Giriş
Hamilelikte yüksek tansiyon hangi problemlere neden olur?
Hamilelikte yüksek tansiyon hem anne hem de bebek hayatını tehdit edebilecek bir durumdur. İlk doğumunu yapacak hamilelerin yüzde 6-17’sinde tansiyon beklenenden daha yüksektir. Tansiyon yüksekliği var demek için, hamilenin ölçülen büyük tansiyonu (sistolik) 140, küçük tansiyonu (diastolik) ise 90 veya üzerinde olmalıdır. Yorgunluk ve stres tansiyon değerini artırabileceğinden, tansiyon hasta dinlendikten sonra ölçülmeli ve yüksek çıkar ise kısa süre sonra teyit için yeniden ölçülmelidir.
Hamilelik öncesi tansiyon yüksekliği olan kişilerin hamile kalmadan önce doktora başvurmalarının önem taşıdığını belirten Kadın Hastalıkları, Doğum ve Perinatoloji Uzmanı Prof. Dr. Sertaç Esin, hamilelikte yüksek tansiyon problemi hakkında merak edilenleri Posta.com.tr okuyucuları için anlattı.
Hamilelerde tansiyon yüksekliği hangi problemlere neden olur?
Hamilelerde tansiyon yüksekliği hamilelik öncesi bulunabilir veya ilk defa hamilelikte ortaya çıkabilir. Hamilelikte ilk defa ortaya çıkan tansiyon yüksekliğine “gebelik tansiyonu” adı verilir. Eğer buna ek olarak hamilenin idrarında normalden fazla protein atılımı olur veya karaciğer, böbrek, göz ve bebeği anneye bağlayan, oksijen/besin değişiminin gerçekleştiği plasenta gibi organlarda etkilenme görülürse buna “preeklampsi veya gebelik zehirlenmesi” denir. Preeklampsi genellikle hamileliğin 20. haftasından sonra ortaya çıkar. Doğum esnasında veya doğumdan sonra da görülebilir. Preeklampsi şiddetli ise baş ağrısı, görmede bulanıklık, siyah noktalar veya ışık çakması, özellikle karnın üst kısımlarında ağrı ve vajinal kanama görülebilir. Tansiyon yüksekliğiniz varsa ve bu bulgulardan herhangi biri ortaya çıkarsa hemen doktorunuza başvurmanız gerekir. Preeklampsi plasentayı da etkilediğinden bebeğin büyümesi durabilir, bebeğin suyu azalabilir ve bebek hareketlerinde azalma da olabilir. Tansiyon yüksekliği olan bir hamilede idrarda protein veya organlarda etkilenme olmasa da durum yine de tehlikeli olabilir.
Preeklampsinin tek tedavisi doğumdur
Doğum zamanının belirlenmesinde preeklampsinin şiddeti ve ortaya çıktığı hafta çok önemlidir. Preeklampsi hamileliğin erken döneminde ortaya çıkmış ise bebeğin anne karnında daha fazla kalıp gelişebilmesi için doktorunuz sizi yakından takip ederek zaman kazanmaya çalışabilir. 37 haftanın üzerinde iseniz genellikle doğum kararı alınır. Takip süresince hastanede yatmak gerekebilir.
Eğer preeklampsi şiddetli ise, annenin hayatı tehlikede ise veya bebek anne karnında daha fazla kalamıyor ise bu durumda acil doğum kararı alınabilir. Şiddetli preeklampside hamilenin nöbet geçirmesine “eklampsi” adı verilir ve anne ve bebek için hayati tehlike yaratabilir. Doktorunuz bu durumu engelleyebilmek için size özel tedaviler uygulayabilir. Preeklampsinin en korkulan komplikasyonlarından biri “dekolman plasenta” yani plasentanın erken ayrılmasıdır. Bu durumda bebeği anneye bağlayan plasenta doğum henüz gerçekleşmeden anneden ayrılabilir ve bebeğin kaybedilmesine neden olabilir.
Preeklampsiyi yüzde yüz engellemek mümkün değildir
Her muayenede tansiyon ölçülmesi, hastalığın daha erken dönemde yakalanmasını sağlar. Önceden preeklampsi geçiren, çoğul hamileliği olan veya hamilelik öncesi tansiyonu zaten yüksek olan riskli hamileliklerde, hamileliğin 12. haftasından sonra düşük doz aspirin kullanımı ve kilo alımının sınırlandırılması ile preeklampsi geçirme riski azalır.
Hamilelik öncesi tansiyon yüksekliği bulunan yani hipertansif kişilerde hamilelik çoğunlukla sıkıntısız ilerler. Ancak bu hamilelerde bazı sıkıntılar daha sık görülür. Bunlar:
- Preeklampsi veya gebelik zehirlenmesi
- Plasentanın erken ayrılması (dekolman plasenta)
- Bebeğin büyümesinin yavaşlaması veya durmasıdır
Hamilelik öncesi tansiyon yüksekliği olan hastaların hamile kalmadan önce doktora başvurması çok önemlidir. Bu şekilde tansiyon yüksekliği için kullanılacak ilaçlar ayarlanabilir ve hamilelik daha sorunsuz ilerler.