Genel Sağlık Sigortası (GSS) borcuna dikkat! Borcu olanlar nasıl bir yol izlemeli?

Genel Sağlık Sigortası (GSS), 1 Ocak 2012 yılından beri devrede. Amaç, tüm bireyleri sosyal güvenlik şemsiyesi altına almak. Sigortalı olarak çalışmayan, anne-baba veya eş üzerinden sağlık hizmeti alamayan kişiler, zorunlu olarak GSS kapsamına dahil ediliyor. GSS tescili yapılan kişiler primlerini kendileri ödemek zorunda. Bu yıl sonuna kadar aylık ödenecek tutar 600.08 lira olarak belirlenmişti. Son dönemde bu uygulamanın farkında olmayan bazı vatandaşlar sosyal medya üzerinden kendilerine SGK’dan ‘borç’ mesajı geldiğini, yüksek borçlar çıkarıldığını ve e-haciz uygulandığını ifade etmeye başladı. Borçların artmasında ödenmeyen primler nedeniyle aylık gecikme faizinin işlemesi de etkili. SGK gecikme cezalarına aylık uygulanan faiz yüzde 3. Dolayısıyla sigortalı bir işte çalışmayanlar, yeni mezunlar, emekliliği bulunmayanlar bir an önce e-Devlet’e girerek borç kontrolü yapmalı (Genel Sağlık Sigortası Tescil ve Prim Borcu Sorgulama bölümünden). Çünkü gecikilen her gün borçlar artmaya devam edecek. GSS borçlarını önlemenin yolu da var. Bunun için gelir testine girmek gerekiyor. Eğer teste girenlerin prim ödeme gücünün olmadığı tespit edilirse, ödenmesi gereken primi devlet karşılıyor. Gelir testi hanedeki kişiye göre belirleniyor. Eğer hane içindeki kişi başına gelir brüt asgari ücretin üçte birinden (şu anda 6 bin 667 lira) azsa prim ödeme yükümlüğü kalkıyor. O yüzden bir gün dahi kaybetmeden gelir testi yaptırılmalı. Gelir testi sonucu belirlenen gelirin altında kazancı olanlar, test tarihinden itibaren prim ödemiyor. Ancak birikmiş prim borcunu ödemek zorunda kalıyor. Çünkü gelir testi işlemini geç yaptırdığından kişinin daha önce gelir şartını taşıyıp taşımadığı tespit edilemiyor. Gelir testi yaptırmak isteyen kişilerin adres kayıt sisteminde yer alan ikametlerinin bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat etmeleri gerekiyor. Test için bir süre şartı yok. Ancak GSS priminin devlet tarafından karşılanabilmesi için vakit kaybetmeden teste girilmeli. Ailedeki fert başına gelirin 6 bin 667 liranın altında olduğu tespit edildikten sonra gelir artışı varsa tekrar teste girmek gerekiyor. Lise ve dengi öğrenimden mezun olan gençler mezun oldukları tarihten sonra 20 yaşını, yükseköğrenim görüyorken mezun olan gençler ise mezun oldukları tarihten sonra 25 yaşını geçmemek üzere mezuniyetten itibaren 2 yıl süreyle primleri devlet tarafından karşılanmak suretiyle GSS’den yararlanabiliyor. Evlilik durumunda eşlerden birinin sigortalı olması, diğer eşe de sigortadan yararlanma hakkı veriyor. Ayrıca çocuklar da 18 yaşına kadar sigortadan yararlanma hakkına sahip oluyor. Çocuklar için ebeveynlerin sigortalı olup olmaması önemli değil çünkü primleri devlet tarafından karşılanır. Gençlerin çoğu mezun olduktan ve ücretsiz haktan yararlandıktan sonra GSS kapsamına girdiklerini bilmiyor. Gelir testi de yaptırmadıklarından borç birikiyor. Yine GSS primi ödemesi gerektiğini bildiği halde veya gelir testine girdikten sonra belirlenen tutarın üstünde geliri ortaya çıkanların her ay prim ödemesi gerekiyor. Fakat bu primleri düzenli ödeyen de çok az. Dolayısıyla prim borçlusu epey çok. İşte bu durumdaki vatandaşlara, mağdur olmasın diye geçici düzenlemelerle sağlık hakkı tanınıyor. Bu yıl da bu hak verildi. Yani, GSS borcu bulunanlar bu yılın sonuna kadar devlet hastaneleri ile devlet üniversitelerine ait hastanelerden yararlanabilecek. Kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlardan ay içerisinde 20 gün ve daha az çalışanlar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlanması zorunlu iken, 26.03.2020 tarihinde yayınlanan kanunla bu süre 8 gün ve daha az çalışanlar olarak değiştirildi. Ayrıca, ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanların eksik günlerine ait GSS primlerini tamamlama zorunluluğu da kaldırıldı.