Giriş
Guatr hastaları deniz ürünleri, yoğurt ve yumurta tüketmeli
Alınan gıdalardaki iyot eksikliği veya emilimi guatra yol açılabiliyor. Guatrın önlenmesi için beslenmede iyotun dengeli alınması gerekiyor. İyot eksikliği olanların karalahana, lahana, soya, karnabahar gibi besinlerden uzak durması gerekiyor. İyot eksikliğinin önlenmesi için ise deniz ürünleri, yoğurt, yumurta, patates ve muz gibi gıdalar öneriliyor. Boyunda şişlik ve kalınlaşma, baskı hissi ve hassasiyet, yutma zorluğu ve takılma hissi guatr belirtileri arasında yer alıyor. Guatrı olanlarda kolları yukarı kaldırınca baş dönmesi de görülüyor.
Alınan gıdalardaki iyot eksikliğinin veya emilimin bozulmasının guatra yol açabileceğini ifade eden Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. A. Murat Koca, guatrın önlenmesinde beslenmede iyotun dengeli alınması gerektiğini vurguladı. İyot eksikliği olan kişilerin karalahana, lahana, soya, karnabahar gibi gıdalardan kaçınması gerektiğini kaydeden Koca, “İyot eksikliğine iyi gelen deniz ürünleri, yoğurt, yumurta, patates ve muz gibi gıdaları da tüketmelidir.” tavsiyesinde bulundu. Koca, guatrın belirtilerini boyunda şişlik ve boyunda kalınlaşma, baskı hissi ve hassasiyet, yutmada zorlanma ve takılma hissi, nefes almada güçlük ve öksürme, hırıltı sesi ve kolları yukarı kaldırınca başın dönmesi şeklinde sıraladı.
1-7 Haziran İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi Haftası'nda iyot yetersizliği hastalıklarının önlenmesi ve farkındalığın artırılması hedefleniyor. Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. A. Murat Koca, iyot yetersizliği nedeniyle ortaya çıkan guatr hastalığına ilişkin değerlendirmede bulundu.
GUATR: TİROİD BÜYÜMESİ
Op. Dr. A. Murat Koca, tiroid salgı bezinin boyunda soluk borusunun iki yanında yer alan ve tiroid hormonlarını salgılayan bir organ olduğunu söyledi. Op. Dr. A. Murat Koca, “Guatr, tiroid bezinin hacminin artması yani tiroid büyümesine verilen isimdir. Guatr da tiroid bezi az veya çok çalışmasına göre zehirli guatr veya tembel guatr diye adlandırılır.” dedi.
Op. Dr. A. Murat Koca, tiroid bezi hastalıklarının guatr ve tiroidit olarak iki şekilde olduğunu belirterek “Guatrda hormon üretiminde sorun vardır. Tiroidit ise tiroidin iltihabıdır. Bakteri, mantar, virüs, travma veya otoimmün olabilir.” dedi.
TİROİD ÜÇ GRUBA AYRILIYOR
Op. Dr. A. Murat Koca, tiroiditin Akut tiroidit, SubAkut Tiroidit ve Kronik Tiroidit olmak üzere üçe ayrıldığını söyledi. Op. Dr. A. Murat Koca, bunları şöyle sıraladı:
- Akut tiroidit (Süpüratif / radyasyon / Travma nedenli )
- SubAkut Tiroidit (Ağrılı (De Quervan) / Ağrısız (sessiz / doğum sonrası / Oİ)
- Kronik Tiroidit (Hashimato / Riedel)
- Nodül ve kistleri
- Tiroid kanseri diye gruplara ayrılır.
İYOT EKSİKLİĞİ GUATRAA YOL AÇABİLİR
Op. Dr. A. Murat Koca, guatrın oluşma nedenlerine de değinerek alınan gıdalardaki iyot eksikliği veya emilimin bozulmasının guatra yol açabileceğini ifade etti. Op. Dr. A. Murat Koca, vücudu dışardan etkileyen radyasyon ve çevre faktörleri, lityum içeren bazı ilaçların da guatra yol açabileceğini kaydetti. Guatrın oluşmasında kalıtsal yatkınlığa da dikkat çeken Op. Dr. A. Murat Koca, ailesinde guatr ve tiroid hastalığı olanlarda guatr oluşabileceğini ifade etti. Graves, Hashimato, nodüller, kanser ve tiroidit gibi otoimmün nedenlerin de kanser oluşumunda etkili olacağını kaydeden Op. Dr. A. Murat Koca, “Tüm bu durumlar tiroid dokusunda büyümeye ve guatr oluşmasına neden olur. Ayrıca, kadın olmak, hamilelik, menopoz ve 40 yaş üstü olmakta risk faktörüdür.” dedi.
Guatrın herkeste görülebileceğini kaydeden Op. Dr. A. Murat Koca, “Ancak kadınlarda 40 yaş sonrası daha sıktır. Bazı hastalıklar, travmalar da guatrı tetikleyebilir.”uyarısında bulundu.
GUATRDA BU BELİRTİLERE DİKKAT
Op. Dr. A. Murat Koca, guatrın belirtilerini de boyunda şişlik ve boyunda kalınlaşma, baskı hissi ve hassasiyet, yutmada zorlanma ve takılma hissi, nefes almada güçlük ve öksürme, hırıltı sesi ve kolları yukarı kaldırınca başın dönmesi şeklinde sıraladı.
ZEHİRLİ GUATR VE TEMBEL GUATR'DA FARKLI BELİRTİLER ORTAYA ÇIKABİLİR
Op. Dr. A. Murat Koca, ayrıca zehirli guatr veya tembel guatr olmasına göre de farklı belirtilerin ortaya çıkabileceğini ifade ederek şunları söyledi:
- Zehirlli guatr (Hipertiroidizm): Çarpıntı, terleme, sinirlilik, ellerde titreme, aşırı iştah ama kilo kaybı, saç dökülmesi / incelmesi, sık adet, insomnia, ateş basması / sıcaklık hissi, ishal, bulantı, kusma, kısırlık, göz sorunu.
- Tembel Guatr (Hipotiroidizm): Kalpte ağırlık hissi, üşüme hissi, sakinlik / halsizlik, kiloluluk / obezite ve kilo verememek, güçsüzlük, saç kabalaşması, uzun adet, uyuşukluk / uyku hali, kabızlık, kısırlık, ses kalınlaşması, depresyon.
İYOTUN DENGELİ ALINMASI GEREKİYOR
Guatrın önlenmesi için yapılması gerekenlere de dikkat çeken Op. Dr. A. Murat Koca, “Risk faktörlerini ortadan kaldırma ya da minimalize etmeye çalışılmalıdır. Risk grubundakiler kontrollerini mutlaka yaptırmalıdırlar. Beslenmede iyot dengeli alınmalıdır. İyot eksikliği olan kişi karalahana, lahana, soya, karnabahar gibi bazı gıdalardan kaçınmalıdır. İyot eksikliğine iyi gelen deniz ürünleri, yoğurt, yumurta, patates ve muz, gibi gıdaları da tüketmelidir.” tavsiyesinde bulundu.
Guatrın tedavi edilmediği takdirde çalışma hızına göre rahatsızlıklara neden olacağını ifade eden Op. Dr. A. Murat Koca, “Uykusuzluktan, psikolojik probleme kadar; Kısırlıktan kalp problemlerine kadar pek çok sistem etkilenir.” dedi.
ÜÇ AYRI TEDAVİ YÖNTEMİ KULLANILIYOR
Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. A. Murat Koca, guatr tedavisinde amacın aksaklıkları gidermek ve tiroid bezinin normal çalışmasını sağlamak olduğunu kaydederek “Etkin tedaviyle tiroid küçültülmesi de amaçlanır. Ayrıca kanser riski varsa onun da çözülmesi amaçlanır.” dedi. İlaç tedavisi, radyoaktif İyot tedavisi ve cerrahi tedavi olmak üzere üç ayrı tedavi yöntemi olduğunu kaydeden Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. A. Murat Koca, bunlara ilişkin de şu bilgileri verdi:
- İlaç Tedavisi: Çalışma hızının normalleştirilmesi için ilaçlar verilir. İltihap varsa ona yönelik tedavi yapılır. Hormon veya hormon baskılayıcı verilir. Guatr küçülerek normal boyutlara gelir.
- Radyoaktif İyot tedavisi: Zehirli guatrda uygulanır. Tedavi sonrasında tiroid çalışamaz duruma gelebilir, ona yönelikte troid ilacı verilmesi gerekir.
- Cerrahi Tedavi: Diğer tedavi yöntemlerine cevap olmadığı durumlarda ameliyatla tiroid dokusunun bir kısmı veya hepsi çıkarılması şeklindedir. Eğer tümör kaynaklıysa tiroid dokusunun tamamı alınır. Ameliyat sonrasında alınan doku ve tiroid bezi çalışmasına göre ilaç takviyesi gerekebilir.
