Giriş
Sürekli hayal kurmak ve artan gündüz düşleri günlük yaşama zarar veriyor!
Hayallerin de kontrolden çıkabileceğini biliyor muydunuz? Kişi gerçekle baş edemediği noktada problemden kaçmak istediğinde gündüz düşlerine başvuruyor. Ancak sürekli başvurulan bu gündüz düşlerinin (lucid dreams) kontrolden çıkması uzmanlar tarafından insanı günlük yaşamından uzaklaştıran psikiyatrik bir durum ve bu kişilerin mutlaka bir uzman desteği alması gerekiyor.
“Hayallerin kontrolden çıkması” olarak tanımlanan gündüz düşleri, kişinin yaşamını olumsuz etkileyebiliyor. Kişinin gerçekte baş edemediği durumlarla baş edebilmek için hayal kurmaya yönelebildiğini belirten Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, “Kişi var olan problemden ve gerçeklikten kaçtığı için gündüz düşlerine başvurmaktadır.” dedi. Kişinin baş etme stratejilerinin, öz yeterliliklerinin ve içsel kaynaklarının desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Aydoğdu, uzman desteği alınmasının önemini vurguladı.
İlk kez Oxford Psikofizik Enstitüsü’nden parapsikolog Celia Green tarafından kullanılan "lucid dream" ifadesi, gündüz düşü, bilinçli rüya anlamına geliyor. Türkçede "lüsid rüya" veya "berrak rüya" gibi tanımlarla da ifade ediyor. Gündüz düşü, kişinin rüya gördüğü sırada, rüya gördüğünün farkında olması hâline ve rüya gördüğünün bilincinde olduğu bu tür rüyalara verilen bir ad. Ancak kimi zaman bu hayaller kontrolden çıkabiliyor.
Hayallerin kontrolden çıkmasının, insanı günlük yaşamından uzaklaştıran psikiyatrik bir durum olduğunu kaydeden Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, “Hayallerin kontrolden çıkması durumunu kişi kontrol etmekte zorlanabilir. Kişi gerçekte baş edemediği durumları hayal dünyasında iletişim kurarak ya da davranışlar sergileyerek yapabilir.” dedi.
KURULAN HAYALLER GÜNLÜK YAŞAMI AKSATABİLİYOR
Kişinin gerçekte baş edemediği durumlarla baş edebilmek için hayal kurmaya yönelebildiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, “Kurulan hayaller günlük yaşamın büyük bir zaman dilimini kapsadığı için kişinin günlük yaşam becerilerini etkilemekte, kişiden yapması beklenen görev ve sorumluluklarını yerine getirememesini sağlamaktadır. Tüm bu durumlar kişinin gerçeklikle bağlantılarının kopmasına sebep olan psikiyatrik bir öykünün doğmasına sebep olabilir. Henüz tanı kriterleri arasında yer almasa da bu durum birçok ülkede yapılan çalışmalarla beraber sınıflandırılmakta ve tanımlanması için uğraşılmaktadır.” diye konuştu.
KİŞİ, HAYAL KURDUĞUNUN FARKINDA OLUYOR
Zaman zaman, gün içerisinde herkesin hayal kurabildiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, “Bu hayal kurma becerilerimizi olumsuz hayal kurma ya da gündüz düşleri olarak bahsettiğimiz durumdan ayıran en önemli faktörlerden biri, kişi hayal kurduğunun farkındadır. Kişi hayal kurduğunu bilir, kurduğu hayali devam ettirmek ve sürdürmek ister. Günlük yaşam içerisinde ‘Dalıp gitmişim, farkında değilim, aklıma bir şey takılmıştı oraya odaklanmıştım’ şeklinde bahsettiğimiz durumlardan oldukça farklıdır.” dedi.
GÜNDÜZ DÜŞLERİ KİŞİNİN HAYATINI OLUMSUZ ETKİLEYEBİLİYOR
Gündüz düşlerinde kişinin yaptığı işi bırakıp hayal kurmaya yöneldiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, “Sanki bu durum bir iş, bir sorumluluk, bir görevmiş gibi hiçbir şeyle uğraşmaz, bilinçli ve istemli bir şekilde hayal kurmaya yönelir. Aslında her yaş döneminde özellikle erken çocukluk döneminde hayal kurmanın; durgu durumumuza, bilişsel gelişimimize, hayatı anlamamıza ve geleceğe yönelik beklentilerimize çok büyük katkıları olabilmektedir. Ancak burada bahsedilen durum, hayal kurmanın pozitif etkilerinden uzaklaşıp, negatif etkilerine yöneldiğimiz bir süreçtir.” uyarısında bulundu.
KİŞİ, PROBLEMLERİNDEN KAÇMA YÖNTEMİ OLARAK KULLANIYOR
Kişilerin var olan problemden ve gerçeklikten kaçtığı için bu duruma başvurabildiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, “Olumsuz hayal kurma ve becerilerin kontrol edilmesinin tedavi edilmesi için davranışçı çalışma yöntemlerinin oldukça önemli olduğu bilinmektedir. Öncelikle kişinin ne sıklıkla hayal kurduğu, bu hayal kurma isteğinin ne kadar yoğun olduğu ve hayal kurduğu durumların belirlenmesi oldukça önemlidir. Kişi var olan problemden ve gerçeklikten kaçtığı için bu duruma başvurmaktadır.” dedi.
İLK OLARAK ERGENLİK DÖNEMİNDE GÖRÜLÜYOR
Kişinin baş etme stratejilerinin, öz yeterliliklerinin ve içsel kaynaklarının desteklenmesi gerektiğine dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, “En önemli noktalardan biri kişinin iç görü kazanmasıdır. Olumsuz hayal kurma durumu, daha çok ergenlik durumu ile beraber görülmeye başlamaktadır. Erken çocukluk dönemi ile ilgili elimizde bir veri olmasa da kişinin kaygıyla baş etmesi ve stres yönetimindeki rolü aslında bu problemi ne kadar sık yaşadığı ya da ne kadar uzun süredir yaşadığı, bu problemi diğer insanlara göre yaşama olasılığının ne kadar fazla olduğunu göz önünde bulunduran faktörlerden bazılarıdır.” diye konuştu.
BİR UZMANA DANIŞILMASI GEREKİYOR
Gündüz düşlerinin kişinin hayatını olumsuz etkilemeye başlaması halinde bir uzmana başvurulması gerektiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, “Kişi, bu durumla baş etmekte zorluk çekiyorsa ya da bu durumdan rahatsız olmaya başladıysa, günlük işlerini ve sorumluluklarını yerine getiremediğini düşünüyorsa mutlaka bir uzmana başvurmasını öneririm.” dedi.