Giriş
Fındıkkıran Sendromu (Nutcracker Sendromu) nedir? Belirtileri nelerdir?
Çok nadiren görülen hastalıklardan birisi olan Fındıkkıran sendromu, bilimsel adıyla Nutcracker sendromu olarak biliniyor. Böbreklerde oluşan sıkıntı sonucu ortaya çıkan Fındıkkıran sendromu, birçok belirtiyle kendini gösterebiliyor. Peki, sol böbreğin toplardamarının aorta ve barsak atardamarı damarı arasında sıkışması sonucu oluşan Fındıkkıran sendromu nedir, belirtileri nelerdir? Cevaplarını damar hastalıkları cerrahisi profesöründen aldık!
Şiddetli ağrı ve birçok belirtiyle kendini gösteren Fındıkkıran sendromu, nadir görülen hastalıklardan birisi. Peki, Fındıkkıran sendromu nedir, Fındıkkıran sendromu belirtileri nelerdir? Damar Hastalıkları ve Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Cüneyt Koksoy konu hakkında bilgi verdi.
FINDIKKIRAN SENDROMU (NUTCRACKER SENDROMU) NEDİR?
Sol böbreğin toplardamarının aorta ve barsak atardamarı damarı arasında sıkışmasıdır. Diğer bir ifade ile aorta ve barsak atardamarı olan üst mezenterik arter (SMA) bir fındık kırıcı alet gibi böbrek toplardamarını sıkıştır ve şikayetlere neden olurlar. Bu şıkışma sonucunda böbrek toplardamarı bozulur, böbrek işlevi bozulur ve sol böbrek toplardamarına kadınlarda yumurtalık, erkeklerde testis toplardamarı boşaldığı için karın içinde varisler gelişebilir.
Böbrek toplardamarının aortanın önünden ya da arkasından geçmesine göre ön ya da arka Nutcracker sendromu ön ya da arka olarak iki şekilde görülebilir. Arka Nutcracker sendromu daha nadirdir.
Kimlerde görülür: Daha çok sağlıklı ve zayıf 30-40 yaşındaki kadınlarda ortaya çıkar.
NUTCRACKER SENDROMU BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sol bel ve karın ağrısı Nutcracker sendromunun en yaygın belirtileridir. Hastalar ayrıca halsizlikten de yakınabilirler.
Kadınlarda karın alt bölümlerinde ağrı, ağrılı adet görme ve idrar yaparken yanma ya da ağrı olabilirken, erkeklerde sol testiste ağrı ve testis çevresinde varislerle karakterize varikosel olabilir. Bununla beraber idrar tahlilinde kan ve protein olabilir.
NUTCRACKER SENDROMU NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Birçok kişide hiçbir şikayet olamadan da Nutcracker sendromundakine benzer sıkışma görülebilir. Bu nedenle önemli olan karın/bel ağrısı tanımlayan hastalarda şikayetlerin bu olayla ilişkili olup olmadığını anlamaktır.
Nutcracker sendromu olan hastaların idrar tahlilinde kan ve protein olabilir. Bunun için 24 saatlik idrarda kan ve protein miktarı ölçülür. Sıkışmanın görüntülenmesinde iyi ellerde yapılan Doppler ultrason ilk basamak tanı için güvenilirdir. Ancak daha iyi görüntüleme bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme ile sağlanır.
Bu yöntemlerde sıkışma, yumurtalık ya da testis toplardamarının genişlemesi, karın için varisleri görülüp değerlendirilebilir. Birçok kişide hiçbir şikayet olmadan da bu bölgede sıkışma olabileceği için, kesin tanı sıkışmanın öncesinde ve sonrasındaki damardan aynı anda basınç ölçümünün de yapılabileceği, oluşmuş olan yan yolların ve varislerin görüntülenebileceği bir toplardamar anjiosu olan venografi ile sağlanır.
NUTCRACKER SENDROMU TEDAVİSİ
Herhangi bir girişim yapmadan sadece şikayetleri hafifletmeye yönelik tedavilerin yapılması ya da sıkışmanın tedavisine yönelik girişimler şeklinde başlıca iki tür yaklaşım vardır. Zayıf ve genç hastaların biraz kilo almaları şikayetleri hafifletebilir. Şikayeti olan hastalarda ağrı kesiciler, hormonlar ve bol sıvı alımı bazen rahatlama sağlayabilir. Şiddetli bel ve karın ağrısı olan, idrarda çok miktarda kan ve protein olan ve böbrek fonskiyonları bozulmakta olan hastalarda daha ileri düzey tedaviler ya da girişimler gerekebilir.
Endovasküler yöntemlerle sol böbrek toplardamarının içinde metalik stent yerleştirilmesi sıkışmanın bertaraf edilmesi için iyi ve kolay bir tedavi şeklidir. Ancak stentin zamanla kırılması, tıkanması, yerinden oynaması gibi riskleri vardır.
Ameliyatla sol böbrek toplardamarının yerinin değiştirilmesi genellikle en iyi sonuç veren cerrahi girişim şeklidir. Burada sol böbrek damarı ana toplardamar olan vena kava inferiyora bağlanma yerinden alınıp, aynı damarı daha aşağı bölümüne nakledilir. Bu ameliyatın uygun olmadığı hastalarda başka birçok ameliyat şekli de uygulanabilir.