EYT düzenlemesinde dikkat çeken detay! Yaş şartı yok kademeli prim var

İpek Alemdar Göde / Posta.com.tr Emeklilikte Yaşa Takılanlara ilişkin düzenlemeyi içeren kanun teklifi, Meclis Başkanlığına sunuldu. AK Parti Grup Başkanvekili Akbaşoğlu, EYT kanun teklifinin detaylarını canlı yayında paylaştı. AK Parti Grup Başkanvekili Akbaşoğlu açıklamasında, “3 şeyi düzenliyoruz. 4 maddeden müteşekkil bir teklif. İkisi esasa ilişkin, biri yürürlüğe biri yürütmeye ilişkin 4 maddeden müteşekkil EYT’ye has, yalın, sadece, uygulanabilirliği basit ve en genel, en kapsamlı şekilde hakları genişletici şekilde bir düzenlemeyi ihtiva ediyor” dedi. Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır, EYT düzenlemesi hakkında “Bugüne kadar konuşulan bütün gerçekleri grup başkanvekili açıkladı. Ama tabi hala merak edilen ve bilinmeyen noktalar var. Biz de TBMM’ye sevk edilen taslak metnini inceledik. Burada 8 Eylül 1999 tarihi öncesi sigorta başlangıcı olan kişiler artık yaş şartına bakılmaksızın emekli olma hakkı kazandı. Bazı sosyal güvenlik uzmanları 5 bin prim günü ile emeklilik olabileceğini söylemişlerdi. Ama burada atlanan bir nokta vardı. En başından beri Cumhurbaşkanı Erdoğan sadece yaş şartını ortadan kaldıracağını ifade etmişti. Üstüne basa basa da bunlar söylendi. Şu an taslak metinde 5 bin gün değil, kişinin sigorta başlangıç tarihine göre her yıl 75 gün arttırılarak gelen bir kademeli gün sayısı sistemi var. Bu da 5 bin günden 5 bin 975 prim gün sayısına kadar. Yani son durumda 5 bin gün değil, 5 bin ile 5 bin 975 gün olacak prim için (giriş tarihine göre) ve yaş şartı beklemeden kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini tamamlayarak, prim gün sayısını tamamlayanlar yaşı beklemeden emekli olabilecekler” dedi. AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu düzenlemenin detaylarını açıkladı. Buna göre; 9 Eylül 1999’dan önce sigortası olanlar yaşa takılmadan emekli olabilecek. Yani talep edildiği gibi yaş şartı kaldırıldı. Primde ise şu anki mevzuata göre geçerli primler baz alınacak. SSK’da işe başlama tarihine göre 5000 gün ile 5975 gün arası kademeli prim uygulanıyor. EYT kapsamında olanların genel beklentisi 5000 gün primdi. Çoğu vatandaş askerlik ve doğum borçlanmasını da bu prim şartına göre yapmıştı. Taslak detayı açıklandıktan sonra sosyal medyada bu konudaki taleplerin ve mağduriyetlerin yoğun bir şekilde dile getirildiği görüldü. Giriş tarihine göre prim gün sayısında değişiklikler olduğunu ifade eden Nayır, “Birçok kişi de insanları 5 bin prim gününden borçlanmasına neden oldu. Geçmiş yasaları örnek gösterdiler. Yeni düzenlemede yaş şartı kaldırıldı. Diğer şartlar kaldırılmadı. Bazı uzmanlar kişilere 5 bin prim gününün yeterli olacağını söyledi. Ama bunun bir dayanağı yok. Çoğu kişi de buna istinaden 5 bin gün üzerinden borçlandı. Birçok kişi eksik gün sayısı nedeniyle emekli olamayacak. Yılbaşı öncesi SGK’ya borçlanma için giden kişilerden örneğin doğum borçlanması olan bir kişi 2400 prim gününü 5 bin prim gününe istinaden borçlandılar. Ama şimdi o kişiler yeni asgari ücret üzerinden daha fazla borçlanmış olacaklar. Prim gün şartları sigorta girişinizin yapıldığı tarihe göre değişkenlik gösteriyor. Sigorta giriş başlangıç tarihine prim gün sayısı şartları farklılık gösterebiliyor” açıklamasını yaptı. EYT’den emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edecek çalışanlar için işverene 5 puanlık sosyal güvenlik destek primi indirim yapılacak. Bu indirim Hazine tarafından karşılanacak. Bunun da karşılığı yaklaşık 500 lira. Prim desteğinden yararlanabilmek için çalışanın 10 gün içinde aynı işyerinde çalışmaya başlaması gerekecek. Böylece iş hayatı da desteklenmiş olacak. Düzenlemede kadroya geçirilen taşeronların ve sözleşmelilerin durumuyla ilgili önemli bir madde de yer aldı. Bu kapsamdaki çalışanlar normal şartlarda emekliliği geldiğinde zorunlu olarak emekli ediliyor yani işten çıkarılıyordu. Şimdi emekliliği gelenlerin iş akdinin feshine yönelik düzenleme kaldırılıyor. Artık emekliliği hak eden taşeronlardan işçi kadrosuna geçenler isterse emekli olabilecek, isterse kendi yerlerinde çalışmaya devam edebilecek. Mevcut düzenlemede askerlik ve doğum borçlanması bazı durumlarda sigorta başlangıcını geri çekiyor. EYT düzenlemesinin ilk maddesinde bu konuda bir hüküm yer aldı. Buna göre 8 Eylül 1999’dan sonra işe başlayanlar askerlik ve doğum borçlanmasıyla sigorta başlangıcını geri çekip EYT kapsamında emekli olabilecek. Sigortadan önce yapılan askerlik süresi, stajdan sonra yapılan doğumlar borçlanma yapılması durumunda sigorta başlangıcını öne çekiyor. Öte yandan sigortadan önce askerlik yapanlar EYT’li olsalar bile borçlanarak prim şartını düşürebilir. Diğer yandan SSK dışında kalan sigortalılarda yani Bağkur’da kadın 7200, erkek 9000 gün primle, Emekli Sandığı’nda ise kadın 7200, erkek de 9000 gün primi tamamladığında emekliliğe hak kazanacak. Teklifin 4 maddeden oluştuğunu belirten Akbaşoğlu, “Yürürlükteki mevzuata göre prim gün sayısını, çalışma süresi ve sigortalılık süresini dolduran herkes kendi mevzuatı çerçevesinde yaşa takılmadan istisnasız emekli olabilme hakkına sahip olacak. İster Bağkur’lu, ister SSK’lı, ister Emekli Sandığı hangi noktada olursa olsun bu konuda emeklilikte yaşa takılma meselesi bu kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren artık tarihe kavuşmuş olacak. 5 milyon vatandaş düzenleme kapsamında olacak. 2 milyon 250 bin sigortalı 2023 yılı içerisinde emekliliği hak edecek” dedi. Yasa teklifiyle ilgili görüşmeler bu hafta Plan Bütçe Komisyonu’nda başlayacak. Haftaya salı veya çarşamba günü yasalaşması bekleniyor. Yasa Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek. Yasanın şubat ayında Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi öngörülüyor. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte emeklilik başvuruları e-Devlet’ten veya SGK merkezlerinden yapılabilecek. Mevcut mevzuata göre emeklilik dilekçelerinin başvuru tarihinden itibaren takip eden aybaşı itibarıyla emekliliğe hak edilmiş oluyor ve emekli maaşına hak kazanılıyor. Dolayısıyla şubatta başvuran bütün emeklilerin martta maaşlarını alabilmeleri sağlanacak. En düşük emekli maaşı da 5 bin 500 lira olacak. Bu maaşın altında maaş bağlanmayacak. Ödenen prim ve prime esas kazanca göre üstünde maaş almak mümkün olacak. Emeklilik hakkı kazanan kişilerin başvuru sürecinde izlemesi gerek yolları anlatan Nayır, “Vatandaşlar başvurularını SGK nezdinden yapabilirler. SGK merkezleri bu yoğun sürece hazırlandı hazırlamaya da devam ediyorlar. Vatandaşın burada soğuk havalarda kurumun önünde sıraya girmesinde gerek yok. Vatandaşlar e-devlet platformu üzerinden emekli maaşı başvurularını yapabilecekler. E-Devlet üzerinden değil de evrak nezdinde başvuru yapmak isteyenler yine kuruma gitmeden başvuru yapabilecekler. İnternette emeklilik tahsis formları var. Bu formu çıkartıp doldurup PTT’den iadeli taahhütlü olarak bağlı bulundukları sosyal güvenlik merkezlerine göndererek başvuru yapabilirler” dedi. Emekli olacak kişilerin en merak ettiği bir diğer konu da toplu emekli maaşı alma oldu. Nayır konu hakkında “Geriye dönük böyle bir sistemin olması pek mümkün değil. Neredeyse 5 milyon kişiyi ilgilendiren bir kanun çıkartılıyor. 23 yıldır bekleniyordu 2 aydır ise çok sabırsızlıkla bekleniyor. Mart ayında emeklilik için başvuran kişinin maaş hak edişi nisan ayında oluyor. Ama EYT’li olanlar için bu maaş geriye dönük olarak ocaktan itibaren ödenecek diye bir durum söz konusu olamaz. Zaten yetkili kimse tarafından böyle bir açıklama yapılmadı, taslak kanunda da böyle bir durum yok” dedi.