Fazla kilolar önemli sebepler arasında! İyileşme süresi 4 haftadan 1 yıla kadar uzuyor, özellikle spor yapanlar risk altında!

Beyza Erdoğan – Posta.com.tr / ‘Bende meniskus varmış’ ya da ‘futbolcunun çekilen MR’ında meniskus yırtığı saptandı, 3 ay sahalardan uzak’ hepimizin sıklıkla duyduğu sözlerdir. Peki nedir bu menisküs, nasıl ve ne zaman yırtılır, nasıl tedavi edilir? Doç. Dr. Tahir Öztürk ve Doç. Dr. Burak Kaymaz konu hakkında merak edilenleri tek tek ele aldılar. Uzman isimler ilk olarak menisküsün ne olduğunu şu sözlerle açıkladılar: “Menisküs normalde her insanda bulunan anatomik bir yapıdır. Dizde, üstte ve altta yer alan iki ana bacak kemiğinin birleştiği yerde yani diz ekleminde bulunmaktadır ve bu iki kemiğin sürtünmesini engellemekte önemli rol oynamaktadır. Hareket halinde dize binen yükü sönümleyen dizdeki süspansiyon sistemidir. Meni sözcüğü Yunanca'da ay anlamına gelmektedir. Menisküs de hilal şeklinde anlamındadır. Zaten bu isimlendirme dizde iç ve dış olmak üzere iki adet olan menisküslerin hilal şeklinde olmasından kaynaklanmaktadır.” Sözlerine, “Peki menisküs rahatsızlığı nedir? Menisküs rahatsızlığı, normal bir yapı olan menisküslerin zaman içinde aşınması ya da sıklıkla travmaya ikincil yırtılması sonucu kişinin dizinde ağrı, takılma ya da kilitlenme ile seyreden durumdur.” diyerek devam eden uzman isimler, menisküsün bazı kişilerde çok daha sık görülebilir bir rahatsızlık olduğunun altını çizdiler. Yoğun bir ağrı ya da takılma hissiyle genellikle anlaşılan menisküsün kimlerde daha sık görüldüğünü sorduğumuzda ise uzmanları, “Menisküs yırtıkları, bazı gruplarda daha sık görülür. Riskin yüksek olduğu gruplar; • Futbol, basketbol, tenis, kayak ve güreş gibi hızlı yön değiştirme, ani durma ve dönme hareketleri gerektiren sporlarla uğraşan kişiler• Ağır fiziksel işlerde çalışanlar, fazla kilolu veya daha önce diz bağ yaralanması yada diz çevresi kırık geçirmiş kişiler• Özellikle çocukluk çağında diskoid menisküs dediğimiz anormal menisküs yapısına sahip olunması” açıklamasını gerçekleştirdiler. Doç. Dr. Burak Kaymaz ve Doç. Dr. Tahir Öztürk yırtıkların farklı tiplerde olabileceğine ise “Menisküslerde farklı tiplerde yırtıklar görülebilmektedir. Vertikal (dikey), horizontal (yatay), kompleks, radial (düz), bucket-handle (kova sapı) ve dejeneratif (yıpranma) gibi farklı yırtık tipleri vardır. Bazı yırtık tiplerinde cerrahi dışı yöntemler kullanılabilirken bazı yırtık tiplerinde cerrahi yapılması gerekmektedir. Hastanın şikayetleri de yırtık tipine ve yırtığın şiddetine göre farklılık gösterebilmektedir.” sözleri ile dikkat çekerek yırtıkları derecelerine göre sıraladılar: Derece 1: Yırtık çok küçük ve menisküsün sadece yüzeysel kısmında oluşur.Derece 2: Yırtık daha belirgin hale gelir, ancak henüz tam bir kopma veya büyük hasar yoktur. Derece 3: Menisküsün büyük bir kısmı yırtılmıştır, bu durumda eklemde ciddi ağrı, şişlik ve hareket kaybı olabilir..Derece 4: Menisküs bütünlüğü tamamen bozulmuş, kıkırdakta aşınma süreci başlamıştır.Uzmanları, “Genellikle 1. ve 2. derece yırtıklar konservatif tedavi edilebilirken 3. ve 4. derece yırtıklarda sıklıkla cerrahi müdahele gerekmektedir.” diyerek yırtık şekline göre uygulanacak ideal tedaviyle ilgili de açıklamada bulundular. Doç. Dr. Kaymaz ve Doç. Dr. Öztürk, menisküse işaret eden belirtileri sorduğumuzda ise en yaygın gözlemlenenleri;Diz ağrısı, şişlik, istirahat halindeyken rahat olamama, hareket kısıtlılığı, kilitlenme, ses gelmesi, denge sorunları,özellikle bükme, dönme veya diz üzerinde ağırlık taşıma sırasında artış,Spor aktiviteleri ve yoğun fiziksel aktiviteler sırasında şiddetli ağrı,Yırtık ilerledikçe, günlük aktivitelerde bile ağrı ve zorlanmalar, olarak ele aldılar.” Pek çok kişide görülen menisküs rahatsızlığı hakkında merak edilen bir konu da tedavi yöntemleri. Yaşam kalitesini ciddi oranda düşüren bu rahatsızlıkla ilgili güncel tedavi yöntemlerini sorduğumuzda ise Öztürk ve Kaymaz yırtık derecelerinin bu konuda da önemli bir belirleyici olduğunu dile getirerek uygulanabilecek tedavileri şu şekilde sıraladılar:Hafif yırtıklar için dinlenme, buz, fizik tedavi, dizlik, diz bantları gibi ameliyat dışı yöntemler uygulanır.Cerrahi dışı tedavi yöntemleri olarak, Hyalüronik Asit Enjeksiyonları, Platelet Rich Plasma (PRP) Tedavisi, Eksozom Enjeksiyonları, Kök Hücre Tedavisi uygulanabilmektedir.Ciddi yırtıklarda artroskopik (kamera yardımlı) menisküs tamiri veya tamire uygun olmayan yırtıklarda kısmi olarak yırtık olan kısmın çıkarılması (menisektomi) gibi cerrahi müdahaleler gerekebilir. Uzman isimler, “Tedavi seçeneği, yırtığın tipi, yeri, büyüklüğü, hastanın yaşı, aktivite seviyesi ve genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlıdır. Genç, aktif bireyler ve küçük yırtıklar için menisküs tamiri tercih edilirken, daha yaşlı ve daha az aktif bireyler veya büyük yırtıklarda menisküsün kısmi alınması (parsiyel menisektomi) genellikle tercih edilebilir. Yine dejeneratif yırtıklar için ise PRP, kök hücre tedavisi veya hyalüronik asit enjeksiyonları gibi cerrahi dışı tedavi yöntemleri de uygulanabilir.” uyarısıyla da ayrıca tedavideki değişkenliklerin altını çizdiler. Uzman isimler son olarak hastalığın iyileşme süreci ve spora dönüş ile ilgili bir değerlendirmede bulundular ve “Menisküs yırtığı sonrası spora dönüş, iyileşme sürecine ve sporun türüne göre değişir. Genellikle cerrahi sonrası; Erken Dönem (4-6 hafta): o Ağrısız dönemde yürüyüş ve statik bisiklet gibi hafif egzersizlere başlanabilir.Orta Dönem (6-12 hafta): o Fizik tedavi ile güçlendirme egzersizlerine devam edilir, yüzme gibi düşük etkili sporlara geçilebilir.Geç Dönem (6 ay-1 yıl): o Futbol, basketbol, dövüş sporları gibi yüksek etkili sporlara doktor onayı ile dönülebilir. Ancak yine de spora dönüş kişiye özeldir ve bu algoritmanın dışında birçok etken birlikte düşünülerek doktor kontrolünde yapılmalıdır.” diyerek sözlerini noktaladılar.