruluşlarınca ilgili kanunlarına göre inşa olunup hak sahiplerine teslim edilen binalar devredildikleri yılı takip eden bütçe yılından itibaren 10 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılır.