Giriş
Gribi geçirsin diye içiliyor, böbrek ve karaciğeri bitiriyor! Bitki çayını böyle demleyen zararlı çıkıyor
Havaların soğuması ve viral hastalıkların çoğalmasıyla birlikte grip, nezle sayısı da hızlıca artıyor. Birçok evde ıhlamur, nane limon olmak üzere birçok bitki çayı kaynamaya başladı. Uzmanlar ise bitki çayından fayda görmeye çalışırken daha büyük sorunlara neden olmaması için uyarıyor.
Bitki çaylarının birçok alanda şifası bilimsel olarak kanıtlanmış. Fakat demleme yöntemi en önemli detay. Yanlış demlenen bitki çayı, faydadan çok zarar veriyor. Özellikle ilaç ile birlikte alınıyorsa zarar boyutu çok daha fazla oluyor. Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Kaman, "İlaçlarla etkileşime giren bitki çaylarının yan etkileri yaşamı tehdit edici" uyarısında bulundu.
GRİBE KARŞI ETKİLİ
Özellikle kışın soğuk havalarda sıklıkla içilen bitki çaylarının başta soğuk algınlığı olmak üzere çeşitli üst solunum yolu enfeksiyonlarına iyi geldiği düşünülüyor. Ancak halk arasında tüketimi yaygın olan bitki çaylarına ilişkin dikkatli olmak gerekiyor. Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Kaman, "Ekinezya, bu bitkilerden kışın en yaygın kullanılanlarından biri. Ekinezya, bağışıklık fonksiyonunu güçlendirme ve üst solunum yolu enfeksiyonlarının şiddetini ve süresini azaltma potansiyeli ile soğuk algınlığı ve gribe karşı koruyucu olması açısından kışın tercih edilen bitkilerden biri" dedi.
KUŞBURNU DA VÜCUDU KORUYOR
Solunum yolu enfeksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olabilecek ve potansiyel olarak antiinflamatuar ve antiviral etkilere sahip bir bitki olan mürver bitkisinin çiçek ve meyveleri bronşit, öksürük ve ateş tedavisinde, ayrıca balgam söktürücü olarak kullanıldığını anlatan Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Kaman, şunları söyledi: "Tam bir C vitamini kaynağı ve aynı zamanda antiinflamatuar ve antioksidan potansiyele sahip olan kuşburnu da enfeksiyonlara ve soğuk algınlığına karşı vücudu korur."
KURU ÖKSÜRÜĞE İYİ GELİYOR
Meyan kökü, bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye ve hastalanmayı önlemeye yardımcı olabilecek antiviral ve antimikrobiyal özellikler de dahil olmak üzere çok sayıda sağlık yararına sahip. Özellikle kuru öksürükte ve viral solunum yolu enfeksiyonlarında kullanılan meyan kökünün vücutta önemli etkileri var. Ancak bu çayların haricinde Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Kaman, önemli bir uyarıda bulunarak bitkisel çayların bazı kişilerde alerjik durumlara yol açabildiğini ifade etti.
BÖBREK VE KARACİĞERE ZARAR VEREBİLİR
Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Kaman, "Tüm bu faydalı kullanımların yanı sıra doğal olduğu için sorgusuz sualsiz tüketilebilen bitki çaylarının rastgele, kontrolsüz ve ölçüsüz kullanmasının pek çok zararı da olabilir. Çoğu insan bitkisel çaylar ve yaygın kullanılan reçeteli ilaçlar arasındaki etkileşimleri bilmiyor. Ancak şifalı bitkiler ilaçlarla etkileşime girebilir veya belirli durumlar için uygun olmayabilir. Bazı bitkiler, kan sulandırıcılar, pıhtılaşmayı önleyen ilaçlar ve aspirin ile birleştirildiğinde karaciğer ve böbrek hasarına neden olabiliyor" dedi.
YAN ETKİLERİ OLABİLİR
Hipertansif hastalarda ve hipertansiyonu olan diyabetik hastalarda, ebegümeci çayının kan basıncını düşürdüğünün gösterildiğini anlatan Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Kaman, şöyle devam etti: "Ekinezya bitkisi bazı kişilerde alerjik durumlara yol açabileceği gibi bağışıklık sistemini baskılayan immünsupresiflerle etkileşebilir. Özellikle otoimmün hastalıkları olanlar ekinezya kullanımında dikkatli olmalı. Zencefil kanın pıhtılaşmasını yavaşlatabilir. Meyan kökü de ölçülü olarak tüketilmesi gereken bitkilerdendir. Meyan kökünün potasyum ve kan basıncı üzerindeki etkileri, yüksek tansiyon, kalp veya böbrek hastalığı olan kişiler için özellikle endişe vericidir. Kuşburnu ise bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara veya mide rahatsızlığına neden olabilir."
Bitki çayları doğal şifa kaynağı olduğu için gün geçtikçe daha fazla tercih edilmektedir. Hem kilo vermeye yardımcı hem de sağlıklı ve lezzetli olan bitki çaylarının nasıl demleneceğini bilmek de yarar vardır.
BİTKİ ÇAYI NASIL DEMLENİR?
Bitki çayları ülkemizde en sık tüketilen çaylardan birisidir. Pek çok faydası ile sevilerek tüketilen bitki çaylarının demleme şekli de çok önemli olmaktadır. Bazı bitki çayları demlenerek tüketilirken bazıları kaynatılarak tüketilmektedir. Bitki çayı şu şekilde demlenmelidir:
Bitkinin yaprak ve çiçek gibi dokulu organları demlenerek hazırlanmalıdır.
Bitkiler ağzı kapaklı bir fincan içerisine konulmalı ve üzerine kaynatılmış içme suyu ilave edilmelidir.
Önerilen miktarda bekletilmesi ve daha sonra tüketilmelidir.
Demleme süresi istenilen etki ve derecesine göre 5 ile 20 dakika arasında olmalıdır.
BİTKİ ÇAYI NASIL KAYNATILIR?
Bitki çaylarında nasıl kaynatılacağı ve kaynama süresi vereceği etki açısından çok önemlidir. Bu nedenle kaynatılarak hazırlanacak bitki çaylarının nasıl hazırlanacağı mutlaka bilinmelidir. Bitki çayları şu şekilde kaynatılarak tüketilmelidir:
Bitkilerin kök, kabak ve odun gibi sert bölgeleri demleme biçiminde hazırlanmalı ve çaydanlığın demliğinin içerisine konulmalıdır.
Üzerine gerekli miktar su ilave edilmeli ve kaynatılmalıdır.
Bitki ısı uygulaması ile bozulacak hassas etkili bileşikler içeriyor ise demleme hazırlanmasından kaçınılmalıdır.
Kaynama süresi ise özel koşullar haricinde genellikle 30 dakika olmaktadır.
Bazı durumlarda ise su kaynadıktan sonra kısık ateşte 5 dakika daha kaynatılmalıdır. Bu durum aroma verici bileşenlerinin kaybolmaması ve en aza indirilmesi için oldukça önemlidir.
DEMLİKTE BİTKİ ÇAYI NASIL YAPILIR?
Demlikte bitki çayı demlemek oldukça pratiktir. Demlikte bitki çayı demlemek için ilk olarak çaydanlığın demlik kısmına bitki çayı konulmalıdır. Daha sonra normal çay demler gibi kaynamış su üzerine eklenmelidir. Eklenecek suyun miktarı bitki çayının azlığına ve çokluğuna göre ayarlanmalıdır. Daha sonra kaynamış su eklenen çay bir süre kısık ateşte kaynatılmalı ve bekletilmelidir.
Kaynamış olan demlikteki bitki çayı yaklaşık 30 dakika bekletilmelidir. Ardından demlenmiş olan çay bir çay bardağı ve fincan yardımı ile tüketilebilir.